מעשה ט מחכם ותם

מפתחות ספורי מעשיות

מעשה ט מחכם ותם

---

מַעֲשֶׂה אַמָאל זֶענֶען גֶעוֶוען צְוֵויי בַּעֲלֵי בַּתִּים אִין אֵיין שְׁטָאט. אוּן זֵיי הָאבְּן גֶעהַאט גְרוֹיס עַשִׁירוֹת, אוּן הָאבְּן גֶעהַאט גְרוֹיסֶע הַייזֶער. דִי צְוֵויי בַּעֲלֵי בַּתִּים הָאבְּן גֶעהַאט צְוֵויי זִין, דְהַיינוּ אִיטְלֶעכֶער הָאט גֶעהַאט אֵיין זוּן. דִי צְוֵויי קִינְדֶער הָאבְּן בֵּיידֶע גֶעלֶערְנְט אִין אֵיין חֵדֶר. אוּן אֵיינֶער פוּן זֵיי אִיז גֶעוֶוען אַ חָכָם, אוּן אֵיינֶער אִיז גֶעוֶוען אַ תַּם. (נִישְט עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ נַאר, נָאר זַיין שֵׂכֶל אִיז גֶעוֶוען פְּרָאסְט אָן חָכְמוֹת). אוּן דִי צְוֵויי קִינְדֶער הָאבְּן זִיךְ זֵייעֶר לִיבּ גֶעהַאט. כָאטְשֶׁע אֵיינֶער אִיז גֶעוֶוען אַ חָכָם אוּן דֶער אַנְדֶערֶער אִיז גֶעוֶוען אַ תַּם אוּן זַיין שֵׂכֶל אִיז פְּרָאסְט גֶעוֶוען. פוּן דֶעסְטוֶועגְן הָאבְּן זֵיי זִיךְ פָארְט זֵייעֶר לִיבּ גֶעהַאט.
אִין אַ צַייט אַרוּם, הָאבְּן אָנגֶעהוֹיבְּן דִי בֵּיידֶע בַּעֲלֵי בַּתִּים אַרָאפְּצוּגֵיין פוּן זֵייעֶר עַשִׁירוֹת. אוּן זֶענֶען אַלְץ אַרָאפּ מַטָּה מַטָּה, בִּיז זֵיי הָאבְּן גָאר אָנגֶעוואוֹירְן^[1]. אוּן זֵיי זֶענֶען גֶעוָוארְן אָרֶעמֶע לַייט. אוּן סֶע אִיז זֵיי מֶער נִישְט גֶעבְּלִיבְּן, נָאר זֵייעֶרֶע הַייזֶער. אוּן דִי קִינְדֶער הָאבְּן אָנְגֶעהוֹיבְּן אוּנְטֶערצוּוַואקְסְן. הָאבְּן דִי בַּעֲלֵי בַּתִּים גֶעזָאגְט צוּ דִי קִינְדֶער: מִיר הָאבְּן נִישְט צוּ צָאלְן פַאר אַייךְ, מִיר קֶענֶען נִישְט הַאלְטְן אַייךְ, טוּט אַייךְ וָואס אִיר וֶועט קֶענֶען.

דער תם און דער חכם לערנען מלאכה

אִיז גֶעגַאנְגֶען דֶער תַּם אוּן הָאט זִיךְ גֶעלֶערְנְט שׁוּסְטֶערַיי. דֶער חָכָם אִיז גֶעוֶוען אַ בַּר הַבָנָה (כְּלוֹמֶר אַ קְלוּגֶער אַ פַארְשְׁטַאנְדִיקֶער מֶענְטְשׁ) הָאט עֶר נִישְט גֶעוָואלְט זִיךְ נֶעמֶען צוּ אַזוֹי אַ פְּרָאסְטֶע מְלָאכָה. אוּן עֶר הָאט זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, עֶר וֶועט זִיךְ לָאזְן אוֹיף דֶער וֶועלְט, אוּן וֶועט זִיךְ אַרוּמְקוּקְן וָואס עֶר זָאל טָאן. אוּן עֶר אִיז אַרוּמְגֶעגַאנְגֶען אִין מַארְק. הָאט עֶר דֶערְזֶען אַ גְרוֹיסֶע בְּרִיקֶע^[2] מִיט פִיר פֶערְד מִיט כָאמִיטֶעס^[3] אִיז דוּרְכְגֶעלָאפְן. הָאט עֶר זִיךְ אָנְגֶערוּפְן צוּ דִי סוֹחְרִים פוּן וַואנֶעט זֶענְט אִיר? הָאבּן זֵיי אִים גֶעעֶנְפֶערְט פוּן וַוארְשֶׁא. וואוּהִין פָארְט אִיר? קֵיין וַוארְשֶׁא. הָאט עֶר זֵיי גֶעפְרֶעגְט. טָאמֶער בַּאדַארְפְט אִיר א מְשָׁרֵתְל? דִי סוֹחְרִים הָאבְּן גֶעזֶען אַז עֶר אִיז אַ קְלוּגֶער יוּנְג אוּן אַ בֶּרְיָה, אִיז עֶר זֵיי גֶעפֶעלְן. הָאבְּן זֵיי אִים מִיט גֶענוּמֶען. אִיז עֶר גֶעפָארְן מִיט זֵיי אוּן הָאט זֵיי בַּאדִינְט אוֹיף דֶעם וֶועג זֵייעֶר פַיין. וִוי עֶר אִיז גֶעקוּמֶען קֵיין וַוארְשֶׁא, מַחְמַת עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ בַּר הַבָנָה. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען. אַז אִיךְ בִּין שׁוֹין אִין וַוארְשֶׁא, נָאךְ וָואס זָאל אִיךְ מִיךְ הַאלְטְן בַּיי דִי סוֹחְרִים. טָאמֶער אִיז דָא אַ בֶּעסֶער אָרְט פוּן זֵיי. לָאם אִיךְ גֵיין זוּכְן, וֶועל אִיךְ זֶען. אוּן עֶר אִיז גֶעגַאנְגֶען אִין מַארְק. אוּן עֶר הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ קְלֶערְן אוּן נָאךְ צוּ פְרֶעגְן אוֹיף דִי מֶענְטְשְׁן וָואס זֵיי הָאבְּן אִים גֶעבְּרַאכְט. אוּן אוֹיבּ סֶע אִיז דָא אַ בֶּעסֶער אָרְט פוּן זֵיי. הָאט מֶען אִים גֶעעֶנְפֶערְט. אַז דִי לַייט (וָואס זֵיי הָאבְּן אִים אַהֶער גֶעבְּרַאכְט) זֶענֶען עֶרְלֶעכֶע לַייט. אוּן סֶע גוּט בַּיי זֵיי צוּ זַיין נָאר מַחְמַת דֶעם אִיז זֵייעֶר שְׁוֶוער בַּיי זֵיי צוּ זַיין, מַחְמַת זֵייעֶר מַשָׂא וּמַתָּן אִיז זֵייעֶר אִין וַוייטֶע עֶרְטֶער.
דֶערְוַוייל אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אוּן עֶר הָאט דֶערְזֶען גֶעוֶועלְבּ^[4] מְשָׁרְתִים. וִוי זֵיי זֶענֶען גֶעגַאנְגֶען אִין מַארְק. אוּן זֵיי זֶענֶען גֶעגַאנְגֶען אַזוֹי וִוי זֵייעֶר שְׁטֵייגֶער אִיז, מִיט זֵייעֶרֶע חֵן. מִיט זֵייעֶרֶע הִיטְלֶעךְ, אוּן מִיט דִי שְׁפִּיצִיקֶע שִׁיךְ, אוּן מִיט דִי אִיבְּרִיקֶע חֵן. וָואס זֵיי הָאבְּן אִין זֵייעֶר גַאנְג, אוּן וִוי זֵיי גֵייעֶן אָנְגֶעטָאן. אוּן עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ בַּר הַבָנָה אוּן אַ קְלוּגֶער יוּנְג. אִיז אִים דִי זַאךְ זֵייעֶר גֶעפֶעלְן מַחְמַת סֶע אִיז אַ שֵׁיינֶע זַאךְ. אוּן סֶע אִיז אִין דֶער הֵיים אוֹיף אֵיין אָרְט. אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען צוּ דִי מֶענְטְשְׁן וָואס זֵיי הָאבְּן אִים גֶעבְּרַאכְט. אוּן הָאט זֵיי אָפְּגֶעדַאנְקְט. אוּן הָאט צוּ זֵיי גֶעזָאגְט: אַז סֶע פַאר אִים נִישְט גוּט בַּיי זֵיי צוּ זַיין. אוּן דָאס וָואס זֵי הָאבְּן אִים גֶעפִירְט אַהֶער, דֶערְפַאר הָאט עֶר זֵיי בַּאדִינְט אוֹיף דֶעם וֶועג.

אוּן עֶר אִיז גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט זִיךְ גֶעשְׁטֶעלְט בַּיי אַ בַּעַל הַבַּית. אוּן דֶער סֵדֶר פוּן דִי מְשָׁרְתִים. אַז פְרִיעֶר מוּז מֶען זַיין אַן אוּנְטֶער מְשָׁרֵת. אוּן מֶען מוּז טָאן שְׁוֶוערֶע אַרְבֶּעט. אוּן מֶען נֶעמְט וֵויינִיק שְׂכִירוּת. דֶערְנָאךְ וֶוערְט מֶען עֶרְשְׁט אַן אֵייבֶּער^[5] מְשָׁרֵת. הָאט דֶער בַּעַל הַבַּיִת גֶעטָאן מִיט אִים שְׁוֶוערֶע אַרְבֶּעט, אוּן פְלֶעגְט אִים שִׁיקְן צוּ שְׂרָרוֹת עֶר זָאל טְרָאגְן סְחוֹרָה אַזוֹי וִוי דֶער סֵדֶר אִיז פוּן מְשָׁרְתִים, וָואס זֵי טְרָאגְן גֶעוַואנְט^[6] אוֹיף דֶעם עֶלְנְבּוֹיגְן. אִיז אוֹיף אִים זֵייעֶר שְׁוֶוער גֶעוֶוען דִי אַרְבֶּעט. אַמָאל הָאט עֶר בַּאדַארְפְט אַרוֹיפְגֵיין מִיט דֶער סְחוֹרָה אוֹיף אַ הוֹיכְן גָארְן^[7], אִיז דִי אַרְבֶּעט אוֹיף אִים שְׁוֶוער גֶעוֶוען. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, וָוארְן עֶר אִיז זִיךְ גֶעוֶוען אַ פִילָאסָאף אַ בַּר הַבָנָה. וָואס טוֹיג מִיר דִי אַרְבֶּעט, דֶער עִיקָר אִיז זִיךְ נָאר פוּן דֶעם תַּכְלִית וֶועגְן, אַז אִיךְ זָאל קֶענֶען חַתוּנָה הָאבְּן אוּן זָאל מִיר קֶענֶען מְפַרְנֵס זַיין. אִיךְ בַּאדַארְף נָאךְ דֶערוֹיף נִישְט צוּ קוּקְן, דֶערוֹיף וֶועט צַייט זַיין שְׁפֶּעטֶער. דֶערְוַוייל, וֶועל אִיךְ מִיר בֶּעסֶער אוֹיס זַיין^[8] אַ וֶועלְט. אוּן וֶועל אָנְקוּקְן מְדִינוֹת.
אִיז עֶר גֶעגַאנְגֶען אִין מַארְק, אוּן הָאט גֶעזֶען סֶע פָארְן סוֹחֲרִים אוֹיף אַ גְרוֹיסֶער בְּרִיקֶע. הָאט עֶר זֵי גֶעפְרֶעגְט: וואוּהִין פָארְט אִיר. הָאבְּן זֵיי גֶעעֶנְפֶערְט: קֵיין לַאגוּרְנָא. הָאט עֶר זֵיי גֶעפְרֶעגְט: וֶועט אִיר מִיךְ נֶעמֶען אַהִין. הָאבְּן זֵיי אִים גֶעעֶנְפֶערְט: יָא. הָאבְּן זֵיי אִים גֶענוּמֶען אַהִין. פוּן דָארְט הָאט עֶר זִיךְ אַוֶועקְגֶעלָאזְט קֵיין אִיטַאלְיֶע. פוּן אִיטַאלְיֶע הָאט עֶר זִיךְ וַוייטֶער אַוֶועקְגֶעלָאזְט קֵיין שְׁפַּאנְיֶע. דֶערְוַוייל זֶענֶען אַוֶועקְגֶעגַאנְגֶען כַּמָה יָארְן. אוּן עֶר אִיז גֶעוָוארְן נָאךְ מֶער חָכָם. מַחְמַת עֶר אִיז גֶעוֶוען אִין אַסַאךְ מְדִינוֹת. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען. הַיינְט בַּאדַארְף מֶען שׁוֹין קוּקְן אוֹיף א תַּכְלִית.
אוּן עֶר הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ טְרַאכְטְן מִיט זַיין פִילָאסָאפְיֶע (כְּלוֹמֶר מִיט זַיין חָכְמָה) וָואס עֶר זָאל טָאן. אִיז אִים גֶעפֶעלְן אַז עֶר זָאל זִיךְ לֶערְנֶען גָאלְד אַרְבֶּעט. וָוארְן סֶע אִיז אַ גְרוֹיסֶע מְלָאכָה אוּן סֶע אִיז אַ שֵׁיינֶע מְלָאכָה אוּן סֶע דֶערִינֶען גְרוֹיס חָכְמָה, אוּן סֶע אִיז אַ רַייכֶע מְלָאכָה. אוּן מַחְמַת עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ בַּר הַבָנָה אוּן אַ פִילָאסָאף, הָאט עֶר נִישְט בַּאדַארְפְט זִיךְ לֶערְנֶען דִי מְלָאכָה כַּמָה שָׁנִים, נָאר אִין אַ פֶערְטְל יָאר הָאט עֶר מְקַבֵּל גֶעוֶוען דִי מְלָאכָה. אוּן אִיז גֶעוָוארְן זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער בַּעַל מְלָאכָה. אוּן עֶר הָאט גֶעקֶענְט דִי מְלָאכָה בֶּעסֶער אֵיידֶער דֶער וָואס עֶר הָאט אִים אוֹיסְגֶעלֶערְנְט. דֶער נָאךְ הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, כָאטְשֶׁע אִיךְ הָאבּ אַזוֹי אַ מְלָאכָה אִין דֶער הַאנְט. פוּן דֶעסְטְוֶועגְן פָארְט, וִויל אִיךְ מִיר דֶערְמִיט נִישְט בַּאנוּגְן^[9]. וָוארְן הַיינְט אִיז חָשׁוּב דָאס, טָאמֶער אַן אַנְדֶער צַייט וֶועט עֶפֶּעס אַנְדֶערְשׁ חָשׁוּב זַיין. אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט זִיךְ גֶעשְׁטֶעלְט בַּיי אַ שְׁטֵיין שְׁנַיידֶער. אוּן מַחְמַת זַיין חָכְמָה הָאט עֶר דִי מְלָאכָה אוֹיךְ מְקַבֵּל גֶעוֶוען אִין אַ קְלֵיינֶער צַייט, אִין אַ פֶערְטְל יָאר. דֶערְנָאךְ הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען מִיט זַיין פִילָאסָאפְיֶע, כָאטְשֶׁע אִיךְ הָאבּ אִין דֶער הַאנְט צְוֵויי מְלָאכוֹת. וֶוער וֵוייסְט טָאמֶער וֶועלְן בֵּיידֶע נִישְט חָשׁוּב זַיין. בְּכֵן אִיז פַאר מִיר גוּט, אַז אִיךְ זָאל מִיךְ לֶערְנֶען אַזוֹי אַ מְלָאכָה וָואס זִי זָאל תָּמִיד חָשׁוּב זַיין. הָאט עֶר גֶעקְלֶערְט מִיט זַיין הַבָנָה אוּן מִיט זַיין פִילָאסָאפְיֶע, אַז עֶר זָאל זִיךְ לֶערְנֶען דָאקְטֶערֵיי. וָוארְן דָאס אִיז אַ זַאךְ וָואס מֶען דַארְף תָּמִיד אוּן סֶע אִיז תָּמִיד חָשׁוּב. אוּן דֶער סֵדֶר אִיז, אַז מֶען וִויל זִיךְ לֶערְנֶען דָאקְטֶערֵיי. מוּז מֶען זִיךְ פְרִיעֶר לֶערְנֶען לַאטֵיינִישׁ^[10], דָאס לָשׁוֹן אוּן דָאס כְּתַב. אוּן מֶען מוּז לֶערְנֶען פִילָאסָאפְיֶע. אוּן עֶר מַחְמַת זַיין הַבָנָה (דְהַיינוּ פַארְשְׁטַאנְדִיקַייט) הָאט עֶר דָאס אוֹיךְ אוֹיסְגֶעלֶערְנְט אִין אַ קְלֵיינֶער צַייט. אִין אַ פֶערְטְל יָאר. אוּן עֶר אִיז גֶעוָוארְן אַ גְרוֹיסֶער דָאקְטָאר אוּן אַ פִילָאסָאף. אוּן אַ חָכָם אִין אַלֶע חָכְמוֹת.

