לדלג לתוכן

שרייב אָן גרייזן/אויסגאַבע A

פֿון װיקיביבליאָטעק
שרייב אָן גרייזן
שרייבּ אָן גרייזן
מחבר:מאַקס וויינרייך
אויסגאַבע:ווילנע, 1926
פאַרלאַג:יעקב שאַבאַד
סקאַנירטע ווערסיע אין Internet Archive:nybc212287
די צאָל זייטן:63
אַלע בענד:


אויסגאַבּע A: פאַרן ליטווישן דיאַלעקט


↤ 3


בּאַגרינדונג

1. דער צוועק פון דעם האַנטבּיכל איז אַ ריין פּראַקטישער. עס וויל ניט ווייזן קיין נייע וועגן אין דער אָרטאָגראַפיע, נאָר אויסלערנען שרייבּן ווי ס׳געהער צו זיין לויט די כּללים, וואָס זיינען אָנגענומען בּיי היינטיקן טאָג אין אַלע יידישע שולן, בּיים גרעסטן טייל בּוכדרוקער, בּיי אַ גרויסן טייל צייטונגען און אין פּריוואַטן געבּרויך פון דער אינטעליגענץ. אין די פאָרמולירונגען האָבּ איך זיך געלאָזט פירן איבּערהויפּט פון מיין אייגענער פּראַקטיק.

2. דער איצטיקער יידישער אויסלייג איז בּעצם זייער אַ פּשוטער. די גרויסע שוועריקייט נעמט זיך נאָר פון דעם, וואָס פאַר אַ וויכטיקן בּאַשטאַנדטייל פון דער שפּראַך, פאַר די ווערטער פון העבּרעאישן אָפּשטאַם, ניצן מיר נאָך בּיז היינט דעם העבּרעאישן אויסלייג. עס גילטן, הייסט עס, אין אונזער אָרטאָגראַפיע צוויי בּאַזונדערע פּרינציפּן: בּיים שרייבּן די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן לאָזן מיר זיך פירן כּמעט דורכאויס פון דער אויסשפּראַך (פאָנעטישער פּרינציפּ); צו די אַזוי גערופענע „העבּראַאיזמען” גייען מיר צו, פאַרקערט, מיט אַ ריין היסטאָרישער מאָס: מיר שרייבּן ניט לויט דער אויסשפּראַך, נאָר ווייל אַזאַ שרייבּונג איז אונז געבּליבּן בּירושה פון אַמאָל. ממילא מוז מען די צוויי בּאַזונדערע אויסלייג⸗שיטות בּאַנעמען יעדערע אויף איר בּאַזונדער ↰ 4 שטייגערן פאַר די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן שטעלן מיר אויף כּללים, פאַר די העבּרעאישע מוז מען געדענקען ווערטער.

3. אַ פּשוט העבּרעאיש ווערטערבּוך, אָדער אַפילו אַ ספּעציעלע רשימה פון די העבּרעאישע ווערטער אין יידיש, קען אָבּער ניט דינען פאַר קיין אָרטאָגראַפיש הילפסמיטל; ווייל פון וואַנען קען דער זוכנדיקער וויסן, אַז awle דאַרף עד זוכן אונטער ע און ניט אונטער א, efšer אונטער א און ניט אונטער ע, srejfe אונטער ש און ניט אונטער ס, kojdem אונטער ק און ניט אונטער כּ? שוין אָפּגערעדט פון ווערטער ווי krišme,‏ mircešem,‏ monešach, וואָס האָבּן אינגאַנצן געבּיטן זייער אויסשפּראַך לגבּי העבּרעאיש. עס איז קלאָר, אַז אַ ממשותדיק הילפסמיטל קען זיין בּלויז אַזאַ אָרטאָגראַפיש ווערטערבּוך, וואָס שטעלט אויף די ווערטער אין אָן אַלף⸗בּית לויט דער יידישער אויסשפּראַך.

4. מען וואָלט געקענט גיין אויך מיט דעם גאַנג, אַז מען זאָל די ווערטער שרייבּן פריער פאָנעטיש (סרייפע, עפשער, אַוולע) און לעבּן דעם אַוועקשטעלן די אָנגענומענע שרייבּונג, אָבּער די היינטיקע פּעדאַגאָגישע פּסיכאָלאָגיע האָט אויסגעפונען, אַז דאָס אויסלערנען זיך קאָרעקט שרייבּן איז געבּויט איבּערהויפּט אויף בּאַשאַפן ריכטיקע זע⸗איינדרוקן. וואָלטן מיר פאַרן תּלמיד אַוועקגעשטעלט אַזעלכע שורות, ווי

סרייפע שרפה
עפשער אפשר

וואָלט דאָס שפּעטער, ווען ער וואָלט זיך געפּרואווט דערמאָנען דעם אויסלייג פון srejfe, געבּראַכט צו אַ גרויסן פּלאָנטער. פאַר זיינע אויגן וואָלטן אויפגעשטאַנען צוויי גאַנץ גלייכע וויזועלע בּילדער, סרייפע און שרפה, און ער וואָלט ניט געוואוסט וואָסערס צו נעמען; עס ↰ 5 וואָלטן אויך נאָך מעגלעך געוואָרן צווישנקאָמבּינאַציעס, ווי מיר טרעפן זיי בּיי „פופציקפּראָצענטיקע עמי⸗הארצים”: שרייפה, סרפה אאַז״וו.

5. דאָס איז געווען דער גרונד, פאַרוואָס איך בּין געקומען צום בּאַשלוס, אַז מען מוז אויסקלייבּן די לאַטיינישע אותיות פאַר אַ שליסל. יעמאָלט האָבּן מיר בּיידע מעלות: אי מען קען אויפשטעלן דעם סדר פון די ווערטער לויט זייער אויסשפּראַך, אי דער איינדרוק פונם שריפט⸗בּילד ווערט ניט פאַרטומלט דורך זייטיקע פאָרשטעלונגען. דערבּיי זיינען בּיי די לאַטיינישע וואָרטבּילדער ניס דורכגעפירט קיין שטרענגע פאָנעטישע פּרינציפּן; דער איינציקער פּרינציפּ איז: אונטערשפּאַרן דעם זכּרון פון תּלמיד.