דער חכם פול מיט יסורים תמיד, און דער תם מלא שמחה תמיד

דֶערְנָאךְ הָאט בַּיי אִים אָנְגֶעהוֹיבְּן דִי וֶועלְט וֶוערְן כְּלֹא (כְּלוֹמֶר דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז בַּיי אִים גֶעוֶוען גָאר נִישְׁט) דְהַיינוּ עֶר הָאט גֶעהַאלְטְן אַז קֵיינֶער הָאט קֵיין שֵׂכֶל נִישְט. וָוארְן מַחְמַת זַיין חָכְמָה. וַוייל עֶר אִיז גֶעוֶוען אַזוֹי אֵיין גְרוֹיסֶער בַּעֲל מְלָאכָה. אוּן אַזוֹי אַ חָכָם אוּן אַזוֹי אַ דָאקְטָאר. אִיז אִיטְלֶעכֶער פוּן דֶער וֶועלְט בַּיי אִים גֶעוֶוען כְּלֹא (גְלַייךְ וִוי נִישְׁט) אוּן עֶר הָאט זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען. עֶר וֶועט זִיךְ שׁוֹין מַאכְן אַ תַּכְלִית. אוּן וֶועט נֶעמֶען אַ וַוייבּ. הָאט עֶר זִיךְ גֶעטְרַאכְט אִין דֶער דֵעָה. אַז אִיךְ וֶועל דָא חַתוּנָה הָאבְּן. וֶוער וֶועט וִויסְן. וָואס פוּן מִיר אִיז גֶעוָוארְן. לָאם אִיךְ מִיךְ בֶּעסֶער אוּמְקֶערְן אַהֵיים. כְּדֵי מֶען זָאל זֶען וָואס פוּן מִיר אִיז גֶעוָוארְן. אִיךְ בִּין אַוֶועק אַ קְלֵיין יוּנְגְל. אוּן הַיינְט בִּין אִיךְ גֶעקוּמֶען צוּ אַזוֹי אַ גְדוּלָה. אוּן עֶר הָאט זִיךְ אוֹיפְגֶעהוֹיבְּן אוּן אִיז גֶעפָארְן אַהֵיים. אוּן עֶר הָאט גֶעהַאט גְרוֹיסֶע יְסוּרִים אוֹיף דֶעם וֶועג וָוארְן מַחְמַת זַיין חָכְמָה. הָאט עֶר מִיט קֵיינֶעם נִישְט גֶעהַאט צוּ שְׁמוּעֶסְן. אוּן עֶר הָאט נִישְט גֶעהַאט קֵיין הַארְבֶּערִיק^[11] אַזוֹי וִוי עֶר וִויל. הָאט עֶר גֶעהַאט אַלְץ גְרוֹיסֶע יְסוּרִים תָּמִיד.

דֶערְוַוייל לָאמִיר אַוֶועק לֵייגְן דִי מַעֲשֶׂה פוּן דֶעם חָכָם. מִיר וֶועלְן אָנְהֵייבְּן דֶערצֵיילְן דִי מַעֲשֶׂה פוּן דֶעם תַּם. דֶער תַּם הָאט זִיךְ גֶעלֶערְנְט שׁוּסְטֶערַיי. אוּן מַחְמַת עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ תַּם. הָאט עֶר גֶעמוּזְט זִיךְ אַסַאךְ לֶערְנֶען דִי מְלָאכָה בִּיז עֶר הָאט מְקַבֵּל גֶעוֶוען. אוּן הָאט דִי מְלָאכָה נִישְט גֶעקֶענְט אִין גַאנְצְן. אוּן עֶר הָאט גֶענוּמֶען אַ וַוייבּ. אוּן עֶר הָאט זִיךְ מְפַרְנֵס גֶעוֶוען פוּן דֶער מְלָאכָה. אוּן מַחְמַת עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ תַּם אוּן עֶר הָאט דִי מְלָאכָה נִישְט גֶעקֶענְט אַזוֹי וִוי מֶען בַּאדַארְף, מַחְמַת דֶעם, אִיז זַיין פַּרְנָסָה גֶעוֶוען מִיט גְרוֹיס דוֹחַק אוּן זֵייעֶר בְּצִמְצוּם. אוּן עֶר הָאט נִישְׁט גֶעהַאט צַייט אַפִילוּ צוּ עֶסְן, וָוארְן עֶר הָאט תָּמִיד גֶעמוּזְט אַרְבֶּעטְן, מַחְמַת עֶר הָאט נִישְט גֶעקֶענְט דִי מְלָאכָה אִין גַאנְצְן. נָאר בְּשַׁעַת עֶר הָאט גֶעאַרְבֶּעט אַז עֶר הָאט אַיינְגֶעשְׁטֶעקְט דִי נָאל אוּן הָאט דוּרְךְ גֶענוּמֶען דִי דְרַאטְוֶוע^[12]. דֶעמָאלְט הָאט עֶר אַ בִּיס גֶעטָאן אַ שְׁטִיק בְּרוֹיט אוּן הָאט גֶעגֶעסְן.
אוּן זַיין שְׁטֵייגֶער אִיז גֶעוֶוען, עֶר אִיז תָּמִיד פְרֵיילֶעךְ גֶעוֶוען. אוּן עֶר אִיז גֶעוֶוען נָאר אִין שִׂמְחָה תָּמִיד. אוּן עֶר הָאט גֶעהַאט אַלֶע מַאֲכָלִים אוּן אַלֶע מַשְׁקָאוֹת אוּן אַלֶע מַלְבּוּשִׁים. עֶר פְלֶעגְט זָאגְן צוּם וַוייבּ: מַיין וַוייבּ, גִיבּ מִיר עֶסְן הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן אַ שְׁטִיק בְּרוֹיט, הָאט עֶר גֶעגֶעסְן. דֶערְנָאךְ הָאט עֶר גֶעזָאגְט: גִיבּ מִיר דִי יוֹיךְ מִיט קַאשֶׁע. הָאט זִי אִים אָפְּגֶעשְׁנִיטְן נָאךְ אַ שְׁטִיק בְּרוֹיט אוּן עֶר הָאט גֶעגֶעסְן. אוּן הָאט זֵייעֶר גֶעלוֹיבְּט אוּן עֶר הָאט גֶעזָאגְט: וָואסְפַאר אַ גוּטְקֵייט אוּן וָואסְפַאר אַ וואוֹילְקֵייט דִי יוֹיךְ אִיז. אוּן אַזוֹי הָאט עֶר זִיךְ גֶעהֵייסְן גֶעבְּן פְלֵיישׁ. הָאט זִי אִים וִוידֶער גֶעגֶעבְּן בְּרוֹיט, הָאט עֶר גֶעגֶעסְן. אוּן הָאט אוֹיךְ זֵייעֶר גֶעלוֹיבְּט אוּן הָאט גֶעזָאגְט: וָואסְפַאר אַ וואוֹילְקֵייט דָאס פְלֵיישׁ אִיז. אוּן אַזוֹי אַנְדֶערֶע מַאֲכָלִים וָואס עֶר הָאט זִיךְ אַלְץ גֶעהֵייסְן גֶעבְּן, אוּן פַאר אִיטְלֶעכְן מַאֲכָל וָואס עֶר הָאט זִיךְ גֶעהֵייסְן גֶעבְּן הָאט זִי אִים אַלְץ גֶעגֶעבְּן אַ שְׁטִיק בְּרוֹיט. אוּן עֶר הָאט דֶערְפוּן זֵייעֶר גְרוֹיס תַּעֲנוּג גֶעהַאט, אוּן הָאט זֵייעֶר גֶעלוֹיבְּט דָאס גֶערִיכְט^[13]. וָואס פַאר אַ גוּטְקֵייט סֶע אִיז גְלַייךְ וִוי עֶר וָואלְט עֶס מַמֵשׁ גֶעגֶעסְן. וָוארְן עֶר פְלֶעגְט טַאקֶע בֶּאֱמֶת פִילְן אִין דֶעם בְּרוֹיט וָואס עֶר הָאט גֶעגֶעסְן דֶעם טַעַם פוּן כָּל הַמַּאֲכָלִים וָואס עֶר הָאט גֶעוָואלְט. מַחְמַת זַיין גְרוֹיס תְּמִימוֹת אוּן זַיין פְרֵיילֶעכְקַייט הָאט עֶר גֶעפִילְט דֶעם טַעַם אִין בְּרוֹיט גְלַייךְ וִוי עֶר עֶסְט כָּל הַמַּאֲכָלִים.
אוּן אַזוֹי פְלֶעגְט עֶר זָאגְן. מַיין וַוייבּ. גִיבּ מִיר אַ טְרוּנְק בִּיר. הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן וַואסֶער. פְלֶעגְט עֶר לוֹיבְּן וָואס פַאר אַ וואוֹילְקֵייט דָאס בִּיר אִיז. נָאךְ דֶעם הָאט עֶר גֶעהֵייסְן גִיבּ מִיר מֶעד. הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן וַואסֶער הָאט עֶר אוֹיךְ אַזוֹי גֶעלוֹיבְּט. וָואסְפַאר אַ גוּטֶער מֶעד דָאס אִיז. גִיבּ מִיר וַויין אָדֶער אַנְדֶערֶע מַשְׁקָאוֹת. הָאט זִי אִים אַלְץ גֶעגֶעבְּן וַואסֶער. אוּן עֶר הָאט תַּעֲנוּג גֶעהַאט אוּן הָאט גֶעלוֹיבְּט דִי מַשְׁקֶה גְלַייךְ וִוי עֶר טְרִינְקְט זִי. אוּן אַזוֹי אִין מַלְבּוּשִׁים. אִיז אוֹיךְ אַזוֹי גֶעוֶוען. עֶר מִיט זַיין וַוייבּ הָאבְּן בֵּיידֶע גֶעהַאט אֵיין פֶּעלְץ. אַז עֶר הָאט בַּאדַארְפְט אַ פֶּעלְץ דְהַיינוּ אִין מַארְק צוּ גֵיין, פְלֶעגְט עֶר זָאגְן: מַיין וַוייבּ, גִיבּ מִיר דֶעם פֶּעלְץ, הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן. אַז עֶר הָאט בַּאדַארְפְט אַ טוּלִיפּ גֵיין צְוִוישְׁן לַייט. הָאט עֶר גֶעזָאגְט: מַיין וַוייבּ גִיבּ מִיר דֶעם טוּלִיפּ, הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן דֶעם פֶּעלְץ. פְלֶעגְט עֶר גְרוֹיס תַּעֲנוּג צוּ הָאבְּן, אוּן פְלֶעגְט לוֹיבְּן, וָואספַאר אַ וואוֹילְקֵייט דֶער טוּלִיפּ אִיז. אַז עֶר הָאט בַּאדַארְפְט א קַאפְטְן אִין שׁוּל אַרַיין צוּ גֵיין. הָאט עֶר גֶעהֵייסְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט: מַיין וַוייבּ גִיבּ מִיר דֶעם קַאפְטְן, הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן דֶעם פֶּעלְץ, פְלֶעגְט עֶר צוּ לוֹבְּן אוּן הָאט גֶעזָאגְט וָואסְפַאר אַ פַיינְקֵייט אוּן וָואסֶער אַ שֵׁיינְקֵייט דֶער קַאפְטְן אִיז. אוּן אַזוֹי אַז עֶר הָאט בַּאדַארְפְט אָנְטָאן אַ יוּפָּא, הָאט זִי אִים אוֹיךְ גֶעגֶעבְּן דֶעם פֶּעלְץ, פְלֶעגְט עֶר אוֹיךְ לוֹיבְּן אוּן הָאט תַּעֲנוּג גֶעהַאט, וָואסֶער אַ פַיינְקֵייט אוּן וָואסֶער אַ שֵׁיינְקֵייט דִי יוּפָּא אִיז. אוּן אַזוֹי בַּיי אַלֶע זַאכְן. אוּן עֶר אִיז פוּל גֶעוֶוען מִיט שִׂמְחָה אוּן פְרֵייד אוּן לוּסְטִיק תָּמִיד.
אַז עֶר הָאט שׁוֹין גֶעמַאכְט דֶעם שׁוּךְ. אוּן מִן הַסְתַּם הָאט דֶער שׁוּךְ גֶעהַאט דְרַיי עֶקְן וָוארְן עֶר הָאט זִיךְ דִי מְלָאכָה נִישְט גֶעקֶענְט אִין גַאנְצְן, פְלֶעגְט עֶר נֶעמֶען דֶעם שׁוּךְ אִין דֶער הַאנְט אַרַיין אוּן הָאט אִים זֵייעֶר גֶעלוֹיבְּט, אוּן עֶר הָאט גְרוֹיס תַּעֲנוּג גֶעהַאט פוּן אִים. אוּן פְלֶעגְט זָאגְן: מַיין וַוייבּ, וָואסֶער אַ שֵׁיינְקֵייט אוּן וָואסֶער אַ וואוֹילְקֵייט דָאס שִׁיכֶעלֶע אִיז, וָואסֶער אַ זִיסְקֵייט דָאס שִׁיכֶעלֶע אִיז, וָואסֶער אַ הָאנִיקְדִיק, וָואסֶער אַ צוּקֶערְדִיק שִׁיכֶעלֶע דָאס אִיז. הָאט זִי אִים גֶעפְרֶעגְט? אַז עֶס אִיז יָא אַזוֹי פַאר וָואס אַנְדֶערֶע שׁוּסְטֶערְס נֶעמֶען דְרַיי גוּלְדְן פַאר אַ פָּאר שִׁיךְ, אוּן דוּ נֶעמְסְט נָאר אַ הַאלְבְּן טָאלֶער. (דְהַיינוּ אַ גוּלְדְן מִיט אַ הַאלְבְּן) הָאט עֶר גֶעעֶנְפֶערְט: וָואס הָאט דָאס צוּ מִיר, דָאס אִיז יֶענֶעמְס מַעֲשֶׂה, אוּן דָאס אִיז מַיין מַעֲשֶׂה. אוּן וִוידֶער וָואס הָאבְּן מִיר צוּ שְׁמוּעֶסְן פוּן אַנְדֶערֶע לַייט, לָאמִיר נָאר אָנְהֵייבְּן בַּארֶעכֶענֶען וִויפְל אִיךְ גֶעוִוין דָא אִין דֶעם שִׁיכְל מִיַד לְיַד. דָאס לֶעדֶער קָאסְט מִיךְ אַזוֹי פִיל, זִיוִויצֶע^[14] אוּן דְרַאטְוֶועס קָאסְט אַזוֹי פִיל, לַאפְּקִיס^[15] אַזוֹי פִיל, אוּן אַזוֹי אַנְדֶערֶע זַאכְן אַזוֹי פִיל. הַיינְט גֶעוִוין אִיךְ מִיַד לְיַד צֶען גְרָאשְׁן. נָא וָואס הַארְט עֶס מִיךְ אַזוֹי אַ רֶוַוח מִיַד לְיַד. אוּן עֶר אִיז גֶעוֶוען נָאר פְרֵיילֶעךְ אוּן לוּסְטִיק תָּמִיד.
אוּן בַּיי דֶער וֶועלְט אִיז עֶר גֶעוֶוען אַ גֶעשְׁפֶּעט. אוּן זֵיי הָאבְּן דָא גֶעקְרִיגְן וָואס זֵיי וִוילְן. וָוארְן זֵיי הָאבְּן דָא גֶעהַאט אוֹיס וֶועמֶען^[16] צוּ שְׁפֶּעטְן אַזוֹי וִוי זֵיי הָאבְּן גֶעוָואלְט. וָוארְן עֶר הָאט אַפָּנִים גֶעהַאט בַּיי זֵיי וִוי אַ מְשׁוּגֶענֶער. פְלֶעגְן מֶענְטְשְׁן קוּמֶען, אוּן הָאבְּן אִין מִיסְטְנֶע^[17] אָנְגֶעהוֹיבְּן מִיט אִים צוּ שְׁמוּעֶסְן, כְּדֵי זֵיי זָאלְן הָאבְּן עֶפֶּעס צוּ שְׁפֶּעטְן. אוּן דֶער תַּם פְלֶעגְט זֵיי צוּ זָאגְן: נָאר אָן לֵיצָנוֹת. אוּן תֵּיכֶּף וִוי מֶען הָאט אִים גֶעעֶנְפֶערְט אָן לֵיצָנוֹת, הָאט עֶר זֵיי צוּגֶעהֶערְט, אוּן הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן מִיט זֵיי צוּ שְׁמוּעֶסְן. וָוארְן וַוייטֶער, הָאט עֶר נִישְט גֶעוָואלְט אִיבֶּערְטְרַאכְטְן חָכְמוֹת. טָאמֶער אִיז דָאס אַלֵיין לֵיצָנוֹת, וָוארְן עֶר אִיז גֶעוֶוען אַ תַּם. אוּן אַז עֶר הָאט פָארְט גֶעזֶען אַז זֵיי מֵיינֶען לֵיצָנוֹת, פְלֶעגְט עֶר זָאגְן וָואס וֶועט זַיין אַז דוּ וֶועסְט שׁוֹין קְלִיגֶער זַיין פוּן מִיר, וֶועסְטוּ זִיךְ עֶרְשְׁט זַיין אַ נַאר, וָוארְן וָואס טְרֶעף אִיךְ אָן^[18]. אוּן אַז דוּ וֶועסְט שׁוֹין פוּן מִיר קְלִיגֶער זַיין וֶועסְטוּ זִיךְ עֶרְשְׁט זַיין אַ נַאר. (אַזוֹי אִיז אַלְץ גֶעוֶוען דֶער שְׁטֵייגֶער פוּן דֶעם תַּם. הַיינְט וֶועלְן מִיר וִוידֶער דֶערְצֵיילְן פוּן דֶעם חָכָם).

דער חכם קומט צוריק אן צו שטאט

דֶערְוַוייל אִיז גֶעוָוארְן אַ רַעַשׁ אַז דֶער חָכָם פָארְט. אוּן עֶר קוּמְט אָן מִיט גְרוֹיס גְדוּלָה אוּן מִיט גְרוֹיס חָכְמָה. אִיז דֶער תַּם אוֹיךְ גֶעלָאפְן אִים אַקֶעגְן מִיט גְרוֹיס שִׂמְחָה. אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּם וַוייבּ: גִיבּ מִיר גִיךְ דִי יוּפָּא לָאם אִיךְ גֵיין^[19] אַקֶעגְן מַיין לִיבְּן חָבֵר, לָאם אִיךְ אִים זֶען^[20] הָאט זִי אִים גֶעגֶעבְּן דֶעם פֶּעלְץ, אִיז עֶר אִים אַקֶעגְן גֶעלָאפְן. אוּן דֶעם חָכָם אִיז גֶעפָארְן אִין אַ קַארֶעטֶע, מִיט גְרוֹיסְקֵייט. אִיז אִים גֶעקוּמֶען אַקֶעגְן דֶער תַּם. אוּן הָאט אִים גֶעגֶעבּן שָׁלוֹם מִיט שִׂמְחָה, מִיט אַ גְרוֹיסֶער לִיבְּשַׁאפְט. (אוּן הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט) מַיין לִיבֶּער בְּרוּדֶער וָוואס טוּסְטוּ. גֶעלוֹיבְּט אִיז גָאט וָואס עֶר הָאט דִיךְ גֶעבְּרַאכְט אוּן אִיךְ בִּין זוֹכֶה דִיךְ צוּ זֶען. אוּן דֶער חָכָם קוּקְט אִים אָן. בַּיי אִים אִיז זִיךְ דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אוֹיךְ גֶעוֶוען גָאר נִישְׁט (אַזוֹי וִוי אוֹיבְּן אִיז גֶעשְׁטַאנֶען, אַז אַלֶע מֶענְטְשְׁן פוּן דֶער וֶועלְט הָאבְּן בַּיי אִים גָאר נִישְט אָנְגֶעטְרָאפְן, וָוארְן עֶר אִיז בַּיי זִיךְ קְלִיגֶער גֶעוֶוען פוּן גָאר דֶער וֶועלְט) מִכָּל שֶׁכֵּן, אַזוֹי אַ מֶענְטְשׁ. וָואס עֶר הָאט אַ פָּנִים וִוי אַ מְשׁוּגָע. נָאר פוּן דֶעסְטְוֶועגְן פָארְט מַחְמַת דִי אַהֲבָה פוּן דֶער יוּגְנְט וָואס זֵיי הָאבְּן זִיךְ זֵייעֶר לִיבּ גֶעהַאט. הָאט עֶר אִים מְקַרֵב גֶעוֶוען. אוּן עֶר אִיז מִיט אִים גֶעפָארן אִין שְׁטָאט אַרַיין.
אוּן דִי צְוֵויי בַּעֲלֵי בַּתִּים דִי פֶעטֶער פוּן דִי צְוֵויי קִינְדֶער (דְהַיינוּ פוּן דֶעם חָכָם אוּן פוּן דֶעם תַּם) זֶענֶען זֵיי גֶעשְׁטָארְבְּן, אִין דֶער צַייט וָואס דֶער חָכָם אִיז אוֹיסן גֶעוֶוען אִין מְדִינוֹת, אוּן הָאבְּן אִיבֶּער גֶעלָאזְט זֵייעֶרֶע הַייזֶער. דֶער תַּם אִיז גֶעוֶוען אוֹיף זַיין אָרְט, אִיז עֶר אַרַיין אִין זַיין פָאטֶערְס הוֹיז אוּן הָאט עֶס געיַרְשֶׁעט. דֶער חָכָם אִיז אָבֶּער גֶעוֶוען אִין פְרֶעמְדֶע מְדִינוֹת הָאט קֵיינֶער נִישְט גֶעהַאט אָפּצוּנֶעמֶען דָאס הוֹיז, אִיז דָאס הוֹיז פוּן דֶעם חָכָם כָּלָה וְאָבַד גֶעוָוארְן. אוּן סֶע אִיז דֶערְפוּן גָאר נִישְט גֶעבְּלִיבְּן. הָאט דֶער חָכָם נִישְט גֶעהַאט קֵיין שְׁטוּב עֶר זָאל אַרַיין בְּשַׁעַת אַז עֶר אִיז גֶעקוּמֶען. אִיז עֶר פַארְפָארְן^[21] אִין אַ הַארְבֶּערִיק אַרַיין. הָאט עֶר דָארְט גֶעהַאט יְסוּרִים. וָוארְן סֶע אִיז נִישְט גֶעוֶוען אַזוֹי אַ הַארְבֶּערִיק וִוי עֶר הָאט גֶעוָואלְט. אוּן דֶער תַּם. הָאט זִיךְ שׁוֹין הַיינְט גֶעפוּנֶען אַ נַיי טוּעֶכְץ, אוּן פְלֶעגְט לוֹיפְן אַלֶע מָאל צוּם חָכָם מִיט לִיבְּשַׁאפְט אוּן מִיט שִׂמְחָה. אוּן עֶר הָאט גֶעזֶען אַז דֶער חָכָם הָאט יְסוּרִים פוּן דֶער הַארְבֶּערִיק. הָאט דֶער תַּם גֶעזָאגְט צוּם חָכָם. בְּרוּדֶער. גֵיי צוּ מִיר אַרַיין אִין מַיין שְׁטוּבּ אַרַיין. וֶועסְטוּ בַּיי מִיר שְׁטֵיין אוּן אִיךְ וֶועל מִיךְ צוּנוֹיפְנֶעמֶען אִין אֵיין זְמֶענִי^[22] גָאר וָואס אִיךְ הָאבּ. אוּן גָאר מַיין שְׁטוּבּ וֶועסְטוּ הָאבְּן. אִיז דָאס גֶעפֶעלן דֶעם חָכָם. אִיז דֶער חָכָם צוּ אִים אַרַיין. אוּן עֶר אִיז בַּיי אִים גֶעשְׁטַאנֶען.

אוּן דֶער חָכָם אִיז געוֶוען פוּל מִיט יְסוּרִים תָּמִיד. וָוארְן עֶר הָאט גֶעלָאזְט אַ שֵׁם אַז עֶר אִיז אַ גְרוֹיסֶער חָכָם אוּן אַ גְרוֹיסֶער בַּעַל מְלָאכָה אוּן אַ גְרוֹיסֶער דָאקְטָאר זֵייעֶר. אִיז גֶעקוּמֶען אַ שְׂרָרָה. אוּן הָאט גֶעהֵייסְן אַז עֶר זָאל אִים מַאכְן אַ גָאלְדְן פִינְגֶערְל. הָאט עֶר אִים גֶעמַאכְט זֵייעֶר אַ וואוֹיל פִינְגֶערְל. אוּן הָאט דָארְט אוֹיסְגֶעקְרִיצְט גֶעמֶעלְן^[23] מִיט זֵייעֶר וואוֹילֶע גֶענְג אוּן הָאט דָארְט אוֹיסְגֶעקְרִיצְט אַ בּוֹים וָואס סֶע גֶעוֶוען גָאר אַ חִידוּשׁ. אִיז גֶעקוּמֶען דֶער שְׂרָרָה. אוּן סֶע אִיז אִים גָאר נִישְט גֶעפֶעלְן דָאס פִינְגֶערְל. הָאט עֶר גֶעהַאט גְרוֹיסֶע יְסוּרִים. וָוארְן עֶר הָאט בַּיי זִיךְ גֶעוואוּסְט אַז דָאס פִינְגֶערְל מִיט דֶעם בֵּיימְל זָאל גֶעוֶוען זַיין אִין שְׁפַּאנְיֶע^[24] וָואלְט עֶס זֵייעֶר חָשׁוּב גֶעוֶוען סֶע וָואלְט דָארְט גֶעוֶוען אַ חִידוּשׁ. אוּן דָא גֶעפֶעלְט עֶס גָאר נִישְט.
אוּן אַזוֹי אִיז אַמָאל גֶעקוּמֶען אַ גְרוֹיסֶער שְׂרָרָה אוּן הָאט גֶעבְּרַאכְט אַ טַייעֶרְן דוּמִיט וָואס מֶען הָאט אִים גֶעבְּרַאכְט פוּן וַוייטֶע לֶענְדֶער. אוּן עֶר הָאט אִים גֶעבְּרַאכְט נָאךְ אַ דוּמִיט מִיט אַ גֶעמֶעל^[25] אוּן הָאט אִים גֶעהֵייסְן אַז עֶר זָאל אוֹסְקְרִיצְן אַזוֹי וִוי דָאס גֶעמֶעל אִיז, אַזוֹי זָאל עֶר אוֹיסְקְרִיצְן אוֹיף דֶעם דוּמִיט וָואס עֶר הָאט אִים גֶעבְּרַאכְט (וָואס עֶר אִיז גֶעוֶוען פוּן וַוייטֶע לֶענְדֶער). הָאט עֶר אוֹיסְגֶעקְרִיצְט פּוּנְקְט אַזוֹי וִוי דָאס גֶעמֶעל. נָאר עֶר הָאט גֶעפֶעלְט אֵיין זַאךְ וָואס קֵיין שׁוּם מֶענְטְשׁ אִיז דֶערוֹיף קֵיין מֵבִין נִישְט גֶעוֶוען נָאר עֶר אַלֵיין. אִיז גֶעקוּמֶען דֶער שְׂרָרָה אוּן הָאט אָפְּגֶענוּמֶען דֶעם דוּמִיט. אוּן עֶר אִיז אִים וואוֹיל גֶעפֶעלְן. אוּן דֶער חָכָם הָאט גֶעהַאט גְרוֹיסֶע יְסוּרִים פוּן דֶעם פֶעלֶער וָואס עֶר הָאט גֶעפֶעלְט. עֶר הָאט זִיךְ גֶעטְרַאכְט, אַזוֹי קְלוּג וִוי אִיךְ בִּין. הַיינְט זָאל זִיךְ מִיר טְרֶעפְן אַ פֶעלֶער.
אוּן אַזוֹי אִין דָאקְטֶערֵיי הָאט עֶר אוֹיךְ גֶעהַאט יְסוּרִים אַז עֶר אִיז גֶעקוּמֶען צוּ אַ חוֹלֶה. אוּן עֶר הָאט אִים גֶעגֶעבְּן רְפוּאוֹת וָואס עֶר הָאט גֶעוואוּסְט קְלָאר אַז דֶעם חוֹלֶה וֶועט גֵיין אוֹיף לֶעבְּן אִיז עֶר מְחוּיָב בְּוַודְאַי גֶעהֵיילְט צוּ וֶוערְן פוּן דִי רְפוּאוֹת וָוארְן סֶע אִיז זֵייעֶר וואוֹילֶע רְפוּאוֹת. דֶערְנָאךְ אִיז אָבֶּער דֶער חוֹלֶה גֶעשְׁטָארְבְּן. הָאט דֶער עוֹלָם גֶעזָאגְט. אַז עֶר אִיז גֶעשְׁטָארְבְּן דוּרְךְ אִים. הָאט עֶר גְרוֹיסֶע יְסוּרִים דֶערְפוּן גֶעהַאט. אוּן אַזוֹי אַמָאל הָאט עֶר גֶעגֶעבְּן רְפוּאוֹת אַ חוֹלֶה. אוּן דֶער חוֹלֶה אִיז גֶעזוּנְט גֶעוָוארְן. אוּן דֶער עוֹלָם הָאט גֶעזָאגְט סֶע אִיז אַ מִקְרָה (כְּלוֹמֶר עֶר אִיז אַזוֹי גֶעזוּנְט גֶעוָוארְן נִישְט פוּן אִים) הָאט עֶר דֶערְפוּן אוֹיךְ גְרוֹיסֶע יְסוּרִים גֶעהַאט. אוּן עֶר אִיז פוּל גֶעוֶוען מִיט יְסוּרִים תָּמִיד.
אוּן אַזוֹי אַז עֶר הָאט בַּאדַארְפְט אֵיין מַלְבּוּשׁ. הָאט עֶר גֶערוּפְן דֶעם שְׁנַיידֶער. אוּן הָאט זִיךְ מִיט אִים גֶעמוּטְשֶׁעט. בִּיז עֶר הָאט אִים אוֹיסְגֶעלֶערְנְט אַז עֶר זָאל מַאכְן דָאס מַלְבּוּשׁ מִיט דֶער מָאדֶע אַזוֹי וִוי עֶר וִויל. אַזוֹי וִוי עֶר הָאט גֶעוואוּסְט. הָאט דֶער שְׁנַיידֶער צוּגֶעטְרָאפְן אוּן הָאט אִים גֶעמַאכְט דָאס מַלְבּוּשׁ אַזוֹי וִוי עֶר הָאט גֶעוָואלְט. נָאר אֵיין לֶעפְּל^[26] הָאט דֶער שְׁנַיידֶער גֶעפֶעלְט אוּן הָאט עֶס נִישְט גוּט צוּגֶעטְרָאפְן. הָאט עֶר דֶערְפוּן גְרוֹיסֶע יְסוּרִים געהַאט. וָוארְן עֶר הָאט בַּיי זִיךְ גֶעוואוּסְט כָאטְשֶׁע דָא אִיז דֶערוֹיף קֵיינֶער קֵיין מֵבִין נִישְט. אִיךְ זָאל אָבֶּער זַיין אִין שְׁפַּאנְיֶע מִיט דֶעם לֶעפְּל. וָואלְט מֶען אוֹיס מִיר גֶעלַאכְט, אוּן אִיךְ וָואלְט אַ פָּנִים גֶעהַאט וִוי חוֹזֶק. אוּן אַזוֹי אִיז עֶר גֶעוֶוען פוּל מִיט יְסוּרִים תָּמִיד.