6. איין שוועריקייט קומט יאָ אַרויס: „סרייפע” וואָלט געקלעקט פאַר אַלע דיאַלעקטן, ליטווישע וואָלטן דאָס געלייענט srejfe און די פּוילישע srajfe, פּונקט ווי „לייגן” בּאַטייט לויטן דיאַלעקט אי lejgn, אי lajgn. מוז מען, הייסט עס, האָבּן בּאַזונדערע אויסגאַבּעס פאַר ליטווישע און פאַר פּוילישע יידן; אָבּער דאָס איז שוין אַ פראַגע פאַרן פאַרלעגער, ניט פאַרן בּאַנוצער פון דעם בּיכל.

7, ריכטיק שרייבּן די העבּראַאיזמען קען מען זין אויסלערנען נאָר דורך דעם, וואָס מען זעט וואָס אָפטער דאָס ריכטיקע שריפטבּילד פאַר די אויגן. דעריבּער דאַרף דער תּלמיד וואָס אָפטער בּאַנוצן דאָס דאָזיקע בּיכל, בּיז וואַנען ער וועט שוין זיין אינגאַנצן זיכער און וועט זיך מער אין אים ניט נייטיקן. בּיי יעדער שריפטלעכער אַרבּעט, אויך אין קלאַס, דאַרף דער תּלמיד אַהער אַריינקוקן, און אויבּ ניט יעדערער איז אימשטאַנד זיך דאָס איינצושאַפן, זאָל כאָטש דער לערער אויף זיין טישל האָבּן אַזאַ בּיכל און ערלויבּן יעדערן צו כאַפּן אַ קוק אַריין.

↤ 6


אויסלייג⸗כּללים פאַר די ניט⸗העבּרעאישע עלעמענטן

1. מען שרייבּט ניט צוויי פונאיינע אותיות: אַלע, זוּמער, בּרענען (ניט אַללע, זוממער, בּרעננען). אויסנאַמען: א) בּשעת דער לעצטער אות פונם פאָדערטראַף איז דערזעלבּער, ווי דער ערשטער טראַף פון שורש: אייננעמען, אויססדרן, אָפּפּטרן, אויפפרעסן, פאַררייסן (ניט איינעמען, אָפּטרן אאַז״וו); בּ) בּיי אַ טייל פרעמדע פאַמיליע⸗נעמען: פרידריך שיללער.

2. קיין שטומע ע און ה שרייבּט מען ניט אינמיטן וואָרט: ליבּע (ניט ליעבּע), זון (ניט זוהן), אויך ניט אין לעצטן טראַף: טראָגן דעם לאַנגן שטעקן. בּלויז אין די הויפּטוואָרטפאָרמען און צייטוואָרטפאָרמען (ניט בּיי אַדיעקטיוון!), וואו —נג—, —נק—, —מ— און —נ— אין אויסלאָז פון שורש בּאַגעגענען זיך מיט אַ —ן פון דער ענדונג, דאַרף מען פאַרן —ן אַריינשטעלן אַ ע. אַלזאָ: שטאַנגען, געדאַנקען, בּלוּמען, טוּנען, זינגען, זינקען, נעמען, שיינען (ניט זינקן, זינקן אאַז״וו).

↤ 7

3. די ווייכקייט פון אַ קאָנסאָנאָנט ווערט אין פרעמדווערטער ניט בּאַצייכנט דורך קיין י: עקזעמפּלאַר, עוואָלוציע, נעגאַטיוו.

4. די ענדונג —יק אין בּייווערטער (אַדיעקטיוון) ווערט קיין מאָל ניט געשריבּן מיט אַ ג. אַלזאָ: וויכטיק, האַסטיק, מעכטיק. ווערט פון אַזאַ בּייוואָרט אַ הויפּטוואָרט דורך צוגעבּן דעם סופיקס —קייט, איז שרייבּט מען (לויט כּלל 1) נאָר איין ק: וויכטיקייט, האַסטיקייט, מעכטיקייט.

5. די ענדונג —עך ווערט אַלעמאָל געשריבּן מיט ע, סיי אין בּייווערטער: גליקלעך, שרעקלעך, שוואַכלעך. סיי אין פאַרקלענער⸗פאָרמען פון הויפּטווערטער: מיידלעך, בּרעקלעך, יינגלעך.

6. פאַר —נג און —נק שרייבּט מען ניט קיין יי, נאָר ע, אַלזאָ שטרענג, קרענק, ענגלאַנד.

7. ייד, יינגל אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט צוויי יודן.

8. מענטש, בּענטשן, ווינטשן אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט טש.

9. די. פאָדערטראַפן בּאַ—, פאַר—, אַנט— ווערן אַלעמאָל געשריבּן מיט אַ: בּאַנעמען פאַרגעסן, אַנטלויפן; אָבּער ענדגילטיק, ווייל ס׳האָט ניט צום פאָדערטראַף אַנט—, נאָר ס׳נעמט זיך פון ענד+גילטיק.

↤ 8

10. די אויבּנגעבּראַכטע כּללים זיינען אָנגענומען פון אַלעמען; אָפּטרעטן פון זיי הייסט מאַכן אַ גרייז. פאַראַן אָבּער אייניקע פראַגן פון דער אָרטאָגראַפיע, וואָס זיינען נאָך ניט ענדגילטיק בּאַשלאָסן:

א) מען מעג שרייבּן סיי רואיק, וואו פּרואוון, סיי רוּיק, וווּ, פּרוּוון (אָבּער ניט פרובן).

בּ) מען מעג שרייבּן סיי האַלז, גאַנז, פענסטער, סיי האַלדז, גאַנדז, פענצטער.

ג) די דאָזיקע פרייקייט בּלייבּט, בּיז וואַנען די קענערס וועלן זיך אַלע צוזאַמענקומען און בּאַשליסן; אָבּער זאָל יעדער איינער האָבּן אין זינען, אַז מען דאַרף זיין אויסגעהאַלטן אין איין שיטה: אַהער אָדער אַהין — ניט שרייבּן אין איין זאַץ אַזוי און אין צווייטן אַנדערש.

11. סיי צו די ניט⸗העבּרעאישע, סיי צו די העבּרעאישע עלעמענטן איז שייך די פראַגע פון אַפּאָסטראָף (׳). ער ווערט ניט געבּרויכט אויף אָפּצוטיילן ענדונגען: שיינדלס, חנהס, פּרצעס, שלום⸗עליכמס (ניט שיינדל׳ס אאַז״וו). ער ווערט ניט געבּרויכט אויף אָפּצוטיילן די העבּרעאישע בּאַשטאַנדטיילן פון וואָרט פון די ניט⸗העבּרעאישע: בּאַגנבענען, כּלבּוניק, אויסמוסרן (ניט בּאַ׳גנב׳ענען אאַז״וו.).