אוּן דֶער תַּם פְלֶעגְט אַלֶע מָאל לוֹיפְן אוּן פְלֶעגְט קוּמֶען צוּם חָכָם מִיט שִׂמְחָה מִיט פְרֵייד. אוּן עֶר הָאט אִים אַלְץ גֶעפוּנֶען אִין צַעַר אוּן פוּל מִיט יְסוּרִים. אוּן עֶר הָאט אִים גֶעפְרֶעגְט: אַזוֹי אַ חָכָם אוּן אַזוֹי אַ עוֹשֶׁר וִוי דוּ בִּיסְט וָואס הָאסְטוּ אַלְץ יְסוּרִים תָּמִיד, פַאר וָואס בִּין אִיךְ תָּמִיד פְרֵיילֶעךְ. אִיז דָאס בַּיים חָכָם גֶעוֶוען אַ גֶעשְׁפֶּעט. אוּן עֶר הָאט בַּיי אִים אַ פָּנִים גֶעהַאט פַאר מְשׁוּגָע. הָאט דֶער תַּם צוּ אִים גֶעזָאגְט: אֲפִילוּ גְלַאטֶע מֶענְטְשְׁן אַז זֵיי שְׁפֶּעטְן אוֹיס מִיר זֶענֶען זֵיי אוֹיךְ נַארָאנִים, וָוארְן אַז זֵיי זֶענֶען שׁוֹין קְלִיגֶער פוּן מִיר זֶענֶען זֵיי זִיךְ עֶרְשְׁט נַארָאנִים. מִכָּל שֶׁכֵּן אַזוֹי אַ חָכָם וִוי דוּ בִּיסְט, וָואס אִיז אַז דוּ בִּיסְט שׁוֹין קְלוּגֶער פוּן מִיר. הָאט זִיךְ דֶער תַּם אָנְגֶערוּפְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּם חָכָם וִוי גִיט דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער אַז דוּ זָאלְסְט קוּמֶען אוֹיף מַיין שְׁטֵייגֶער (כְּלוֹמֶר דוּ זָאלְסְט אוֹיךְ אַ תַּם וֶוערְן). הָאט דֶער חָכָם גֶעעֶנְפֶערְט: דָאס קָאן גֶעמָאלְט זַיין אַז אִיךְ זָאל קוּמֶען אוֹיף דַיין שְׁטֵייגֶער, אַז גָאט זָאל בַּיי מִיר דֶעם שֵׂכֶל אַוֶועקְנֶעמֶען חַס וְשָׁלוֹם, אָדֶער אִיךְ זָאל חַס וְשָׁלוֹם קְרַאנְק וֶוערְן. קָאן זַיין אַז אִיךְ זָאל אוֹיךְ וֶוערְן מְשׁוּגָע, וָוארְן וָואס בִּיסְטוּ דֶען, נָאר מְשׁוּגָע. נָאר אַז דוּ זָאלְסְט קוּמֶען אוֹיף מַיין שְׁטֵייגֶער, דָאס אִיז נִישְט גֶעמָאלְט בְּשׁוּם אוֹפָן, אַז דוּ זָאלְסְט זַיין אַזוֹי אַ חָכָם וִוי אִיךְ. הָאט דֶער תַּם גֶעעֶנְפֶערְט: בַּיי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ אִיז אַלְץ מֶעגְלֶעךְ. קָאן זַיין כְּהֶרֶף עַיִן (אַזוֹי וִוי אַן אוֹיגְן בְּלִיק) אַז אִיךְ זָאל קוּמֶען אוֹיף דַיין חָכְמָה. הָאט דֶער חָכָם אוֹיס אִים זֵייעֶר גֶעלַאכְט.

דער מלך שיקט נאך דעם חכם אום דעם תם

אוּן דִי צְוֵויי קִינְדֶער, פְלֶעגְט דִי וֶועלְט רוּפְן חָכָם אוּן תַּם. דֶעם הָאבְּן זֵיי גֶערוּפְן חָכָם, אוּן דֶעם הָאבְּן זֵיי גֶערוּפְן תַּם. כָאטְשֶׁע סֶע אִיז פַארְהַאנְדְן אַסַאךְ חַכָמִים אוּן תַּמִים אוֹיף דֶער וֶועלְט. דָא הָאט זִיךְ עֶס אָבֶּער זֵייעֶר אָנְגֶעזֶען, וָוארְן זֵיי זֶענֶען בֵּיידֶע גֶעוֶוען פוּן אֵיין שְׁטָאט, אוּן הָאבְּן אִין אֵיין חֵדֶר גֶעלֶערְנְט, אוּן דֶער אִיז גֶעוֶוען זֵייעֶר אַ וִוילְדֶער חָכָם, אוּן דֶער אִיז גֶעוֶוען זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער תַּם (אִיבֶּער דֶעם הָאט מֶען זֵיי דִי צוּ נֶעמֶען גֶעגֶעבְּן דֶעם חָכָם אוּן דֶעם תַּם). אוּן אִין דֶער סְקַאסְקֶע^[27] פַארְשְׁרַייבְּט מֶען זִיךְ אִיטְלֶעכְן מִיט אַלֶע נֶעמֶען פוּן זַיין פַאמִילְיֶע. הָאט מֶען אָנְגֶעשְׁרִיבְּן אוֹיף דֶעם, דֶעם צוּנָאמֶען חָכָם. אוּן אוֹיף דֶעם תַּם.
אַמָאל אִיז דֶער מֶלֶךְ אִיבֶּערְגֶעקוּמֶען^[28] דֶער סְקַאסְקֶע. הָאט עֶר גֶעפוּנֶען דִי צְוֵויי. וִוי זֵיי זֶענֶען פַארְשְׁרִיבְּן, דֶער מִיט דֶעם צוּנָעמֶען^[29] חָכָם, אוּן דֶער מִיט דֶעם צוּנָאמֶען תַּם. אִיז דָאס בַּיים מֶלֶךְ גֶעוֶוען אַ וואוּנְדֶער. וָואס דִי צְוֵוי הָאבְּן אַזוֹינֶע^[30] צוּנֶעמֶען חָכָם אוּן תַּם. הָאט דֶער מֶלֶךְ זֵייעֶר גֶעוָואלְט זֵיי זֶען. הָאט זִיךְ דֶער מֶלֶךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, אַז אִיךְ וֶועל פְּלוּצֶעם^[31] שִׁיקְן נָאךְ זֵיי אַז זֵיי זָאלְן קוּמֶען פַאר מִיר, וֶועלְן זֵיי זִיךְ זֵייעֶר אִיבֶּערְשְׁרֶעקְן. אוּן דֶער חָכָם וֶועט גָאר נִישְט וִויסְן וָואס צוּ עֶנְטְפֶערְן, אוּן דֶער תַּם וֶועט אֶפְשֶׁר מְשׁוּגָע וֶוערן מַחְמַת פַּחַד. הָאט זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען דֶער מֶלֶךְ אַז עֶר זָאל שִׁיקְן אַ חָכָם צוּם חָכָם, אוּן אַ תַּם צוּם תַּם. נָאר וִוי קְרִיגְט מֶען אִין אַ עִיר מְלוּכָה אַ תַּם, וָוארְן אִין אַ עִיר מְלוּכָה (דְהַיינוּ דִי שְׁטָאט וָואס דֶער מֶלֶךְ זִיצְט) זֶענֶען דָאס רוֹב חַכָמִים. נָאר דֶער וָואס עֶר אִיז אַ מְמוּנָה אִבֶּער דִי אוֹצָרוֹת עֶר אִיז דַוְוקָא אַ תַּם. וָוארְן אַ חָכָם וִויל מֶען נִישְט מַאכְן פַאר קֵיין מְמוּנָה אִיבֶּער דִי אוֹצְרוֹת. וָוארְן טָאמֶער דוּרְךְ זַיין חָכְמָה מִיט זַיין שֵׂכֶל. וֶועט עֶר אוֹיסְבְּרֶענְגֶען דִי אוֹצְרוֹת. אִיבֶּער דֶעם מַאכְט מֶען אַ מְמוּנָה אִיבֶּער דִי אוֹצְרוֹת אַ תַּם דַוְוקָא.
הָאט דֶער מֶלֶךְ גֶערוּפְן אַ חָכָם אוּן דֶעם תַּם (וָואס עֶר אִיז אַ מְמוּנָה אִיבֶּער דִי אוֹצְרוֹת) אוּן עֶר הָאט זֵיי גֶעשִׁיקְט צוּ דִי צְוֵויי (דְהַיינוּ צוּם חָכָם אוּן צוּם תַּם) אוּן עֶר הָאט זֵיי גֶעגֶעבְּן אַ בְּרִיוו צוּ אִיטְלֶעכְן בַּאזוּנְדֶער. אוּן עֶר הָאט זֵיי נָאךְ אַ בְּרִיוו גֶעגֶעבְּן צוּם גוּבֶּערְנַאטָאר פוּן דֶער גוּבֶּערְנְיֶע וָואס דִי צְוֵויי דְהַיינוּ דֶער חָכָם מִיט דֶעם תַּם זֶענֶען אוּנְטֶער אִים. אוּן דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעהֵייסְן אִין דֶעם בְּרִיוו אַז דֶער גוּבֶּערְנַאטָאר זָאל זֵיי שִׁיקְן בְּרִיוו פוּן זַיינֶעט וֶועגְן צוּם חָכָם אוּן צוּם תַּם כְּדֵי אַז זֵיי זָאלְן זִיךְ נִישְט שְׁרֶעקְן. אוּן עֶר זָאל זֵיי שְׁרַייבְּן אַז דִי זַאךְ אִיז נִישְט נֵייטִיק. אוּן דֶער מֶלֶךְ אִיז נִישְט גוֹזֵר דַוְוקָא אַז זֵיי זָאלן קוּמֶען. נָאר סֶע אִיז בַּיי זֵיי דִי בְּרֵירָה, אַז זֵיי וִוילְן זָאלְן זֵיי קוּמֶען, נָאר דֶער מֶלֶךְ וִויל זֵיי זֶען.

זֶענֶען גֶעפָארְן דִי שְׁלוּחִים דֶער חָכָם מִיט דֶעם תַּם. אוּן זֶענֶען גֶעקוּמֶען צוּם גוּבֶּערְנַאטָאר, אוּן הָאבְּן אִים אָפְּגֶעגֶעבְּן דֶעם בְּרִיוו. הָאט דֶער גוּבֶּערְנַאטָאר נָאךְ גֶעפְרֶעגְט אוֹיף דִי צְוֵויי קִינְדֶער הָאט מֶען אִים גֶעזָאגְט, אַז דֶער חָכָם אִיז אַ וִוילְדֶער חָכָם אוּן אַ גְרוֹיסֶער עוֹשֶׁר, אוּן דֶער תַּם אִיז זֵייעֶר אַ גְרוֹיסֶער תַּם, אוּן עֶר הָאט אַלֶערְלֵיי מַלְבּוּשִׁים פוּן דֶעם פֶּעלְץ כַּנַ"ל. הָאט זִיךְ דֶער גוּבֶּערְנַאטָאר מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, סֶע אִיז בְּוַודְאַי נִישְט שֵׁיין אַז מֶען זָאל אִים בְּרֶענְגֶען פַאר דֶעם מֶלֶךְ אִין אַ פֶּעלְץ. הָאט עֶר אִים גֶעמַאכְט קְלֵיידֶער אַזוֹי וִוי סֶע קֶער צוּ זַיין. אוּן הָאט אַרַיינְגֶעלֵייגְט אִין דֶער קַארֶעטֶע פוּן דֶער תַּם. אוּן עֶר הָאט זֵיי גֶעגֶעבְּן דֶעם בְּרִיוו כַּנַ"ל. זֶענֶען דִי שְׁלוּחִים גֶעפָארְן, אוּן זֵיי זֶענֶען צוּ זֵיי גֶעקוּמֶען, אוּן הָאבְּן זֵיי אָפְּגֶעגֶעבְּן דֶעם בְּרִיוו. דֶער חָכָם הָאט אָפְּגֶעגֶעבְּן צוּם חָכָם, אוּן דֶער תַּם צוּם תַּם. אוּן דֶער תַּם, תֵּיכֶּף וִוי מֶען הָאט אִים אָפְּגֶעגֶעבְּן דֶעם בְּרִיוו, הָאט עֶר זִיךְ אָנְגֶערוּפְן צוּ דֶעם שְׁלִיח (וָואס עֶר אִיז אוֹיךְ גֶעוֶוען אַ תַּם. כַּנַ"ל) וָואס עֶר הָאט אִים גֶעבְּראַכְט דֶעם בְּרִיוו: אִיךְ וֵוייס זִיךְ נִישְט וָואס אִין דֶעם בְּרִיוו שְׁטֵייט, לֵיין אִים פַאר מִיר. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט: אִיךְ וֶועל דִיר זָאגְן אוֹיסְוֵויינִיק וָואס אִין אִים שְׁטֵייט. דֶער מֶלֶךְ וִויל אַז דוּ זָאלְסְט צוּ אִים קוּמֶען. הָאט עֶר תֵּיכֶּף גֶעפְרֶעגְט: נָאר אָן לֵיצָנוֹת. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט: סֶע אִיז אַ וַודְאַי אֶמֶת אָן לִיצָנוֹת. אִיז עֶר תֵּיכֶּף מָלֵא שִׂמְחָה גֶעוָוארְן, אוּן אִיז גֶעלָאפְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּם וַוייבּ: מַיין וַוייבּ דֶער מֶלֶךְ הָאט נָאךְ מִיר גֶעשִׁיקְט. הָאט זִי אִים גֶעפְרֶעגְט: וָואס אִיז דָאס, נָאךְ וָואס הָאט עֶר נָאךְ דִיר גֶעשִׁיקְט. הָאט עֶר גָאר קֵיין צַייט נִישְט גֶעהַאט עֶר זָאל אִיר עֶפֶּעס עֶנְטְפֶערְן. אוּן הָאט זִיךְ תֵּיכֶּף מְזַרֵז גֶעוֶוען מִיט שִׂמְחָה אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאט זִיךְ אַרַיינְגֶעזֶעצְט אִין דֶער קַארֶעטֶע עֶר זָאל פָארְן מִיט דֶעם שְׁלִיחַ. דֶערְוַוייל הָאט עֶר דָארְט דֶערְזֶען דִי קְלֵיידֶער (וָואס דֶער גוּבֶּערְנַאטָאר הָאט גֶעמַאכְט פוּן זַיינֶעט וֶועגְן אוּן הָאט אַרַיינְגֶעלֵייגְט אִין זַיין קַארֶעטֶע כַּנַ"ל) הָאט עֶר זִיךְ נָאךְ מֶער גֶעפְרֵייט, עֶר הָאט שׁוֹין קְלֵיידֶער אוֹיךְ, אוּן אִיז זֵייעֶר פְרֵיילֶעךְ גֶעוֶוען.