יאָ געבּרויכט ווערט דער אַפּאָסטראָף נאָר אויף אָפּצוטיילן צוויי בּאַזונדערע ווערטער, וואָס ↰ 9 איינס פון זיי איז געקירצט: ס׳וואַסער (=דאָס וואַסער), ס׳רעגנט (=עס רעגנט). אויך דאָ איז פאַראַן אַן אויסנאַם: צונויפגיסונגען פון אַ פּרעפּאָזיציע מיטן אַרטיקל ווערן געשריבּן אָן אַן אַפּאָסטראָף: אויפן, פונם, אונטערן, בּיים.

[די קירצונגען: ר׳האָט (=ער האָט), האָט׳ן (=האָט אים) זיינען ניט אָנגענומען אין דער ליטעראַרישער שפּראַך און קאָנען בּאַנוצט ווערן סיידן אויף איבּערצוגעבּן פּינקטלעך די אויסשפּראַך פון אַ פּוילישן יידן.]

↤ 10


אומבּאַדינגט איבּערלייענען:


š בּאַטייט ש (פּויליש sz, דייטש sch, ענגליש sh).

c בּאַטייט צ ווי אין פּויליש.

z בּאַטייט ז ווי אין פּויליש, פראָנצייז אאַז״וו.

דער פּלוראַל פון די הויפּטווערטער איז געגעבּן נאָר דאַן, ווען עס בּייט זיך די שרייבּונג נאָך חוץ דער ענדונג ⸗ים אדער ⸗ות (בּקי — בּקיאים אאַז״וו).

בּנוגע דעם חולם (אין אַזעלכע ווערטער ווי טובה, רושם אאַז״וו) איז דורכגעפירט, לויט דער ליטעראַרישער אויסשפּראַך, די שרייבּונג oj‏ (tojwe,‏ rojczem) און ניט דער דיאַלעקטישער ej.

↤ 11


ווערטערבּוך פון העבּראַאיזמען
אבּא Abe
אַחשורוש achašwejreš
אַחר⸗המעשה acher-hamajse
אַכילה achile
אַכלען achlen
אַחריות achrajes
אַכסניא achsanje
אַכזר achzer
אַכזריות achzorjes
אַדרבּא aderabe
עד⸗היום ad-hajem
אַדמה adome
אַפיקומן afikojmen
אַגב,⸗אורחא agew,-urche
עגמת⸗נפש agmes-nefeš
אַגדה agode
אגודה agude
אַגודת⸗ישראל agudes-jisroel
עגונה agune
עקיבא akiwe
אַכּלל aklal
עקרה akore
עקשן akšn
על⸗חטא al-chet

↤ 12

אַלף⸗בּית alef-bejs
אַלכּסנדר, אַלעקסאַנדער aleksander
הלמאַי alemaj
הלוואַי alewaj
עליה alie
עלילת⸗דם aliles-dam
על⸗כּל⸗פּנים al-kol-ponim
אַלמן almen
אַלמנה almone
על⸗פּי al-pi
עם⸗האָרץ am-horec
אַנדרוגינוס androjgenes
אַני⸗מאַמין ani-majmin
עניוות aniwes
הנאָה anoe
אַפּיקורס apikojres
אַפּנים aponim
אַפּוטרופּס apotropes
אַפּשיטא apšite
אַרבּע⸗כּנפות arbe-kanfes
אַריה arje
אַהרון arn
אַסרן asern
עסקן askn
עשירות ašires
אַשכּנזיש aškenaziš

↤ 13

אַשמדאַי ašmedaj
אַוודאי awade
העוויה awaje
אַבדה awejde
עברה awejre
אַויר awir
עוולה awle
אברהם awrom
עזות,⸗פּנים azes,-ponim
אַזהרה azhore
עזריאל azriei


בּדחן Badchn
בּקשה bakoše
בּעל⸗חי, בּעלי⸗חיים bal-chaj, bale-chajim
בּעל⸗הבּית, בּעלי⸗בּתּים; בּאַלעבּאָס, בּאַלעבּאַטים balebos, balebatim
בּעל⸗עגלה, בּעלי⸗עגלות balegole,-es
בּעלן baln
בּעל⸗שם,⸗טוב (בּעש״ט) bal-šem,-tow
בּאַריכות b’ariches
בּר⸗כּוכבּא bar-kochbe
בּר⸗מצוה, ⸗מינן bar-micwe, -minen
בּתיה basje
בּת⸗יחידה bas-jechide
בּת⸗קול baskl

↤ 14

בּת⸗מלכּה bas-malke
בּת⸗שבע bašewe
בּטלן batlen
בּכור bchor
בּצלאל becalel
בּכן bechejn
בּחרם bechejrem
בּחוש bechuš
בּדעה bedeje
בּפירוש befejreš
בּגד beged
בּהדרגה behadroge
בּהמה behejme
בּהסכם beheskem
בּהלה behole
בּינו⸗לבּינו bejne-lebejne
בּין⸗השמשות bejn-hašmošes
בּין⸗הזמנים bejn-hazmanim
בּעת b’ejs
בּית⸗עלמין bejs-almen
בּית⸗הקברות bejs-hakwores
בּית⸗המקדש bejs-hamikdes
בּקיצור bekicer
בּכּיוון bekiwn
בּכּוח bekojach
בּכּבוד bekowed

↤ 15

בּמילא bemejle
בּמשך bemešech
בּן,⸗בּית, בּני⸗בּית ben,-bajis, bnej-bajis
בּן⸗ציון ben-cien
בּנאמנות benemones
בּנמצא benimce
בּן⸗עיר, ⸗יחיד ben-ir, -jochid
בּנוגע benojgeje
בּערך b’erech
בּריה berje
בּראש berojš
בּית⸗מדרש, בּתּי⸗מדרשים bes-medreš, bote-medrošim
בּסוד besod
בּתוכם besojchem
בּית⸗עולם bes-ojlem
בּשעת bešas
בּשעתּו bešatoj
בּשלום bešolem
בּעש״ט bešt
בּשום אופן bešum⸗ojfn
בּשותּפות bešutfes
בּטבע betewe
בּית⸗דין bezdn
בּזה⸗הלשון beze-halošn
בּגידה bgide

↤ 16

בּכדי bichdej
בּכלל bichlal
בּפרט bifrat
בּגנבה bignejwe
בּיחידות bijechides
בּיכולת bijechojles
בּירושה bijeruše
בּלבּול bilbi
בּימה bime
בּמקום bimkem
בּמזומנים bimzumonim
בּנין binjen
בּנימין binjomin
בּשלימות bišlejmes
בּיטול bitl
בּתּנאַי bitnaj
בּטחון bitochn
בּטוח bituach
בּזיון bizojen
בּלי⸗ספק bli-sofik
בּבּא⸗מעשה bobe-majst
בּחור bocher
בּודק זיין bojdik zajn
בּוגד bojged
בּולט bojlet
בּורא bojre