דער מלך נאמינירט דעם תם צו זיין א גובערנאטאר און נאכדעם א מיניסטער

דֶער וַוייל הָאט מֶען דֶערְלַאנְגְט צוּם מֶלֶךְ מְסִירוֹת אוֹיף דֶעם גוּבֶּערְנַאטָאר. בַּאֲשֶׁר עֶר טוּט פַאלְטְשְׁקֵייט. הָאט דֶער מֶלֶךְ אִים מַעֲבִיר גֶעוֶוען (כְּלוֹמֶר אָפְּגֶעזֶעצְט) הָאט זִיךְ דֶער מֶלֶךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען. סֶע אִיז גוּט אַז סֶע זָאל זַיין אַ גוּבֶּערְנַאטָאר אַ פְּרָאסְטֶער מֶענְטְשׁ דְהַיינוּ אַ תַּם. וָוארְן אַ תַּם וֶועט פִירְן דִי מְדִינָה מִיט אֶמֶת אוּן מִיט יוֹשֶׁר. מַחְמַת עֶר וֵוייסְט נִישְט קֵיין חָכְמוֹת אוּן קֵיין הַמְצָאוֹת. אִיז דֶעם מֶלֶךְ גֶעפֶעלְן אַז עֶר זָאל מַאכְן דֶעם תַּם (דְהַיינוּ דֶער תַּם וָואס עֶר אִיז דֶער חָבֵר פוּן דֶעם חָכָם וָואס דֶער מֶלֶךְ הָאט נָאךְ אִים גֶעשִׁיקְט) פַאר אַ גוּבֶּערְנַאטָאר. הָאט דֶער מֶלֶךְ גֶעשִׁיקְט אַן אוֹקַאז^[32], אַז דֶער תַּם וָואס עֶר הָאט נָאךְ אִים גֶעשִׁיקְט, זָאל עֶר וֶוערְן גוּבֶּערְנַאטָאר. אוּן דֶער תַּם מוּז פָארן דוּרְךְ דֶער שְׁטָאט פוּן דֶער גוּבֶּערְנְיֶע. בְּכֵן זָאל מֶען זִיךְ שְׁטֶעלְן, אוֹיף דִי טוֹיעֶרְן פוּן דֶער שְׁטָאט. אַז תֵּיכֶּף וִוי דֶער תַּם וֶועט אָנְקוּמֶען. זָאל מֶען אִים פַארְהַאלְטְן. אוּן מֶען זָאל אִים אָפְּגֶעבְּן דִי טְשִׁין^[33] אַז עֶר זָאל זַיין גוּבֶּערְנַאטָאר. הָאט מֶען אַזוֹי גֶעטָאן. אוּן מֶען אִיז גֶעשְׁטַאנֶען אוֹיף דִי טוֹיעֶרְן אוּן תֵּיכֶּף וִוי עֶר אִיז דוּרְכְגֶעפָארְן. הָאט מֶען אִים פַארְהַאלְטְן. אוּן מֶען הָאט אִים גֶעזָאגְט אַז עֶר אִיז גֶעוָוארְן גוּבֶּערְנַאטָאר. הָאט עֶר גֶעפְרֶעגְט: נָאר אָן לֵיצָנוּת. הָאט מֶען אִים גֶעעֶנְפֶערְט: אַוַודְאַי אָן שׁוּם לֵיצָנוּת. אִיז דֶער תַּם גֶעוָוארְן תֵּיכֶּף גוּבֶּערְנַאטָאר בְּתּוֹקֶף וָעוֹז.
אוּן הַיינְט אַז דָאס מַזְל הָאט זִיךְ אִים שׁוֹין אוֹיפְגֶעהוֹיבְּן. אוּן מַזְל מַחְכִּים (דְהַיינוּ דָאס מַזְל מַאכְט קְלוּג) הָאט עֶר שׁוֹין גֶעקְרִיגְן אַבִּיסְל הַבָנָה (דְהַיינוּ פַארְשְׁטַאנְד) פוּן דֶעסְטְוֶועגְן פָארְט הָאט עֶר גָאר נִישְט גֶענוּצְט מִיט זַיין חָכְמָה. נָאר עֶר הָאט זִיךְ גֶעפִירְט מִיט זַיין תְּמִימוּת אַזוֹי וִוי פְרִיעֶר. אוּן עֶר הָאט גֶעפִירְט דִי מְדִינָה מִיט תְּמִימוּת מִיט אֶמֶת אוּן מִיט יוֹשֶׁר. אוּן עֶר הָאט קֵיין שׁוּם פַאלְטְשְׁקֵייט אוּן קֵיין עַוְלָה נִישְט גֶעטָאן קֵיינֶעם. אוּן אוֹיף פִירֶעכְץ פוּן אַ מְדִינָה. בַּאדַארְף מֶען קֵיין גְרוֹיסְן שֵׂכֶל אוּן קֵיין חָכְמוֹת נִישְט, נָאר יוֹשֶׁר אוּן תְּמִימוּת. אַז סֶע זֶענֶען גֶעקוּמֶען צְוֵויי מֶענְטְשְׁן זִיךְ לָאדְן פַאר אִים. הָאט עֶר גֶעזָאגְט דוּ בִּיסְט זַכַּאי אוּן דוּ בִּיסְט חַיָיב. אַזוֹי וִוי זַיין תְּמִימוֹת אוּן זַיין אֶמֶת אִיז גֶעוֶוען. אָן אַ שׁוּם רַמָאוּת אוּן אָן פַאלְטְשְׁקֵייט. אוּן אַזוֹי הָאט עֶר אַלְץ גֶעפִירְט מִיט אֶמֶת.
הָאט אִים דִי מְדִינָה זֵייעֶר לִיבּ גֶעהַאט. אוּן עֶר הָאט גֶעהַאט גֶעטְרַייעֶ יוֹעֲצִים וָואס זֵיי הָאבְּן אִים לִיבּ גֶעהַאט בֶּאֱמֶת. אוּן מַחְמַת לִיבְּשַׁאפְט, הָאט אִים אֵיינֶער אַן עֵצָה גֶעגֶעבְּן, בַּאֲשֶׁר דוּ וֶועסְט זִיךְ בְּוַודְאַי מוּזְן קוּמֶען פַאר דֶער מֶלֶךְ. וָוארְן עֶר הָאט זִיךְ שׁוֹין נָאךְ דִיר גֶעשִׁיקְט. אוּן וִוידֶער, דֶער סֵדֶר אִיז, אַז אַ גוּבֶּערְנַאטָאר מוּז קוּמֶען פַאר דֶעם מֶלֶךְ. בְּכֵן, כָאטְשֶׁע דוּ בִּיסְט זֵייעֶר עֶרְלֶעךְ, אוּן דֶער מֶלֶךְ וֶועט אִין דִיר נִישְט גֶעפִינֶען קֵיין שׁוּם פַאלְטְשְׁקֵייט אִין דַיין פִירֶעכְץ דִי מְדִינָה. פוּן דֶעסְטְוֶועגְן פָארְט סֶע אִיז אָבֶּער דֶער סֵדֶר פוּן דֶעם מֶלֶךְ, אַז עֶר שְׁמוּעֶסְט, אַז אִין דִי רֵייד גֵייט עֶר אַרַיין אִין דֶער זַייט, אוּן הֵייבְּט אָן שְׁמוּעֶסְן חָכְמוֹת אוּן לְשׁוֹנוֹת. בְּכֵן, אִיז שֵׁיין, אוּן סֶע אִיז דֶער דֶרֶךְ אֶרֶץ אַז דוּ זָאלְסְט אִים קֶענֶען עֶנְטְפֶערְן. אִיבֶּער דֶעם אִיז רֶעכְט אַז אִיךְ זָאל דִיךְ אוֹיסְלֶערְנֶען חָכְמוֹת אוּן לְשׁוֹנוֹת. אִיז דָאס גֶעפֶעלְן דֶעם תַּם. הָאט עֶר זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, וָואס הַארְט עֶס מִיךְ אַז אִיךְ וֶועל מִיךְ לֶערְנֶען חָכְמוֹת אוּן לְשׁוֹנוֹת. הָאט עֶר זִיךְ גֶעלֶערְענְט אוּן הָאט מְקַבֵּל גֶעוֶוען חָכְמוֹת אוּן לְשׁוֹנוֹת. אִיז אִים תֵּיכֶּף גֶעקוּמֶען אוֹיף דֶעם זִין דֶער חָכָם זַיין חָבֵר הָאט אִים גֶעזָאגְט. אַז סֶע אִיז נִישְט גֶעמָאלְט בְּשׁוּם אוֹפָן, אַז עֶר זָאל קוּמֶען אוֹיף זַיין חָכְמָה. אָט בִּין אִיךְ שׁוֹין גֶעקוּמֶען אוֹיף זַיין חָכְמָה. (אוּן פוּן דֶעסְטְוֶועגְן כָאטְשֶׁע עֶר הָאט שׁוֹין גֶעוואוּסְט חָכְמוֹת. הָאט עֶר גָאר נִישְט גֶענוּצְט מִיט דִי חָכְמוֹת. נָאר עֶר הָאט זִיךְ גֶעפִירְט מִיט זַיין תְּמִימוּת אַזוֹי וִוי פְרִיעֶר).

דֶער נָאךְ הָאט דֶער מֶלֶךְ גֶעשִׁיקְט. אַז דֶער תַּם דֶער גוּבֶּערְנַאטָאר זָאל צוּ אִים קוּמֶען. אִיז עֶר צוּ אִים גֶעפָארן. הָאט דֶער מֶלֶךְ פְרִיעֶר געשְׁמוּעֶסְט מִיט דֶעם תַּם פוּן דֶעם פִירֶעכְץ פוּן דֶער מְדִינָה. אִיז עֶר דֶעם מֶלֶךְ זֵייעֶר וואוֹיל גֶעפֶעלְן. וָוארְן דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעזֶען, אַז עֶר פִירְט מִיט יוֹשֶׁר אוּן מִיט גְרוֹיס אֶמֶת אָן אַ שׁוּם עַוְלָה אוּן גָאר אָן פַאלְטְשְׁקֵייט. נָאךְ דֶעם, הָאט דֶער מֶלֶךְ אָנְגעֶהוֹיבְּן צוּ שְׁמוּעֶסְן חָכְמוֹת אוּן לְשׁוֹנוֹת. הָאט אִים דֶער תַּם גֶעעֶנְפֶערְט אַזוֹי וִוי מֶען בַּאדַארְף. אִיז דָאס דֶעם מֶלֶךְ נָאךְ בֶּעסֶער גֶעפֶעלְן. דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעזָאגְט: אִיךְ זֶע. אַז עֶר אִיז אַזוֹי אַ חָכָם אוּן פִירְט זִיךְ פָארְט מִיט אַזוֹי אַ תְּמִימוֹת. אִיז עֶר דֶעם מֶלֶךְ זֵייעֶר זֵייעֶר וואוֹיל גֶעפֶעלְן. הָאט דֶער מֶלֶךְ אִים גֶעמַאכְט פַאר אַ מִינִיסְטֶער אִיבֶּער אַלֶע מִינִיסְטָארְן. אוּן דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעהֵייסְן מֶען זָאל אִים אָפְּגֶעבְּן אַ בַּאזוּנְדֶערֶע שְׁטָאט וָואס דָארְט זָאל עֶר זִיצְן. אוּן הָאט גֶעהֵייסְן אַז מֶען זָאל אִים אוֹיסְמוֹיעֶרְן זֵייעֶר שֵׁיינֶע מוֹיעֶרְן אַזוֹי וִוי סֶע קֶער צוּ זַיין. אוּן הָאט אִים גֶעגֶעבְּן אַ כְּתַב אוֹיף דֶעם אַז עֶר זָאל זַיין מִינִיסְטֶער. אִיז אַזוֹי גֶעוֶוען, מֶען הָאט אִים אוֹיסְגֶעמוֹיעֶרְט זֵייעֶר וואוֹילֶע מוֹיעֶרְן שֵׁיינֶע. אִין דֶעם אָרְט וָואס דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעהֵייסְן אוּן עֶר הָאט אָפְּגֶענוּמֶען דִי גְדוּלָה בְּתּוֹקֶף.