↤ 17

בּורר bojrer
בּקי,⸗יאים boki, bekiim
בּרוך⸗הבּא borchabe
בּרוך⸗הבּאָ, ⸗השם boruch,-habo, -hašem
בּשר⸗ודם boser-wedom
בּטל botl
בּרכיה brachje
בּרירה brejre
בּריאה brie
בּרית bris
בּרכה broche
בּרוגז brojgez
בּשמים bsomim
בּתולה bsule
בּשורה bsure
בּושה buše


צער,⸗בּעלי⸗חיים Caar,-bale-chajem
צד, צדדים cad, cdodim
צדיק cadik
צלאל calel
צוואה cawoe
צדקה,⸗גדולה cdoke,-gdojle
צלם cejlem
צמח cemach
חד⸗גדיא chad-gadje

↤ 18

ח״י chaj (18)
חיה,⸗רעה chaje,-roe
חיות chajes
חיל chajil
חיים chajim
חיונה chajune
חל זיין chal zajn
חלאת chalaas
חלה chale
חלף chalef
חול⸗המועד chalemojed
חלשות chalošes
חלוקה chaluke
חמור chamer
חמשה⸗עשר בּשבט chamišoser-bišwat
חנניה chananje
חנה chane
חנפענען chanfenen
חנוכּה chanike
חרוסת charojses
חרטה charote
חרפּה charpe
חתונה chasene
חתמענען chasmenen
חס⸗וחלילה chas-wecholile
חס⸗ושלום chas-wesolem

↤ 19

חווה chawe
חבר chawer
חברותא, ⸗תּות chawruse, -es
חזיר chazer
חזרן chazern
חזן chazn
חזקה chazoke
חצות chcos
חדר chejder
חפץ cheifec
חלק chejiik
חלב chejlew
חן,⸗נעוודיק chejn,-newdik
חרם chejrem
חשק chejšik
חסד chesed
חשבּון chešbn
חשון chešwn
חטא chet
חברה,⸗קדישא chewre,-kadiše
חידוש chideš
חיות chies
חיוב chiew
חילוף chilef
חילוק chilek
חילול,⸗השם chilel,-hašem

↤ 20

חסרון chisorn
חקירה chkire
חניפה chnife
חצוף chocef
חכם,⸗בּלילה chochem,-balajie
חכמה chochme
חגא choge
חודש, חדשים chojdeš, chadošim
חוקר⸗ודורש זיין chojker-wedojreš zajn
חול,⸗המועד chojl,-hamojed
חולה, חולאָים chojle, chalojim
חומר chojmer
חונף chojnef
חושך chojšech
חושד זיין chojšed zajn
חוב chojw
חוזק chojzik
חוק chok
חלום cholem
חלילה,⸗וחס cholile,-wechas
חלוץ choluc
חמץ chomec
חנן chonen
חרוב chorew
חסיד chosid
חתן chosn

↤ 21

חשוד chošed
חשוב chošew
חסר⸗דעה chsar-deje
חסידות chsides
חתימה chsime
חשד chšad
חשיבות chšiwes
חוץ chuc
חוצפּה chucpe
חומש chumeš
חופּה chupe
חורבּן churbn
חורבה churwe
חוש chuš
ציבּור cibur
ציצה cice
ציון cien
ציוניזם cionizm
צפּורה cipojre
צביה ciwje
צניעות cnies
צנועה cnue
צדוק codik
צפון cofn
צרה core
צו⸗להכעיס cul’aches

↤ 22

צורה cure
צבי cwi
צביעות cwies
צבועיאַק cwujak


דבּרן Dabern
דחקות dachkes
דין dajen
דאגה dajge
דלות dales
דלפן dalfn
דם,⸗שונא dam,-sojne
דרדקי⸗מלמד dardeke-melamed
דרשענען daršenen
דת das
דווקא dawke
דהיינו dehajne
דעה deje
דפק dejfik
דרך,⸗ארץ derech,-erec
דבּוק dibuk
דקדוק dikduk
דמיון dimjen
דינה dine
דין,⸗תּורה din,-tojre
דין⸗וחשבּון din-wechešbn

↤ 23

דירה dire
דוב dojw
דן don
דניאל doniel
דור dor
דרום dorem
דבר⸗אַחר dower-acher
דוד dowid
דרשה droše
דוכנען duchenen
דבקות dwejkes
דבורה dwojre


עצם Ecem
אפרים efrojim
אפשר efšer
עצה ejce
איכות ejches
עדה ejde
עדות ejdes
עגל ejgl
אימה ejme
עין⸗הרע ejn⸗hore
עירוב ejrew
עת⸗צרה ejs-core
עסק ejsik

↤ 24

אבר ejwer
אלחנן elchonon
אליעזר eliezer
אליה, אלי elje
אליהו,⸗הנביא eljohu,-hanowi
אליקום eljokum
אלעזר elozer
אלול elul
אמת emes
אמונה emune
ערך erech
ארץ⸗ישראל erec-jisroel
ערב erew
אתרוג esreg
אסתּר,⸗תּענית ester,-tones
אביון ewjen
אבן⸗טוב ewn-tow
עזרת⸗נשים ezras-nošim
עזרא ezro


גבּאי Gabe
גבּאות gaboes
גדלות gadles
גאווה gajwe
גלח galach
גם⸗אַתּם gam-atem

↤ 25

גן⸗עדן gan-ejdn
גנב ganew
גשמיות gašmies
גבריאל gawriel
גזלן gazlen
גדליה gdalje
גדולה gdule
גיהנום geenem
גירוש gejreš
גמטריא gematrie
גמרא gemore
גר ger
גרשון gersn
גט get
גבּור giber
גלגול gilgl
גמילות⸗חסד gmiles-chesed
גנבה gnejwe
גדול godl
גוי goj
גואל gojel
גולם gojlern
גורל gojrl
גוסס gojses
גובר זיין gojwer zajn
גוזר זיין gojzer zajn

↤ 26

גלות goles
גאון goon
גרוש goreš
גרושה gruše
גסיסה gsise
גוף guf
גופא gufe
גאולה g’ule
גוזמא guzme
גביר gwir
גבורה gwure
גזר gzar
גזלה gzejle
גזרה gzejre