דער חכם לייקענט אפ אז עס איז דא א מלך

דֶער חָכָם, אַז סֶע אִיז אִים אָנְגֶעקוּמֶען דֶער בְּרִיוו פוּן דֶעם מֶלֶךְ, הָאט עֶר גֶעעֶנְפֶערְט צוּ דֶעם חָכָם וָואס עֶר הָאט גֶעבְּרַאכְט דֶעם בְּרִיוו, וַוארְט, אוּן נֶעכְטִיק דָא אִיבֶּער. וֶועלְן מִיר אִיבֶּער שְׁמוּעֶסְן, אוּן מִיר וֶועלְן זִיךְ מְיַישֵׁב זַיין. אוֹיף דֶער נַאכְט הָאט עֶר גֶעמַאכְט אוֹיף אִים אַ גְרוֹיסֶע סְעוּדָה. אִין דֶעם עֶסְן הָאט דֶער חָכָם (דֶער חָבֵר פוּן דֶעם תַּם) אָנגֶעהוֹיבְּן צוּ קְלוּגְן אוּן צוּ קְלֶערְן מִיט זַיין חָכְמָה אוּן זַיין פִילָאסְאפְיֶע. אוּן הָאט זִיךְ אָנְגֶערוּפְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט: וָואס קָאן דָאס בַּאטַּייטְן^[34], וָואס אַזוֹי אַ מֶלֶךְ זָאל שִׁיקְן נָאךְ אַזוֹי אַ קְלֵיינֶעם מֶענְטְשׁ וִוי אִיךְ בִּין. וָואס בִּין אִיךְ עֶס, אַז דֶער מֶלֶךְ זָאל שִׁיקְן נָאךְ מִיר. וָואס טַייטְשׁ, אַזוֹי אַ גְרוֹיסֶער מֶלֶךְ וָואס עֶר הָאט אַזוֹי אַ מֶמְשָׁלָה אוּן אַזוֹי אַ גְדוּלָה, אוּן אִיךְ אַזוֹי קְלֵיין וִוי אִיךְ בִּין אַ קֶעגְן אַזוֹי אַ גְרוֹיסֶן מֶלֶךְ, נָא וִוי גֶעשִׁיקְט זִיךְ דָאס אִין שֵׂכֶל^[35] אַז אַזוֹי אַ מֶלֶךְ זָאל שִׁיקְן נָאךְ מִיר. אִיךְ זָאל זָאגְן מַחְמַת מַיין חָכְמָה, הָאט עֶר נָאךְ מִיר גֶעשִׁיקְט, וָואס טְרֶעף אִיךְ אָן אַקֶעגְן דֶעם מֶלֶךְ. הָאט דֶען דֶער מֶלֶךְ קֵיין חַכָמִים נִישְט. אוּן דֶער מֶלֶךְ אַלֵיין אִיז זִיךְ אוֹיךְ בְּוַודְאַי אַ גְרוֹיסֶער חָכָם, אוּן וָואס אִיז דָאס, אַז דֶער מֶלֶךְ זָאל נָאךְ מִיר שִׁיקְן. אוּן עֶר הָאט זִיךְ דֶערוֹיף זֵייעֶר זֵייעֶר פַארְוואוּנְדֶערְט. אוּן וִוי עֶר פַארְוואוּנְדֶערְט זִיךְ אַזוֹי, רוּפְט עֶר זִיךְ אָן (צוּ דֶעם אַנְדֶערְן חָכָם דֶער שְׁלִיחַ וָואס הָאט דֶעם בְּרִיוו געבְּרַאכְט) וֵוייסְטוּ וָואס אִיךְ וֶועל דִיר זָאגְן. הָאט מַיין דֵיעָה אִיז אַז סֶע אִיז גֶעדְרוּנְגֶען^[36], אַז סֶע אִיז גָאר קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא אִין דֶער וֶועלְט. אוּן דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז זִיךְ דֶערִינֶען טוֹעֶה, זֵיי מֵיינֶען אַז סֶע אִיז דָא אַ מֶלֶךְ. אַדְרַבָּא פַארְשְׁטֵיי, וִוי גֶעשִׁיקְט זִיךְ דָאס, אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט זָאל זִיךְ אָפְּגֶעבְּן צוּ אֵיין מֶענְטְשׁ אִין דֶער הַאנְט אַרַיין, אַז עֶר זָאל זַיין דֶער מֶלֶךְ. סֶע אִיז אַוַודַאי קֵיין מֶלֶךְ אוֹיף דֶער וֶועלְט נִישְט דָא.
עֶנְטְפֶערְט דֶער חָכָם דֶער שְׁלִיחַ: אִיךְ הָאבּ זִיךְ דִיר גֶעבְּרַאכְט אַ בְּרִיוו פוּן דֶעם מֶלֶךְ. פְרֶעגְט אִים דֶעם חָכָם (דֶער חָבֵר פוּן דֶעם תַּם) הָאסְטוּ אַלֵיין גֶענוּמֶען דֶעם בְּרִיוו בַּיים מֶלֶךְ אוֹיס^[37] דֶער הַאנְט אַרוֹיס. עֶנְפֶערְט עֶר אִים: נֵיין. נָאר אַן אַנְדֶערֶער מֶענְטְשׁ הָאט מִיר גֶעגֶעבְּן דֶעם בְּרִיוו פוּן דֶעם מֶלֶךְ. רוּפְט עֶר זִיךְ אָן: נָא אַדְרַבָּא, הַיינְט זֶע מִיט דַיינֶע אוֹיגְן אַז אִיךְ בִּין גֶערֶעכְט, אַז סֶע אִיז גָאר קֵיין מֶלֶךְ נִישְט פַארְהַאנְדְן. פְרֶעגְט עֶר אִים וִוידֶער (דֶער חָכָם דֶער חָבֵר פוּן דֶעם תַּם דֶעם אַנְדֶערְן חָכָם דֶעם שְׁלִיחַ): זָאג מִיר נָאר, דוּ בִּיסְט זִיךְ פוּן דֶער עִיר מְלוּכָה אוּן דוּ בִּיסְט דָארְט גֶעוַואקְסְן גֶעוָוארְן. זָאג מִיר הָאסְטוּ וֶוענְס^[38] גֶעזֶען דֶעם מֶלֶךְ. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט: נֵיין. רוּפְט עֶר זִיךְ אָן. הַיינְט זֶע אַז אִיךְ בִּין גֶערֶעכְט אַז סֶע אִיז בְּוַודַאי גָאר קֵיין מֶלֶךְ נִישְט פַארְהַאנְדְן. וָוארְן אָט אַפִילוּ דוּ הָאסְט קֵיין מָאל דֶעם מֶלֶךְ נִישְט גֶעזֶען.
הָאט וִוידֶער דֶער חָכָם דֶער שְׁלִיחַ גֶעפְרֶעגְט. אַז סֶע אִיז יָא אַזוֹי. וֶוער זֶע^[39] פִירְט דִי מְדִינָה. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט (דְהַיינוּ דֶער חָכָם דֶער חָבֵר פוּן דֶער תַּם) דָאס אִיךְ וֶועל דִיר דֶערְצֵיילְן קְלָאר, וָוארְן אִיךְ בִּין דֶערִינֶען גֶענִיט, אוּן מִיךְ זָאלְסְטוּ פְרֶעגְן. וָוארֶן אִיךְ בִּין אוֹיסְן גֶעוֶוען לֶענְדֶער. בִּין אִיךְ גֶעוֶוען אִין אִיטַאלְיֶע, אִיז אַזוֹי דֶער מִנְהָג. סֶע אִיז פַארְהַאנְדְן זִיבֶּעצִיק רַאטְהֵיירִין^[40] אוּן זֵיי גֵייעֶן אַרוֹיף אוּן פִירְן דִי מְדִינָה אַ צַייט. אוּן מִיט דֶעם שְׂרָרָה שַׁאפְט טֵיילְן זִיךְ אַיין דִי גַאנְצֶע מְדִינָה אֵיינֶער נָאךְ דֶעם אַנְדֶערְן (דְהַיינוּ פְרִיעֶר זֶענֶען דִי, דִי רַאטְהֵיירִין. דֶער נָאךְ גֵייעֶן דִי אַרָאפּ אוּן אַנְדֶערֶע גֵייעֶן אַרוֹיף אוּן פִירְן דִי מְדִינָה אוּן אַזוֹי אַלֶע מָאל אַנְדֶערֶע) הָאבְּן אָנְגֶעהוֹיבְּן זַיינֶע רֵייד אַרַיינְצוּגֵיין אִין דִי אוֹיעֶרְן פוּן דֶעם אַנְדֶערְן חָכָם (דְהַיינוּ דֶער שְׁלִיחַ) בִּיז סֶע אִיז בַּיי זֵיי בֵּיידֶע גֶעבְּלִיבְּן אַז סֶע אִיז בְּוַודְאַי קֵיין מֶלֶךְ אוֹיף דֶער וֶועלְט נִישְט דָא.
הָאט זִיךְ וִוידֶער אָנְגֶערוּפְן דֶער חָכָם (דֶער חָבֵר פוּן דֶעם תַּם) וַוארְט בִּיז אִין דֶער פְרִי וֶועל אִיךְ דִיר נָאךְ דֶערְוַוייזְן קְלָאר אַז סֶע אִיז בְּוַודְאַי קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא. הָאט דֶער חָכָם זִיךְ אוֹיפְגֶעכַאפְּט אִין דֶער פְרִי. אוּן עֶר הָאט אוֹיפְגֶעוֶועקְט דֶעם אַנְדֶערְן חָכָם דֶעם שְׁלִיחַ. אוּן הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: קוּם מִיט מִיר אוֹיף דֶער גַאס וֶועל אִיךְ דִיר וַוייזְן. וִוי דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אִין טָעוּת, אוּן סֶע אִיז גָאר קֵיין מֶלֶךְ נִישְט פַארְהַאנְדְן. זֶענֶען זֵיי גֶעגַאנְגֶען אִין מַארְק, הָאבְּן זֵיי דֶערְזֶען אַ זֶעלְנֶער. הָאבְּן זֵיי אִים אָנְגֶעכַאפְּט, אוּן הָאבְּן אִים גֶעפְרֶעגְט וֶועמֶען דִינְסְטוּ. הָאט עֶר גֶעעֶנְפֶערְט: דֶעם מֶלֶךְ. הָאסְטוּ גֶעזֶען דֶעם מֶלֶךְ זִינְט דוּ לֶעבְּסְט. עֶנְפֶערְט עֶר: נֵיין. הָאט עֶר זִיךְ אָנְגֶערוּפְן (דְהַיינוּ דֶער עֶרְשְׁטֶער חָכָם דֶער חָבֵר פוּן דֶעם תַּם, אִים רוּפְן מִיר אַלְץ דֶער עֶרְשְׁטֶער חָכָם) אוּן הָאט גֶעזָאגְט: זֶע, אִיז דָא אַזוֹי אֵיין נַארִישְׁקֵייט (כְּלוֹמֶר דֶער סָאלְדַאט דִינְט דֶעם מֶלֶךְ אוּן עֶר קָאן אִים נִישְט. וָוארְן דֶער חָכָם הָאט אַלְץ גֶעוָואלְט מִיט זַיין נַארִישֶׁער חָכְמָה דְרִינְגֶען אַז סֶע אִיז גָאר קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא כַּנַּ"ל) נָאךְ דֶעם זֶענֶען זֵיי וִוידֶער גֶעגַאנְגֶען צוּ אַן אָפִיצִיר פוּן דֶעם חַיִל. אוּן זֵיי זֶענֶען מִיט אִים אַרַיינְגֶעגַאנְגֶען אִין רֵייד בִּיז זֵיי הָאבְּן אִים גֶעפְרֶעגְט: וֶועמֶען דִינְסְטוּ. הָאט עֶר גֶעעֶנְפֶערְט: דֶעם מֶלֶךְ. הָאסְטוּ גֶעזֶען דֶעם מֶלֶךְ: נֵיין. הָאט עֶר זִיךְ אָנְגֶערוּפְן. אַדְרַבָּא. אָט זֶע מִיט דִי אוֹיגְן אַז זֵיי זֶענֶען אַלֶע זִיךְ טוֹעֶה. אוּן סֶע אִיז קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא (וָוארְן דֶער אָפִיצִיר הָאט אוֹיךְ נִישְט גֶעזֶען דֶעם מֶלֶךְ) אִיז צְוִוישְׁן זֵי גֶעבְּלִיבְּן אַז סֶע אִיז קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא.

הָאט זִיךְ דֶער עֶרְשְׁטֶער חָכָם אָנְגֶערוּפְן. קוּם לָאמִיר פָארְן אוֹיף דֶער וֶועלְט. וֶועל אִיךְ דִיר נָאךְ וַוייזְן וִוי דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז זִיךְ זֵייעֶר טוֹעֶה אִין גְרוֹיסֶע נַארִישְׁקֵייט. זֶענֶען זֵיי גֶעגַאנְגֶען אוּן זֶענֶען גֶעפָארְן אוֹיף דֶער וֶועלְט. אוּן אוּמֶעטוּם וואוּ זֵיי זֶענֶען גֶעקוּמֶען הָאבְּן זֵיי אַלְץ גֶעפוּנֶען דִי וֶועלְט אִין טָעוּת (כְּלוֹמֶר דִי חַכָמִים זֶענֶען דוּרְךְ זֵייעֶר חָכְמָה פַארְגַאנְגֶען^[41] אִין אַזוֹינֶע^[42] נַארִישְׁקֵייט בִּיז זֵיי הָאט זִיךְ גֶעדַאכְט אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אַלְץ אִין טָעוּת) אוּן דִי זַאךְ פוּן דֶעם מֶלֶךְ (כְּלוֹמֶר דָאס וָואס בַּיי זֵיי אִיז גֶעוֶוען אָפְּגֶעקְלֶערְט אַז סֶע אִיז קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא) דָאס אִיז שׁוֹין בַּיי זֵיי גֶעוָוארְן פַאר אַ מָשָׁל. אוּן וִוי זֵיי הָאבְּן גֶעפוּנֶען דִי וֶועלְט אִין טָעוּת. הָאבְּן זֵיי גֶענוּמֶען דֶעם מֶלֶךְ פַאר אַ מָשָׁל. אַזוֹי וִוי דָאס אִיז אֶמֶת אַז סֶע אִיז דָא אַ מֶלֶךְ, אַזוֹי אִיז דָאס אוֹיךְ. זֶענֶען זֵיי אַזוֹי אוֹיסְן גֶעוֶוען דִי וֶועלְט אוּן זֶענֶען גֶעפָארְן, בִּיז סֶע אִיז בַּי זֵיי אוֹיסְגֶעגַאנְגֶען וָואס זֵיי הָאבְּן גֶעהַאט. הָאבְּן זֵיי אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ פַארְקוֹיפְן אֵיין פֶערְד. אוּן דֶערְנָאךְ דָאס אַנְדֶערֶע. בִּיז זֵיי הָאבְּן אַלֶע פַארְקוֹיפְט. בִּיז זֵיי הָאבְּן גֶעמוּזְט גֵיין צוּפוּס. אוּן תָּמִיד הָאבְּן זֵיי אַלְץ גֶעקְלֶערְט דִי וֶועלְט, אוּן הָאבְּן גֶעפוּנֶען אַלְץ אַז דִי וֶועלְט אִיז אִין טָעוּת. אוּן זֵיי זֶענֶען גֶעוָוארְן קַבְּצָנִים פוּס גֵייעֶרְס. אוּן זֵיי זֶענֶען שׁוֹין גָאר נִישְט חָשׁוּב גֶעוֶוען. אוּן מֶען הָאט זִיךְ שׁוֹין אוֹיף זֵיי גָאר נִישְט אוּמְגֶעקוּקְט אוֹיף אַזוֹינֶע קַבְּצָנִים.

דער חכם טרעפט זיך מיט דעם תם

זֶענֶען זֵיי אַזוֹי אוֹיסְן גֶעוֶוען אוֹיף דֶער וֶועלְט בִּיז סֶע אִיז אוֹיסְגֶעקוּמֶען, אַז זֵיי זֶענֶען גֶעקוּמֶען צוּ דֶער שְׁטָאט וָואס דָארְט וואוֹינְט דֶער מִינִיסְטֶער הַנַ"ל (דְהַיינוּ דֶער תַּם זַיין חָבֵר פוּן דֶעם חָכָם כַּנַ"ל) אוּן דָארְט אִין דֶער שְׁטָאט אִיז גֶעוֶוען אַן אֶמֶתֶער בַּעַל שֵׁם. אוּן דֶער בַּעַל שֵׁם אִיז זֵייעֶר חָשׁוּב גֶעוֶוען. וָוארְן עֶר הָאט גֶעטָאן וִוילְדֶע זַאכְן בֶּאֱמֶת אוּן אֲפִילוּ צְוִוישְׁן דִי שְׂרָרוֹת אִיז עֶר גֶעוֶוען אַ מְפוּרְסָם, אוּן אִיז בַּיי זֵיי חָשׁוּב גֶעוֶוען. אוּן דִי חַכָמִים זֶענֶען גֶעקוּמֶען אִין דֶער שְׁטָאט אַרַיין. אוּן זֵיי זֶענֶען אַרוּם גֶעגַאנְגֶען. אוּן זֶענֶען אָנְגֶעקוּמֶען פַאר דֶער שְׁטוּבּ פוּן דֶעם בַּעַל שֵׁם הָאבְּן זֵיי גֶעזֶען סֶע שְׁטֵייט דָארְט אַסַאךְ וֶועגֶעלֶעךְ מִיט חוֹלִיים. פֶערְצִיק אָבֶּער פוּפְצִיק. הָאט דֶער חָכָם גֶעמֵיינְט, אַז דָארְט וואוֹינְט אַ דאָקְטאָר. הָאט עֶר גֶעוָואלְט צוּ אִים אַרַיינְגֵיין, מַחְמַת עֶר אִיז זִיךְ אוֹיךְ גֶעוֶוען אַ גְרוֹיסֶער דאָקְטָאר. הָאט עֶר גֶעוָואלְט אַרַיינְגֵיין, עֶר זָאל זִיךְ מִיט אִים דֶערְקֶענֶען. הָאט עֶר גֶעפְרֶעגְט: וֶוער וואוֹינְט דָא? הָאט מֶען אִים גֶעעֶנְפֶערְט: אַ בַּעַל שֵׁם. הָאט עֶר גֶעטָאן אַ גְרוֹיס גֶעלֶעכְטֶער, אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּם אַנְדֶערְן (דְהַיינוּ צוּם חָכָם דֶער שְׁלִיחַ) דָאס אִיז נָאךְ אַ לִיגְן אוּן אַ נַארִישְׁקֵייט. דָאס אִיז נָאךְ מֶער נַארִישְׁקֵייט אֵיידֶער דֶער טָעוּת פוּן דֶעם מֶלֶךְ. בְּרוּדֶער אִיךְ וֶועל דִיר דֶערְצֵיילְן דִי פַאלְשְׁקֵייט. וִוי אַזוֹי דִי וֶועלְט אִיז אִין טָעוּת אוּן אַזוֹי אַ לִיגְן.
דֶערְוַוייל זֶענֶען זֵיי הוּנְגֶערִיק גֶעוֶוען. הָאבְּן זֵיי בַּיי זִיךְ נָאךְ גֶעפוּנֶען דְרַיי פִיר גְרָאשְׁן. זֶענֶען זֵיי גֶעגַאנְגֶען אִין דֶער גָארקֶעךְ^[43] אַרַיין. אוּן דָארְט קְרִיגְט מֶען עֶסְן אֲפִילוּ פַאר דְרַיי פִיר גְרָאשְׁן. אוּן הָאבְּן זִיךְ גֶעהֵייסְן גֶעבְּן עֶסְן. הָאט מֶען זֵיי גֶעגֶעבְּן. דֶערְוַוייל וִוי זֵיי הָאבְּן גֶעגֶעסְן. הָאבְּן זֵיי גֶעשְׁמוּעֶסְט. אוּן הָאבְּן גֶעשְׁפֶּעט פוּן דֶעם לִיגְן אוּן פוּן דֶעם טָעוּת פוּן דֶעם בַּעַל שֵׁם. (וִוי דִי וֶועלְט אִיז זִיךְ טוֹעֶה) אוּן דֶער גָארְקֶעכֶער^[44] הָאט גֶעהֶערְט זֵייעֶרֶע רֵייד. הָאט עֶס אִים זֵייעֶר פַארְדְרָאסְן, וָוארְן דֶער בַּעַל שֵׁם אִיז דָארְט זֵייעֶר חָשׁוּב גֶעוֶוען. הָאט עֶר צוּ זֵיי גֶעזָאגְט: עֶסְט אַייךְ אָפּ וָואס אִיר הָאט, אוּן גֵייט אַייךְ אַרוֹיס פוּן דַאנֶעט. נָאךְ דֶעם אִיז אָנְגֶעקוּמֶען אַהִין אַ זוּן פוּן דֶעם בַּעַל שֵׁם, אוּן זֵיי הָאבְּן נָאךְ גֶעשְׁפֶּעט פוּן דֶעם בַּעַל שֵׁם דֶעם זוּן אִין דִי אוֹיגְן. הָאט זֵיי דֶער גָארקֶעכֶער אָנְגֶעשְׁרִיגְן נָאךְ וָואס זֵיי שְׁפֶּעטְן פוּן דֶעם בַּעַל שֵׁם דֶעם זוּן אִין דִי אוֹיגְן. בִּיז דֶער גָארְקֶעכֶער הָאט זֵיי גֶעשְׁלָאגְן גַאנְץ שְׁטַארְק, אוּן הָאט זֵיי אַרוֹיסְגֶעשְׁטוּפְּט פוּן זַיין שְׁטוּבּ.
הָאט עֶס זֵיי זֵייעֶר פַארְדְרָאסְן. הָאבְּן זֵיי גֶעוָואלְט זוּכְן אַ מִשְׁפָּט אוֹיף דֶעם וָואס עֶר הָאט זֵיי גֶעשְׁלָאגְן. הָאבְּן זֵיי זִיךְ מְיַישֵׁב גֶעוֶוען, זֵיי וֶועלְן גֵיין צוּ זֵייעֶר בַּעַל הַבַּיִת וָואס זֵיי הָאבְּן דָארְט אָפְּגֶעלֵייגְט זֵייעֶרֶע פֶּעקְלֶעךְ. זֵיי זָאלְן מִיט אִים אַן עֵצָה הַאלְטְן וִוי אַזוֹי זֵיי זָאלְן דֶערְלַאנְגֶען אַ מִשְׁפָּט אוֹיף דֶעם גָארקֶעכֶער וָואס עֶר הָאט זֵיי גֶעשְׁלָאגְן. זֶענֶען זֵיי גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאבְּן זֵייעֶר בַּעַל הַבַּיִת דָאס דֶערְצֵיילְט אַז דֶער גָארקֶעכֶער הָאט זֵי זֵייעֶר גֶעשְׁלָאגְן. הָאט עֶר זֵיי גֶעפְרֶעגְט: פַארְוָואס? הָאבְּן זֵיי אִים דֶערְצֵיילְט: וַוייל זֵיי הָאבְּן גֶערֶעדְט אוֹיף דֶעם בַּעַל שֵׁם. הָאט זֵיי דֶער בַּעַל הַבַּיִת גֶעעֶנְפֶערְט: סֶע אִיז אַוַודְאַי קֵיין יוֹשֶׁר נִישְט אַז מֶען זָאל שְׁלָאגְן מֶענְטְשְׁן. לוּשְׁמִיר אִיר הָאט אָבֶּער גָאר נִישְט רֶעכְט גֶעטָאן נָאךְ וָואס הָאט אִיר גֶערֶעדְט אוֹיף דֶעם בַּעַל שֵׁם, וָוארְן דֶער בַּעַל שֵׁם אִיז דָא זֵייעֶר חָשׁוּב. הָאבְּן זֵיי גֶעזֶען אַז עֶר אִיז אוֹיךְ אִין טָעוֹת. זֶענֶען זֵיי פוּן אִים אַוֶועק גֶעגַאנְגֶען, אוּן זֶענֶען גֶעגַאנְגֶען צוּם פָּקִיד, אוּן דֶער פָּקִיד אִיז גֶעוֶוען אַ גוֹי. הָאבְּן זֵיי אִים דֶערְצֵיילְט דִי מַעֲשֶׂה אַז מֶען הָאט זֵיי גֶעשְׁלָאגְן. הָאט עֶר גֶעפְרֶעגְט: פַארְוָואס? הָאבְּן זֵי גֶעזָאגְט: וַוייל זֵיי הָאבְּן גֶערֶעדְט אוֹיף דֶעם בַּעַל שֵׁם. הָאט זֵיי דֶער פָּקִיד אוֹיךְ גֶעהַרְגֶעט גֶעשְׁלָאגְן^[45]. אוּן הָאט זֵיי אַרוֹיסְגֶעשְׁטוּפְּט.