הכנעה Hachnoe
הכנסה hachnose
הכנה hachone
הצלחה hacloche
הפסקה hafsoke
הפטורה haftojre
הגם hagam
הגדה hagode
הקדמה hakdome
הלבּשה halbošo
הלוואה halwoe

↤ 27

המצאה hamcoe
המון hamojn
הנהגה hanhoge
הנחה hanoche
הנאה hanoe
הרגענען hargenen
הריגה harige
התחלה haschole
השכּלה haskole
הסכּמה haskome
השגה hasoge
התראה hasroe
השם⸗יתבּרך hašem-jisborech
השגחה hašgoche
השערה haš’ore
השפּעה hašpoe
התּקוה hatikwo
העוויה hawaje
הבדלה hawdole
הבטחה hawtoche
הפקר hefker
היפּך hejpech
הקדש hekdeš
המשך hemšech
הן,⸗והן hen,-wehen
הסכּם heskem

↤ 28

הספּד hesped
היזק hezik
הלכות hilches
הלל hilel
התחייבות hischajwes
התלהבות hislajwes
התפּעלות hispajles
השתּדלות hištadles
הוצאה hojcoe
הודעה hojdoe
הורג hojreg
הוספה hojsofe
הושענא,⸗רבּה hojšajne,-rabe
המן⸗טאַש homen taš
העזה hoze


עיבּור⸗יאָר Iber-jor
איציק icik
עיקר iker
עילוי ile
עינוי ine
ענין injen
עיפּוש ipeš
איר ir (chojdeš)
איסר iser (nomen)
איסור iser (farbot)

↤ 29

אשה, נשים iše, nošim
עברי iwre


יבּשה Jaboše
יחסן jachsn
יד⸗אחת jad-aches
יקרות jakres
ים jam
יענקל jankl
יעקב jankew
ירדן jardn
ירשענען jaršenen
יישר⸗כּוח jašer-kojach
יחזקאל jechezkl
יחיאל jechiel
ידיעה jedie
יפהפיה jefejfie
יהושע jehojšue
יהודה jehude
יהודי, יאַהודי jehudi
יהודית jehudis
יצר⸗הרע jejcer-hore
יקותיאל jekusiel
ילד jeled
יללה jelole
ימח⸗שמו jemach-šmoj

↤ 30

יניקה jenike
ירא⸗שמים jerej-šomajim
יריד jerid
ירידה jeride
ירושה jeruše
ירושלים jerušolajim
יסוד jesod
יתומה jesojme
יסורים jesurim
ישעיה ješaje
ישיבה ješiwe
ישועה ješue
יצחק jicchok
יחוס jiches
יאוש jieš
יראת⸗הכּבוד jir’as-hakowed
ירמיה jirmje
ישראל jisroel
ישוב,⸗הדעת jišew,-hadaas
יזכּור jizker
יחיד jochid
ידוע jodue
יוצא מן הכּלל jojce-min-haklal
יוצא זיין jojce zajn
יוחנן jojchonen
יואל jojel

↤ 31

יום⸗הדין jojm-hadin
יונה jojne
יורד jojred
יורש jojreš
יוסף jojsef
יושר jojšer
יובל jojwl
יום⸗כּיפּור jom-kiper
יום⸗טוב jontew
יתום josem
יוון jown
יהודית judes


כּעס Kaas
קבּצן kabcn
קבּלה kabole
קבּלת⸗פּנים kaboles-ponim
קצב kacew
כּך⸗הוה kach-hawe
קדיש kadeš
קדחת kadoches
קערה kajre
כּעסן kajsn
כּלה kale
קלמן kalmen
קל⸗וחומר kal-wochojmer

↤ 32

קמצן kamcn
כּמה kame
קמיע kameje
כּמות kames
כּפּרה kapore
כּתריאל kasriel
קשיא, ⸗ות kaše, -es
כּשרן kašern
כּוונה kawone
קדושה kduše
כּדאַי kedaj
כּדי kedej
כּדומה kedojme
קהילה kehile
כּפל kejfl
כּלי kejle
קיסר kejser
קבר,⸗אָבות kejwer,-owes
כּלב kelew
קרן kern
כּסדר kesejder
קיבּוץ kibec
כּיבּוד kibed
קיצור kicer
קידוש,⸗השם kideš,-našem
קיום kijem

↤ 33

כּמעט kimat
קינה kine (kloglid)
קנאה kine (mekane zajn)
כּינים kinim
כּסא⸗הכּבוד kise-hakowed
כּסלו kislew
כּישוף kišef
כּיוון kiwn
כּזב kizew
כּלל klal
כּלי⸗קודש kle-kojdeš
כּלי⸗זין kle-zajin
קלעזמער, כּלי⸗זמר klezmer
קליפּה klipe
כּלומרשט klojmeršt
קללה klole
קנס⸗מאָל knas-mol
קניה knie
קדוש kodes
כּוח kojach
קודם,⸗כּל kojdem,-kol
כּהן kojhen
כּולל זיין kojlel zajn
קונה,⸗שם זיין kojne,-šem zajn
כּורעים kojrim (faln)
כּל kol (ale)

↤ 34

קול,⸗קורא kol,-kojre
כּלבּוניק kolbojnik
כּלערליי kolerlej
כּל⸗ישראל kol-jisroel
כּל⸗נדרי kol-nidre
כּל⸗זמן kol-zman
קהל kool
קרבּן korbn
קרוב korew
כּוס kos
קשה koše
כּשר košer
כּבוד kowed
כּרך krach
[קריע [krie (ajz)
קריעה [krie (rajsn)
קריאת⸗שמע krišme
קרובהשאַפט krojwešaft
כּתב,⸗יד ksaw,-jad
כּתיבה וחתימה טובה ksiwe wechsime tojwe
כּתובּה ksube
[קונדס, ים; קונדעס, ⸗דייסים [kundes, -dejsim
יקותיאל kusiel
קבורה kwure

↤ 35



להכעיס L’aches
לחלוטין lachlutn
לאחדים l’achodim
ל״ג⸗בּעומר lag-bojmer
ליהודים lajehudim
למדן lamdn
ל״ו, למד⸗וואָוו lamed-wow
לאַטכענען; לקחענען latchenen
לאַוו law
לץ lec
לחיים lechajim
לכתחילה lechatchile
לכל⸗הדעות lechol-hadejes
לכל⸗הפּחות lechol-hapoches
לצנות lecones
לפי⸗ערך lefi-erech
לגמרי legamri
להבדיל lehawdl
לייכעץ; ליחות lejchec
לאה leie
לאיבּוד lejibed
לוי iejwe
למאַי lemaj
למען⸗השם leman-hašem
למזל lemazl
למשל lemošl

↤ 36

לפּנים leponim
לערך l’erech
לעת⸗עתּה lesate
לסוף lesof
לטובת letojwes
לוויה lewaje
לבנה lewone
לימוד limed
לויתן liwjosn
לכן lochn
להוט loet
לא,⸗די, ⸗יוצלח loj,-daj, -juclech
לומדות lomdes
לשון,⸗הקודש lošn,-kojdeš
לוח luach
לולב lulew


מבּול Mabl
מצה mace
מצבה macejwe
מצב macew
מחלה machle
מחלוקת machloikes
מחמד machmed
מחמת machrnes
מחנה machne

↤ 37

מחרים זיין machrim zajn
מכשפה machšejfe
מכשיר machšir
מחשבה machšowe
מהיכא⸗תּיתי machtejse
מחזור machzer
מציל זיין macl zajn
מצליח זיין macliach zajn
מדרגה madrejge
מדריך זיין madrich zajn
מפקיר זיין mafkir zajn
מפסיק זיין mafsik zajn
מפטיר maftir
מגפה magejfe
מגע⸗ומשא mage-mase
מגיד magid
מהלך mahalech
מאכל majchl
מעלה majle
מעמד majmed
מאמין majmin
מה⸗יפית majofes
מעריב majrew (dawnen)
מערב majrew (zajt)
מאַריך majrich zajn
מעשה, מעשיות majse, -s

↤ 38

מעשים majsim
מכּבּי makabi
מכּה make
מקפּיד זיין makpid zajn
מקריב זיין makriw zajn
מל זיין mal zajn
מלבּוש malbeš
מלכות malches
מלאך,⸗המות malech,-hamowes
מעלה⸗גרהן malegejren
מלכּה malke
מלווה malwe
ממש mameš
ממשות mamošes
ממזר mamzer
מנהיג manhig
מה⸗נשתּנה maništane
מפּיל זיין mapil zajn
מפּלה mapole
מרשעת maršas
משא mase (last)
משא⸗ומתּן mase-matn
מסרן masern
משכּיל maskil
מסכּים זיין maskim zajn
מסקנא maskone

↤ 39

מתמיד masmid
מספּיד זיין maspid zajn
מתרה זיין masre zajn
משגיח mašgiach
משקה, ⸗קאות maške, -koes
משכּון maškn
משמעות mašmoes
משפּיע זיין mašpie zajn
משתּין זיין maštn zajn
מטבּע matbeje
מתּיר זיין matir zajn
מתּתיהו matisjohu
מטמון matmen
מתּנה matone
מטריח זיין matriach zajn
מבטיח זיין mawtiach zajn
מזהיר זיין mazhir zajn
מזיק mazik
מזל,⸗טוב mazl-tow
מאנס זיין meanes zajn
מצער זיין mecaer zajn
מכבּד זיין mechabed zajn
מחבּר mechaber
מחיה mechaje
מחיב זיין mechajew zajn
מחלל זיין mechalel zajn

↤ 40

מכשף mechašef
מחיצה mechice
מחילה mechile
מחוצף mechucef
מחויב mechujew
מחותּן mechutn
מציאה mecie
מדינה medine
מדרש medreš
מעבר⸗לים meejwer-lejam
מפרנס זיין mefarnes zajn
מפרסם זיין mefarsem zajn
מפונק mefunek
מפורסם mefursem
מגיר זיין megajer zajn
מגלה זיין megale zajn
מגזם זיין megazem zajn
מגילה megile
מגולגל ווערן megulgl wern
מגושמדיק megušemdik
מהומה mehume
מהות mehus
מיאש זיין זיך mejaeš zajn zich
מישב זיין זיך mejašew zajn zich
מכין זיין mejchin zajn
מאה meje

↤ 41

מאיר mejer
מילא mejle
מלך mejlech
ממיתן mejmesn
מיוחס mejuches
מבין mejwn
מקבּר זיין mekaber zajn
מקבּל זיין mekabl zajn
מקצר זיין mekacer zajn
מקח mekach
מקדש זיין mekadeš zajn
מקים זיין mekajem zajn
מקנא זיין mekane zajn
מקרב זיין mekarew zajn
מקובּל mekubl
מקוים ווערן mekujem wern
מלמד melamed
מליצה melice
מליץ⸗יושר melic-jojšer
מלאכה meloche
מלוכה meluche
ממלא זיין memale zajn
ממלא⸗מקום memale-mokem
ממילא memejle
ממשלה memšole
ממונה memune

↤ 42

מנצח זיין menacejach zajn
מנחם menachem
מנדב זיין menadew zajn
מנקר menaker
מנשה menaše
מניעה menie
מנורה menojre
מנוחה menuche
מנוול menuwl
מרחם זיין זיך merachem zajn zich
מרחץ merchec
מרחק merchek
מרידה meride
מרוצה ווערן meruce wern
מת mes
משמח זיין זיך mesamejach zajn zich
מסירה mesire
מסירת⸗נפש mesires-nefeš
מעת⸗לעת mesles
מסורה mesojre
מסוגל זיין mesugl zajn
מסוכּן mesukn
מסופּק זיין mesupek
משדך זיין mešadech zajn
משער זיין mešajer zajn
משלח זיין mešalejach zajn

↤ 43

משך mešech
משיח mešiach
משורר mešojrer
משרת mešores
משוגעת mešugas
משוגע mešuge
משולח mešulech
משולם mešulem
משומד mešumed
משונה, ⸗דיק mešune, -dik
משופּעדיק mešupedik
מטהר זיין metaher zajn
מטמא זיין metame zajn
מטופּל metupl
מטורף meturef
מטושטש metušteš
מביש זיין mewaješ zajn
מבטל זיין mewatl zajn
מבזה זיין mewaze zajn
מזכּה זיין mezake zajn
מזומן mezumen
מזוזה mezuze
מצד micad
מיכל michl
מיכאל michoel
מצרים micrajim

↤ 44

מצווה micwe
מדבּר midber
מידה mide
מיאוס mies
מיעוט miet
מי⸗יודע mi-jedeje
מכּוח mikojach
מכּל⸗שכּן mikolškn
מקווה mikwe
מלחמה milchome
מילה mile
מין min
מנחה minche
מיני mine
מן⸗הסתּם minestam
מנהג minheg
מנין minjen
אם⸗ירצה⸗השם (אי״ה) mircešem
מרים mirjem
מסחר mischer
מיתה,⸗משונה mise,-mešune
מתנגד misnaged
מתפּלל זיין mispalel zajn
מסתּמא mistome
מתוודה זיין זיך miswade zajn zich
מי⸗שבּרך mi-šebejrech