זֶענֶען זֵיי פוּן אִים אַוֶועק גֶעגַאנְגֶען. אוּן זֶענֶען גֶעגַאנְגֶען צוּ אַ הֶעכֶערְן וָואס הָאט צוּ שַׁאפְן. אוּן הָאבְּן אַלְץ נִישְט גֶעפּוֹעֶלְט קֵיין מִשְׁפָּט. אוּן זֶענֶען אַזוֹי אַלְץ גֶעגַאנְגֶען פוּן אֵיינֶעם צוּם אַנְדֶערְן. אַלֶע מָאל צוּ אַ הֶעכֶערְן (אוּן הָאבְּן אַלְץ נִישְט גֶעפּוֹעֶלְט נָאר מֶען הָאט זֵיי גוּט גֶעשְׁלָאגְן אַלֶע מָאל). בִּיז זֵיי זֶענֶען גֶעקוּמֶען פַאר דֶעם מִינִיסְטֶער (דָאס אִיז גֶעוֶוען דֶער תַּם כַּנַ"ל) אוּן דָארְט פַאר דֶעם מִינִיסְטֶער זֶענֶען גֶעשְׁטַאנֶען וַואכְן. הָאט מֶען געמֶעלְדֶעוֶועט^[46] פַאר דֶעם מִינִיסְטֶער, אַז אַ מֶענְטְשׁ בַּאדַארְף צוּ אִים. הָאט עֶר גֶעהֵייסְן אַז עֶר זָאל אַרַיין גֵיין. אִיז דֶער חָכָם גֶעקוּמֶען פַאר דֶעם מִינִיסְטֶער וִוי עֶר אִיז אַרַיין גֶעקוּמֶען הָאט אִים דֶער מִינִיסְטֶער תֵּיכֶּף דֶערְקֶענְט אַז דָאס אִיז דֶער חָכָם זַיין חָבֵר. אוּן דֶער חָכָם הָאט אִים נִישְט דֶערְקֶענְט מַחְמַת עֶר אִיז הַיינְט אִין אַזוֹי גְדוּלָה. הָאט תֵּיכֶּף דֶער מִינִיסְטֶער אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ אִים צוּ רֶעדְן. אוּן עֶר הָאט צוּ אִים גֶעזָאגְט: זֶע, צוּ וָואס מַיין תְּמִימוֹת הָאט מִיךְ גֶעבְּרַאכְט צוּ אַזוֹי אַ גְדוּלָה. אוּן צוּ וָואס דַיין חָכְמָה הָאט דִיךְ גֶעבְּרַאכְט.
הָאט זִיךְ דֶער חָכָם אָנְגֶערוּפְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט: אַז דוּ בִּיסְט דָאס מַיין חָבֵר דֶער תַּם, דֶערְפוּן וֶועלְן מִיר שְׁפֶּעטֶער שְׁמוּעֶסְן. לְעֵת עַתָּה, גִיבּ מִיר אַ מִשְׁפָּט, נָאךְ וָואס מֶען הָאט מִיךְ גֶעשְׁלָאגְן. פְרֶעגְט עֶר אִים: פַארְוָואס הָאט מֶען דִיךְ גֶעשְׁלָאגְן? עֶנְטְפֶערְט עֶר אִים: הָאט וַוייל אִיךְ הָאבּ גֶערֶעדְט אוֹיף דֶעם בַּעַל שֵׁם וָואס עֶר אִיז אַ לִיגְנֶער, אוּן דָאס אִיז גָאר אַ שְׁוִוינְדְל. רוּפְט זִיךְ אָן דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער צוּ אִים: נָאךְ הַאלְסְטוּ דִיךְ אִין דַיינֶע חָכְמוֹת, זֶע דוּ הָאסְט גֶעזָאגְט אַז דוּ קָאנְסְט אוֹיף מַיינֶע קוּמֶען גָאר גְרִינְג, אוּן אִיךְ וֶועל אוֹיף דַיינֶע נִישְׁט קָאנֶען קוּמֶען. הַיינְט זֶע, אַז אִיךְ בִּין אוֹיף דַיינֶע שׁוֹין לַאנְג גֶעקוּמֶען, (וָוארְן דֶער תַּם אִיז זִיךְ שׁוֹין גֶעוֶוען אַ גְרוֹיסֶער חָכָם אוֹיךְ כַּנַ"ל) אוּן דוּ בִּיסְט נָאךְ נִישְט גֶעקוּמֶען אוֹיף מַיינֶע. אוּן אִיךְ זֶע אַז דָאס אִיז שְׁוֶוערֶער, אַז דוּ זָאלְסְט קוּמֶען אוֹיף מַיין תְּמִימוֹת. אוּן פוּן דֶעסְטְוֶועגְן פָארְט, וַוייל דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער הָאט אִים גֶעקֶענְט פוּן לַאנְג אַז עֶר אִיז אַמָאל גְרוֹיס גֶעוֶוען. הָאט עֶר אִים גֶעהֵייסְן גִיבְּן קְלֵיידֶער אַז מֶען זָאל אִים אָן טָאן, אוּן הָאט אִים גֶעבֶּעטְן אַז עֶר זָאל מִיט אִים עֶסְן.

בְּשַׁעַת עֶסְן. הָאבְּן זֵיי אָנְגֶעהוֹיבְּן צוּ שְׁמוּעֶסְן. הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן דֶער חָכָם אִים צוּ דְרִינְגֶען^[47] זַיין (נַארִישֶׁע) דֵעָה אַז סֶע אִיז גָאר קֵיין מֶלֶךְ נִישְט דָא. הָאט אוֹיף אִים דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער אַ גֶעשְׁרֵיי גֶעטָאן: וָואס זָאגְסְטוּ, אִיךְ אַלֵיין הָאבּ זִיךְ גֶעזֶען דֶעם מֶלֶךְ. עֶנְטְפֶערְט אִים דֶער חָכָם מִיט גֶעלֶעכְטֶער. דוּ וֵויסְט אַלֵיין אַז דָאס אִיז גֶעוֶוען דֶער מֶלֶךְ? דוּ קֶענְסְט אִים? דוּ הָאסְט גֶעקֶענְט זַיין טַאטְן זַיין זֵיידְן אַז זֵיי זֶענֶען גֶעוֶוען מְלָכִים? פוּן וַואנֶעט וֵוייסְטוּ אַז דָאס אִיז גֶעוֶוען דֶער מֶלֶךְ? מֶענְטְשְׁן הָאבְּן דִיר גֶעזָאגְט אַז דָאס אִיז דֶער מֶלֶךְ. זֵיי הָאבְּן דִיךְ אָפְּגֶענַארְט. הָאט דָאס דֶער תַּם זֵייעֶר פַארְדְרָאסְן. אוֹיף דֶעם וָואס עֶר לֵייקֶענְט אִין דֶעם מֶלֶךְ.
דֶערְוַוייל אִיז אֵיינֶער אָנְגֶעקוּמֶען אוּן הָאט גֶעזָאגְט. דֶער טַייוְול הָאט נָאךְ אַייךְ גֶעשִׁיקְט. אִיז דֶער תַּם זֵייעֶר דֶערְצִיטֶערְט גֶעוָוארְן אוּן אִיז גֶעלָאפְן אוּן הָאט דֶערְצֵיילְט זַיין וַוייבּ מִיט גְרוֹיס פַּחַד בַּאֲשֶׁר דֶער טַייוְול הָאט נָאךְ אִים גֶעשִׁיקְט. הָאט זִי אִים אַן עֵצָה גֶעגֶעבְּן, אַז עֶר זָאל שִׁיקְן נָאךְ דֶעם בַּעַל שֵׁם. הָאט עֶר נָאךְ אִים גֶעשִׁיקְט. אִיז דֶער בַּעַל שֵׁם גֶעקוּמֶען אוּן הָאט אִים גֶעגֶעבְּן קַמֵיעוֹת אוּן שְׁמִירוֹת, אוּן הָאט אִים גֶעזָאגְט אַז הַיינְט וֶועט עֶר זִיךְ שׁוֹין גָאר נִישְט שְׁרֶעקְן. הָאט עֶר דֶערִינֶען גֶעהַאט גְרוֹיס אֶמוּנָה. דֶערְנָאךְ זֶענֶען זֵיי וַייטֶער גֶעזֶעסְן אִין אֵיינֶעם דֶער תַּם מִיט דֶעם חָכָם. פְרֶעגְט אִים דֶער חָכָם: וָואס הָאסְטוּ זִיךְ אַזוֹי אִיבֶּערְגֶעשְׁרָאקְן. הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט: אִיבֶּער דֶעם טַייוְול וָואס עֶר הָאט נָאךְ אוּנְז גֶעשִׁיקְט. הָאט דֶער חָכָם אוֹיס אִים גֶעלַאכְט. אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּ אִים: דוּ גְלֵייבְּסְט אַז סֶע אִיז פַארְהַאנְדְן אַ טַייוְול. פְרֶעגְט אִים דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער: וֶוער זֶע דֶען הָאט נָאךְ אוּנְז גֶעשִׁיקְט. עֶנפֶערְט אִים דֶער חָכָם: הָאט דָאס אִיז בְּוַודְאַי פוּן מַיין בְּרוּדֶער, עֶר הָאט גֶעוָואלְט אַז עֶר זָאל זִיךְ מִיט מִיר זֶען, הָאט עֶר עֶס אוֹיפְגֶעשְׁטֶעלְט, אוּן הָאט נָאךְ מִיר גֶעשִׁיקְט מִיט דֶעם אָנְשְׁטֶעל. פְרֶעגְט אִים דֶער תַּם: אַז סֶע אִיז יָא אַזוֹי, וִוי אַזוֹי אִיז עֶר אַרִיבֶּער אִיבֶּער אַלֶע וַוארְטֶעס^[48]. עֶנְפֶערְט עֶר אִים: עֶר הָאט זֵיי בְּוַודְאַי מְשַׁחֵד גֶעוֶוען אוּן זֵיי זָאגְן אִין מִיסְטְנֶע אַ לִיגְן אַז זֵיי הָאבְּן אִים גָאר נִישְט גֶעזֶען.
דֶערְוַוייל קוּמְט וִוידֶער אֵיינֶער אוּן זָאגְט וִוידֶער אַזוֹי. דֶער טַייוְול הָאט נָאךְ אַייךְ גֶעשִׁיקְט. אוּן דֶער תַּם הָאט זִיךְ אִיצְט שׁוֹין גָאר נִישְט גֶעשְׁרָאקְן אוּן עֶר הָאט קֵיין שׁוּם פַּחַד שׁוֹין נִישְט גֶעהַאט. מַחְמַת דִי שְׁמִירוֹת וָואס עֶר הָאט גֶענוּמֶען בַּיים בַּעַל שֵׁם. רוּפְט עֶר זִיךְ אָן (דְהַיינוּ דֶער תַּם) אוּן זָאגְט צוּם חָכָם: נָא הַיינְט וָואס זָאגְסְטוּ. עֶנְפֶערְט עֶר אִים: אִיךְ וֶועל דִיר דֶערְצֵיילְן אִיךְ הָאבּ אַ בְּרוּדֶער וָואס עֶר אִיז אוֹיף מִיר בְּרוֹגֶז, הָאט עֶר עֶס גֶעמַאכְט דֶעם אָנְשְׁטֶעל כְּדֵי עֶר זָאל מִיךְ אִיבֶּערְשְׁרֶעקְן. אוּן דֶער חָכָם הָאט זִיךְ אוֹיפְגֶעהוֹיבְּן, אוּן הָאט גֶעפְרֶעגְט דֶעם וָואס עֶר אִיז גֶעקוּמֶען נָאךְ זֵיי: וָואס פַאר אַ פָּנִים הָאט דֶער דָאזִיגֶער וָואס הָאט גֶעשִׁיקְט נָאךְ אוּנְז, וָואס אַ פַארְבּ הָאבְּן זַיינֶע הָאר וְכוּ' אוּן אַזוֹי אַנְדֶערֶע זַאכְן, הָאט עֶר אִים גֶעעֶנְפֶערְט אַזוֹי אוּן אַזוֹי. רוּפְט זִיךְ אָן דֶער חָכָם אוּן זָאגְט: זֶע, הָאט דָאס אִיז דָאס גֶעשְׁטַאלְט פוּן מַיין בְּרוּדֶער. זָאגְט אִים דֶער תַּם: וֶועסְטוּ זֶע גֵיין מִיט זֵיי? עֶנְטְפֶערְט עֶר יָא. אִיךְ וֶועל גֵיין מִיט זֵיי. נָאר דוּ זָאלְסְטוּ מִיר גִיבְּן עֶטְלֶעכֶע זֶעלְנֶער אוֹיף אַזַאלַאגָא^[49] כְּדֵי מֶען זָאל מִיר קֵיין יְסוּרִים נִישְט אָנְטָאן. הָאט עֶר אִים גֶעגֶעבְּן אַזַאלַאגָא.
זֶענֶען דִי צְוֵויי חַכָמִים הַנַ"ל גֶעגַאנְגֶען מִיט דֶעם וָואס עֶר אִיז גֶעקוּמֶען נָאךְ זֵיי (דְהַיינוּ מִיט דֶעם טַייוְול. וָוארְן זֵיי הָאבְּן נִישְט גֶעוָואלְט גְלֵייבְּן אַז דָאס אִיז דֶער טַייוְול כַּנַ"ל). הָאבְּן זִיךְ דִי זֶעלְנֶער פוּן דֶער זַאלַאגָא אוּמְגֶעקֶערְט, פְרֶעגְט זֵיי דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער וואוּ זֶענֶען דִי חַכָמִים. הָאבְּן זֵיי גֶעעֶנְפֶערְט זֵיי וֵויסְן גָאר נִישְט וואוּ זֵיי זֶענֶען אַהִין גֶעקוּמֶען. אוּן דֶער (דְהַיינוּ דֶער שְׁלִיחַ פוּן דֶער טַייוְול) הָאט גֶעכַאפְּט דִי חַכָמִים אוּן הָאט זֵיי אַרַיינְגֶעטְרָאגְן אִין אַ בְּלָאטֶע אַרַיין מִיט אַ לֵיים. אוּן דָארְטְן אִיז גֶעזֶעסְן דֶער טַייוְול אוֹיף אַ שְׁטוּל אִין דֶער בְּלָאטֶע. אוּן דִי בְּלָאטֶע אִיז גֶעוֶוען גְרָאבּ אוּן גֶעדִיכְט אַזוֹי וִוי אַ קְלֵיי^[50] פּוּנְקְט. אוּן דִי חַכָמִים הָאבְּן זִיךְ גָאר נִישְט גֶעקֶענְט רִירְן אִין דֶער בְּלָאטֶע. אוּן דִי חַכָמִים הָאבְּן גֶעשְׁרִיגְן: רְשָׁעִים פַארְוָואס טוּט אִיר אוּנְז אָן יְסוּרִים, אִיז דֶען דָא אַ טַייוְול אוֹיף דֶער וֶועלְט, אִיר זֶענְט רְשָׁעִים, אִיר טוּט אוּנְז אָן יְסוּרִים אוּמְזִיסְט (וָוארְן דִי חַכָמִים הָאבְּן נָאךְ נִישְׁט גֶעוָואלְט גְלֵייבְּן אַז סֶע אִיז פַארְהַאנְדְן אַ טַייוְול, נָאר זֵיי הָאבְּן גֶעזָאגְט אַז מֶענְטְשְׁן רְשָׁעִים טוּן זֵיי אָן יְסוּרִים אוּמְזִיסְט). זֶענֶען גֶעלֶעגְן דִי צְוֵויי חַכָמִים אִין דֶער גֶעדִיכְטֶער בְּלָאטֶע, אוּן הָאבְּן גֶעקְלֶערְט, וָואס אִיז דָאס, דָאס אִיז אַנְדֶערְשׁ נִישְט נָאר דִי הוּלְטַייעֶס^[51] וָואס מִיר הָאבְּן זִיךְ אַמָאל מִיט זֵיי גֶעקְרִיגְט, טוּן זֵיי אוּנְז אָן הַיינְט אַזוֹינֶע יְסוּרִים. זֶענֶען דִי חַכָמִים דָארְט גֶעלֶעגְן אִין דֶער בְּלָאטֶע כַּמָה שָׁנִים, אוּן מֶען הָאט זֵיי דָארְט אָנְגֶעטָאן וִוילְדֶע יְסוּרִים מִיט וִוילְדֶע עִנוּיִים.