↤ 45

משניות mišnajes
משנה mišne
משפּט mišpet
משפּחה mišpoche
משתּדל זיין זיך mištadl zajn zich
מטה mite
מזבּח mizbejach
מזרח mizrach
מזרחי mizrochi
מוצאי⸗שבּת moce-šabes
מעות,⸗חיטין moes,-chitn
מגן⸗דוד mogn-dowid
מוח mojach
המוציא mojce
מוכר⸗ספרים mojcher-sforim
מוחל זיין mojchl zajn
מודה זיין mojde zajn
מודיע זיין mojdie zajn
מודעה mojdoe
מוהל mojel
מופת mojfes
מורא mojre
מורד זיין mojred zajn
מוסר⸗נפש זיין זיך mojser-nefeš zajn zich
מוסיף זיין mojsif zajn
משה mojse

↤ 46

מושב,⸗זקנים mojšew,-zkejnim
מקום mokem
מקור moker
מלא mole
ממה⸗נפשך monešach
מרדכי mordche
מרה⸗שחורה more-šchojre
מוסר moser
משל mošl
מעובּרת m’uberes
מופלג mufleg
מאוימדיק m’ujemdik
מום mum
מומחה mumche
מוסר muser
מושווה ווערן mušwe wern
מותּר muter


נחת Naches
נחלה, ⸗לאות nachle, -s
נחמן nachmen
נדן nadn
נפקא⸗מינה nafke-mine
נפתּלי naftole
נע⸗ונד na-wenad
נחמה nechame

↤ 47

נחמיה nechemje
נחמה nechome
נדן nedan
נדבה nedowe
נפש nefeš
עין⸗הרע nehore
נזיר nejder
נקבה nekejwe
נקמה nekome
נקודה nekude
נעלם ווערן nelem wern
נאמן nemen (kasir)
נאמנות nemones
נר⸗תּמיד ner-tomid
נס nes
נסיעה nesie
נשמה nešome
נטיה netie
נבלה newejle
נבלה newole
נבואה newue
נבּול⸗פּה nibl-pe
ניצוץ nicec
ניחא niche
ניצול ווערן nicl wern
נצחון nicochn

↤ 48

נפטר nifter
ניגון nign
נעילה n‘ile
נמאס ווערן nimes wern
נמשל nimšl
ניסן nisn
נסיון nisoen
נתפּעל ווערן nispoel wern
נשרף nisref
נישקשה niškoše
נשתּומם ווערן ništojmem wern
ניטל nitl
נבהל ונשתּומם ווערן niwl-weništojmem wern
נחום nochem
נואף nojef
נגיד nogid
נח nojach
נוגע זיין nojgeje zajn
נוהג זיין זיך nojheg zajn zich
נוקם זיין זיך nojkem zajn zich
נושא⸗חן זיין nojse-chejn zajn
נוטה זיין nojte zajn
נתן nosn
נטע note
נביא nowi
נדר nozir

↤ 50

נוסח, ⸗חאות nusech, -schoes


אָדם⸗הראשון Odem-horišn
אָדר oder
אָדון odn
עוף of
אוצר ojcer
אופן ojfn
עוקר זיין ojker zajn
עולם,⸗הבּא, ⸗הזה ojlem,-habe, -haze
אורח ojrech
עוסק זיין ojsek zajn
עושר, עשירים ojšer, aširim
עובר זיין, ⸗בּטל ojwer zajn, -botl
עוזר ojzer
עול ol
עליו⸗השלום olew-hašolem
עמוד omed
אָמן omejn
ענו onew
אָרצה orce
ערי⸗מקלט ore-miklet
ערב orew
ערל orl
אָרון,⸗קודש orn,-kojdeš
אות, ⸗תּיות os, ojsjes

↤ 50

אָסור oser
עתיד osid
אָשר ošer
אָב, בות ow, owes
עבר ower
אָבל owl


פּחדן Pachdn
פּחד pached
פּרצוף parcef
פּרעה pare
פּרנס parnes
פּרנסה parnose
פּרשה, ⸗שיות parše, -es
פּסלען paslen
פּטרן patern
פּה⸗אחד pe-echod
פּאה peje
פּגר pejger
פּרי pejre
פּרק pejrek
פּירוש pejreš
פּסח pejsach
פּרא⸗אָדם pere-odem
פּרץ perec
פּגימה pgime

↤ 51

פּגירה pgire
פּדיון pidjen
פּלפּול pilpl
פּנחס pinches
פּנקס pinkes
פּלטה plejte
פּלוניתטע plojniste
פּני pnej
פּועלי⸗ציון pojele-cien
פּועלן pojeln
פּוגע בּכּבוד זיין pojgeje-bekowed zajn
פּושע⸗ישראל pojše-jisroel
פּנים ponim
פּרוש poreš
פּריץ poric
פּרוכת porojches
פּסוק posik
פּסול posl
פּשוט pošet
פּטור pater
פּרט prat
פּרוטה prute
פּסק,⸗דין psak,-din
פּשט pšat
פּשטל pšetl
פּשיטא pšite

↤ 52

פּשרה pšore
פּטירה ptire
פּעולה p’ule
פּורים purim


רעש Raaš
רבּותי rabojsaj
רבּנות rabones
ירחמיאל rachmiel
רחמים rachmim
רחמנא⸗לצלן rachmone-liclan
רחמנות rachmones
ראַיה raje
רעיון rajen
רק rak (nor)
[ראַק [rak (balchaj)
רש״י raše
רבּ, ר׳ reb
רבּי, רבּיים rebe, -ejim
רבּיצין rebecn
רוצח recejach
רציחה reciche
רכילות rechiles
רצועה recue
רדיפה redife
רפאל refoel

↤ 53

רפואה refue
רגע rege
ריח rejach
ראשית rejšis
רמז remez
רשימה rešime
רשות rešus
ריווח rewach
רבּונו⸗של⸗עולם ribojne-šel-ojlem
ראיה rie
רשעות rišes
ריווע riwe
רבקה riwke
רחל rochl
רצון rocn
רעה roe
רודפן rojdefn
רופא rojfe
רוגז rojgez
רושם rojšem
ראש,⸗חודש roš,-chojdeš
רשע roše
ראש⸗השנה rošešone
ראשי⸗תּיבות roše-tejwes
רב, רבּנים row, rabonim
רוב row (merhajt)

↤ 54

רוח ruach
רוחניות ruchnies
רוגזא rugze
ראובן ruwn


סך,⸗הכּל Sach,-hakl
סכּנה sakone
סם sam
ס״ם sam (sotn)
סמבּטיון sambatjen
סנדק sandik
סרסר sarser
סבלן sawlen
סכך schach
שכר,⸗לימוד schar,-limed
שכירות schires
סחורה schojre
סכום schum
סדרה sedre
שכל sejchl
סדר sejder
ספר,⸗תּורה sejfer,-tojre
ספרדיש sfardiš
ספירה sfire
סגולה sgule
סיבּה sibe

↤ 55

סכסוך sichsech
סידור sider
סיום siem
שמחה simche
שמחת⸗תּורה simches-tojre
סימן simen
סיני sinai
סיוון siwn
סליחות sliches
סמך smach
סמיכות smiches
סוד sod
סוף,⸗כּל⸗סוף sof,-kol-sof
ספק sofik
סוחר sojcher
סופר sojfer
סומך זיין זיך sojmech zajn zich
שונא sojne
סותר זיין sojser zajn
סובל זיין sojwl zajn
שרה sore
שטן sotn
שרפה srejfe
שררה srore
סתּם stam
סתּירה stire

↤ 56

סעודה sude
סוכּה suke
סוכּות sukes
סביבה swiwe
סברא, ⸗רות swore, -es


שבּת Šabes
שבּת⸗צו⸗נאַכט šabejse-nacht
שבּתי⸗צביניק šabse-cwinik
שכנא šachne
שחרית šachris
שדכן šadchn
שייכות šajches
ישעיה šaje
שייך šajech
שאלה šajle
שלח⸗מנות šalachmones
שמאי šame
שמש šames
הושענא⸗רבּה šane-rabe
שער šar
שכנה šchejne
שכינה šchine
שחיטה šchite
שהחינו šechejonu
שעכטן (שחטן) šechtn

↤ 57

שד šed
שפע šefe
שייגעץ, שקצים šejgec, škocim
שנית šejnis
שבט šejwet
שקר šeker
שקל šekl
שליח, שלוחים šeliach, šluchim
שם šem
שטח šetach
שידוך šidech
שפרה šifre
שגעון šigoen
שיע, יהושע šie
שהיות šies
שיכּור šiker
שיקסע šikse
שמעון šimen
שמשון šimšn
שינוי šine
שיר šir (lid)
[שיר ניט [šir nit
שיעור šir (mos)
שיריים širajim
שיטה šite
שבעה šiwe

↤ 58

יישר⸗כּוח škojach
שלימות šlejmes
שליחות šliches
שלים⸗מזל šlimazl
שליטה šlite
שלמה šlojme
שלושים šlojšim
שמד šmad
שמיעה šmaje
שמע⸗ישראל šma-jišrojel
שמריה šmarje
שמירה šmire
שמונה⸗עשרה šmojnesre
שמועה šmue
שמואל šmuel
שניאור šnejer
שעה šo
שכן šochn
שואל šojel
שפל šofl
שוחד šojched
שוחט šojchet
שופר šojfer
שופט šojfet
שומר šojmer
שורש šojreš

↤ 59

שוטה šojte
שלום,⸗עליכם šolem,-alejchem
שלש⸗סעודות šolešudes
שאול šoul
שתּדלן štadlen
שטות štus
שולחן⸗ערוך šulchn-orech
שום šum
שורה šure
שושן⸗פּורים šušn-purim
שותּף šutef
שבח šwach
שבט šwat
שבועה šwue
שבועות šwues


תּכלית Tachles
תּכריכים tachrichim
תּכשיט tachšit
תּחתּונים tachtojnim
טענה tajne
תּענוג tajnig
תּאווה tajwe
תּקיף takif
תּקנה takone
טלית,⸗קטן tales,-kotn

↤ 60

תּלין taljen
תּלמיד talmid
תּלמוד,⸗תּורה ialmud,-tojre
תּם, תּמעוואַטע tam (naiw), tamewate
טעם tam (grund, gešmak)
תּמצית tamcis
תּמוז tamuz
תּנ״ך tanach
תּנחום tanchum
תּרבּות tarbus
טרפות tarfes
תּרגום targum
תּרעומות tarumes
תּחית⸗המתים tchies-hamejsim
תּחילת tchiles
תּחינה tchine
תּחום tchum
תּיכּף⸗ומיד tejkef,-umijad
טבת tejwes
תּל tel
תּירוץ terec
טבע tewe
טביה tewje
תּפילה tfile
תּפילין tfiln
תּפיסה tfise

↤ 61

תּהום thom
תּיקון,⸗טעות tikn-toes
תּהילים tilim
טינוף tinef
טרחא tirche
תּשעה⸗בּאָב tišebow
תּשרי tišri
טיפּש tipeš
תּקיעה tkie
תּקיעת⸗כּף tkies-kaf
תּקופה tkufe
תּליה tlie
תּמימות tmimes
תּנאַי, תּנאָים tnaj, tnojim
תּנועה tnue
תּוך toch
תּחת toches
טועה זיין זיך toje zajn zich
טעות toes
תּוכחה tojcheche
תּופס זיין tojfes zajn
תּוהו⸗ובוהו tojhu-wowojhu
תּורה tojre
תּוספות tojsfes
תּושב tojsew
טובה tojwe

↤ 62

טובל זיין tojwl zajn
טמא tome
תּמיד tomid
תּענית tones
טרייף (טרפה) trejf
תּרופה trufe
תּשובה tšuwe
טומאה tume
תּביעה twie
טבילה twile
תּבואה twue


אומבּרחמנותדיק Umbrachmonesdik
אומה ume
עובדא uwde


וועד Waad
ויצעקו wajicaku
ויברח wajiwrach
וותּרן watren
וושט wejšet
ווידוי wide
וויכּוח wikuach


ז״ל Zal
זלמן zalmen

↤ 63

זכיה zchie
זכות,⸗אָבות zchus,-owes
זכריה zecharje
זכר zejcher
זאב zejw
זכרונו⸗לברכה zichrojne-liwrocho
זכּרון zikorn
זיווג ziweg
זקנה zkejne
זמן zman
זמירות zmires
זנות znus
זכר zocher
זכיות zochjes
זוכה זיין zojche zajn
זוהר zojhar
זולל⸗וסובא zojlel-wesojwe
זונה zojne
זקן zokn
זול zol
זרח zorech
זריעה zrie