דער חכם האט מודה געווען אז עס איז דא מלך אויף דער וועלט

אַמָאל אִיז דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער פִיר גֶעגַאנְגֶען פַאר דֶער שְׁטוּבּ פוּן דֶעם בַּעַל שֵׁם. הָאט עֶר זִיךְ דֶערְמַאנְט אִין זַיין חָבֵר אִין דֶעם חָכָם. אוּן אִיז אַרַיינְגֶעגַאנְגֶען צוּם בַּעַל שֵׁם. אוּן הָאט זִיךְ צוּ אִים גֶענֵייגְט אַזוֹי וִוי דֶער סֵדֶר אִיז, אוּן הָאט אִים גֶעפְרֶעגְט: אוֹיבּ סֶע אִיז מֶעגְלֶעךְ אַז עֶר זָאל אִים וַוייזְן דֶעם חָכָם אוּן אוֹיבּ עֶר קָאן אִים אַרוֹיסְנֶעמֶען. אוּן דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער הָאט גֶעזָאגְט צוּם בַּעַל שֵׁם גֶעדֶענְקְט אִיר דֶעם חָכָם וָואס דֶער טַייוְול הָאט גֶעשִׁיקְט נָאךְ אִים אוּן הָאט אִים אַוֶועקְגֶעטְרָאגְן אוּן פוּן דֶעמָאלְט אָן הָאבּ אִיךְ אִים נִישְט גֶעזֶען. הָאט אִים דֶער בַּעַל שֵׁם גֶעעֶנְפֶערְט: יָא אִיךְ גֶעדֶענְק. הָאט אִים דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער גֶעבֶּעטְן אַז עֶר זָאל אִים וַוייזְן דָאס אָרְט וואוּ דֶער חָכָם אִיז, אוּן זָאל אִים אַרוֹיסְנֶעמֶען פוּן דָארְט. הָאט אִים דֶער בַּעַל שֵׁם גֶעזָאגְט. אִיךְ קָאן בְּוַודְאַי דִיר וַוייזְן זַיין אָרְט, אוּן קֶען אִים אַרוֹיסְנֶעמֶען, נָאר סֶע זָאל מֶער נִישְׁט גֵיין נָאר אִיךְ אוּן דוּ.
זֶענֶען זֵיי בֵּיידֶע גֶעגַאנְגֶען. הָאט דֶער בַּעַל שֵׁם גֶעטָאן וָואס עֶר הָאט גֶעוואוּסְט, זֶענֶען זֵיי אַהִין גֶעקוּמֶען. הָאט עֶר גֶעזֶען וִוי זֵיי לִיגְן דָארְט אִין דֶער גֶעדִיכְטֶער בְּלָאטֶע אִין לֵיים. וִוי דֶער חָכָם הָאט דֶערְזֶען דֶעם תַּם דֶעם מִינִיסְטֶער, הָאט עֶר צוּ אִים גֶעשְׁרִיגְן: בְּרוּדֶער, זֶע, זֵיי שְׁלָאגְן מִיךְ, אוּן דִי הוּלְטַייעֶס פַּיינִיקְן מִיךְ אַזוֹי שְׁטַארְק אוּמְזִיסְט. הָאט אוֹיף אִים דֶער מִינִיסְטֶער אַ גֶעשְׁרֵיי גֶעטָאן: נָאךְ הַאלְסְטוּ זִיךְ אִין דַיינֶע חָכְמוֹת אוּן וִוילְסְט נִישְט גְלֵייבְּן אִין קֵיין שׁוּם זַאךְ. אוּן דוּ זָאגְסְט אַז דָאס אִיז מֶענְטְשְׁן, הָאט הַיינְט זֶע, הָאט דָאס אִיז דֶער בַּעַל שֵׁם וָואס דוּ הָאסְט אִין אִים גֶעלֵייקְענְט. וֶועט מֶען דִיר וַוייזְן אַז דַייקֶא נָאר עֶר קָאן אַייךְ אַרוֹיסְנֶעמֶען (אוּן עֶר וֶועט אַייךְ וַוייזְן דֶעם אֶמֶת) הָאט דֶער תַּם דֶער מִינִיסְטֶער גֶעבֶּעטְן דֶעם בַּעַל שֵׁם, אַז עֶר זָאל זֵיי אַרוֹיסְנֶעמֶען אוּן זָאל זֵיי וַוייזְן אַז דָאס אִיז אַ טַייוְול אוּן סֶע אִיז נִישְט קֵיין מֶענְטְשְׁן. הָאט דֶער בַּעַל שֵׁם גֶעטָאן וָואס עֶר הָאט גֶעטָאן. זֶענֶען זֵיי גֶעבְּלִיבְּן שְׁטֵיין אוֹיף דֶער יַבָּשָׁה (דְהַיינוּ אוֹיף דֶער טְרִיקֶענִישׁ) אוּן סֶע דָארְט גָאר קֵיין בְּלָאטֶע נִישְט גֶעוֶוען, אוּן דִי מַזִיקִים זֶענֶען גֶעוָוארְן עַפְרָא בְּעַלְמָא (דְהַיינוּ זֵיי זֶענֶען גָאר עֶרְד גֶעוָוארְן) דֶעמָאלְט הָאט עֶרְשְׁט דֶער חָכָם דֶערְזֶען דֶעם אֶמֶת אוּן עֶר הָאט גֶעמוּזְט מוֹדֶה זַיין אוֹיף אַלֶעמֶען אַז סֶע אִיז יָא דָא אַ מֶלֶךְ אוּן סֶע אִיז יָא דָא אַן אֶמֶתֶער בַּעַל שֵׁם וְכוּ'.

רמזי המעשה

אוֹיף דֶער מַעֲשֶׂה אִיז גֶעזָאגְט געוָוארְן דִי תּוֹרָה וָואס זִי שְׁמוּעֶסְט פוּן תְּמִימוֹת אַז דֶער עִיקָר יִידִישְׁקֵייט אִיז נִישְט קֵיין חָכְמוֹת נָאר תְּמִימוֹת אוּן פְּשִׁיטוֹת וְכוּ': נָאךְ דֶעם אַז עֶר הָאט אוֹיסְגֶעלָאזְט דִי מַעֲשֶׂה, הָאט עֶר זִיךְ אָנְגערוּפְן: אוּן אַז דָאס דַאוֶוענֶען אִיז נִישְט אַזוֹי וִוי מֶען דַארְף, אִיז עֶס אַ שִׁיכֶעלֶע מִיט דְרַיי עֶקְן. פַארְשְׁטֵיי גוּט וָואס מֶען דֶערְצֵיילְט, וִוי אַזוֹי מֶען קָאן אִיבֶּערְלֶעבְּן דִי וֶועלְט מִיט בְּרוֹיט אוּן מִיט וַואסֶער אוּן מִיט פֶּעלְץ. אוּן מֶען זָאל אַ בֶּעסֶער לֶעבְּן הָאבְּן אוּן אַ פְרֵיילֶעך לֶעבְּן, אֵיידֶער דֶער גְרֶעסְטֶער חָכָם אוּן דֶער גְרֶעסְטֶער עוֹשֶׁר, אַזוֹי וִוי מִיר זֶעֶען אַז זֵיי זֶענֶען פוּל מִיט יְסוּרִים תָּמִיד. אוּן צוּם סוֹף אִיז זִיךְ אַוַודְאַי נָאר גוּט דֶעם תַּם וָואס עֶר הָאט זִיךְ בַּאנוּגְן^[52] גֶעלָאזְט מִיט וָואס עֶר הָאט גֶעהַאט אוּן אִיז תָּמִיד פְרֵיילֶעךְ גֶעוֶוען. אוּן דֶער וָואס וִויל זַיין אַ חָכָם אוּן טְרַאכְט פִיל אִיבֶּער. וֶוערְט עֶר פַארְשְׁוַוארְצְט פוּן דֶעם אָנְהֵייבּ בִּיז אִין אוֹיסְלָאז. אוּן אִיז פוּל מִיט יְסוּרִים תָּמִיד. אוּן דֶער הָאט קֵיין מָאל קֵיין לֶעבְּן נִישְט. אוּן צוּם סוֹף וֶוערְט עֶר פַארְלוֹירְן, בִּיז דֶער תַּם מוּז אוֹיף אִים רַחְמָנוֹת הָאבְּן. אוּן זָאל אִים הֶעלְפְן. חוּץ דֶעם אִיז נָאךְ דָא אִין דֶער מַעֲשֶׂה זֵייעֶר גְרוֹיסֶע סוֹדוֹת. וָוארְן דִי אַלֶע מַעֲשִׂיוֹת זֶענֶען דוּרְךְ גְרוֹיסֶע סוֹדוֹת הַתּוֹרָה.

הערות שוליים

1. אָנגֶעוואוֹירְן = אנגעווארן.
2. בריקע = רייטוואגן = קארעטע =מרכבה.
3. כָאמִיטֶעס = כלי רתימת הסוסים.
4. גֶעוֶועלְבּ = קלייט = געשעפט = חנות.
5. אֵייבֶּער = עליון.
6. גֶעוַואנְט – בד אריג.
7. גָארְן = שטָאק = קומה
8. אוֹיס זַיין = להיות במקומות הרבה.
9. בַּאנוּגְן זִיךְ = באגענוגענען זיך = להסתפק.
10. לַאטֵיינִיש = לטיני. צריך לכתוב "לאטיין" לטינית.
11. הַארְבֶּערִיק = אכסניה.
12. דְרַאטְוֶוע = חוט סנדלרים.
13. געריכט = תבשיל.
14. זִיוִויצֶע = פעך = זפת.
15. לַאפְּקִיס = המילוי שבין העורות
16. אוֹיס וֶועמֶען – לכאורה דארף שטיין אויף וועמען, אדער פון וועמען.
17. מִיסְטְנֶע = בכוונה.
18. אנטרעפן = להיות חשוב.
19. לויט דעם הייטיקן גראמאטיק ס'דארף שטיין: לאמיר איך וועל גיין.
20. לויט דעם הייטיקן גראמאטיק ס'דארף שטיין: לאמיר איך וועל אים זען.
21. פַארְפָארְן = בא לתוך.
22. זְמֶענִי = קומץ, ערימה.
23. גֶעמֶעלְן = תמונות, ציורים.
24. זָאל גֶעוֶוען זַיין אִין שְׁפַּאנְיֶע – לכאורה ס'דארף שטיין זָאל זַיין אִין שְׁפַּאנְיֶע. אדער וָואלְט גֶעוֶוען אִין שְׁפַּאנְיֶע.
25. גֶעמֶעל = תמונה, ציור.
26. לֶעפְּל = בדל אוזן.
27. סְקַאסְקֶע = ספר מרשם התושבים.
28. אִיבֶּערְגֶעקוּמֶען = עבר.
29. צוּנָאמֶען = כנוי.
30. אַזוֹינֶע = אזעלכע.
31. פלוצעם = פלוצלינג.
32. אוֹקַאז = פקודה. (רוסית).
33. טְשִׁין = התמנות.
34. בַּאטַּייטְן = משמעות, חשיבות.
35. גֶעשִׁיקְט זִיךְ דָאס אִין שֵׂכֶל = קומען אויפן געדאנק = יעלה על הדעת.
36. גֶעדְרוּנְגֶען = מוכח.
37. אוֹיס = מתוך.
38. וֶוענְס = פעם. (באנגלית - וואנס).
39. זֶע = זשע = אם כן.
40. רַאטְהֵיירִין = שרי יועצים.
41. פַארְגַאנְגֶען = שקעו.
42. אַזוֹינֶע = אזא.
43. גָארְקֶעךְ = גארקיך = בית תמחוי.
44. גארקעכער = גארקאכער = הטבח, המבשל של בית התבשיל.
45. גֶעהַרְגֶעט גֶעשְׁלָאגְן = הכה אותם מכות רצח.
46. גֶעמֶעלְדֶעוֶועט = געמאלדן = הודיעו.
47. דְרִינְגֶען = לדרוש, להוכיח.
48. וַוארְטֶעס = שומרים.
49. אַזַאלַאגָא = שומרים מלווים.
50. קְלֵיי = דבק.
51. הוּלְטַייעֶס = נבלים, מופקרים, ריקים.
52. בַּאנוּגְן זִיךְ = באגענוגענען זיך = להסתפק.