מעשה ג מחיגר חלק ג
מפתחות ספורי מעשיות - מעשה ג מחיגר חלק א - מעשה ג מחיגר חלק ב - מעשה ג מחיגר חלק ג
דער זקן החכם האט נישט קיין מורא פון מלך השדים
[רעדאַקטירן]וִוי דִי שֵׁדִים זֶענֶען אַהִין גֶעקוּמֶען הָאבְּן זֵיי נִישְׁט גֶעקֶענְט צוּ טְרֶעטְן מַחְמַת דֶעם עִיגוּל וָואס אַרוּם זֵיי אִיז גֶעוֶוען. הָאט עֶר גֶעשִׁיקְט אַנְדֶערֶע שְׁלוּחִים. הָאבְּן זֵיי אוֹיךְ נִישְׁט גֶעקֶענְט צוּ טְרֶעטְן. אִיז דֶער מֶלֶךְ גֶעקוּמֶען אִין גְרוֹיס כַּעַס אַרַיין אוּן אִיז אַלֵיין גֶעגַאנְגֶען אוּן עֶר הָאט אוֹיךְ נִישְט גֶעקֶענְט צוּ טְרֶעטְן צוּ זֵיי. הָאט עֶר גֶעבֶּעטְן דֶעם זָקְן אַז עֵר זָאל אִים לָאזְן אַרַיינְגֵיין צוּ זֵיי. הָאט אִים דֶער זָקְן גֶעזָאגְט: וַוייל דוּ בֶּעטְסְט מִיךְ. וֶועל אִיךְ דִיךְ יָא אַרַיינְלָאזְן. לוּשְׁמִיר[1] עֶס אִיז קֵיין שְׁטֵייגֶער נִישְט אַז אַ מֶלֶךְ זָאל אַלֵין גֵיין, עַל כֵּן וֶועל אִיךְ דִיךְ אַרַיינְלָאזְן נָאךְ מִיט אֵיינֶעם. הָאט עֶר זֵיי גֶעעֶפֶענְט אַ טִירְל. זֶענֶען זֵיי אַרַיין גֶעגַאנְגֶען. אוּן הָאט וִוידֶער פַארְשְׁלָאסְן דֶעם עִיגוּל.
הָאט דֶער מֶלֶךְ גֶעזָאגְט צוּם זָקְן: וִוי קוּמְסְטוּ זִיךְ זֶעצְן אוֹיף מַיין אָרְט. הָאט עֶר אִים גֶעזָאגְט: פַאר וָואס אִיז דָאס דַיין אָרְט, עֶס אִיז מַיין אָרְט. זָאגְט דֶער מֶלֶךְ צוּם זָקְן: דוּ הָאסְט פַאר מִיר קֵיין מוֹרָא נִישְט. זָאגְט עֶר: נֵיין. זָאגְט עֶר וִוידֶער: דוּ הָאסְט קֵיין מוֹרָא נִישְט. אוּן הָאט זִיךְ אוֹיסגֶעצוֹיגְן אוּן אִיז גֶעוָוארְן זֵייעֶר גְרוֹיס בִּיז אִין הִימְל. אוּן הָאט אִים גֶעוָואלְט אַיינְשְׁלִינְגֶען. זָאגְט דֶער זָקְן: אִיךְ הָאבּ פָארְט קֵיין מוֹרָא גָאר נִישְט פַאר דִיר. נָאר אַז אִיךְ וִויל, וֶועסְטוּ פַאר מִיר יָא מוֹרָא הָאבְּן. אוּן אִיז גֶעגַאנְגֶען, אוּן הָאט אַ בִּיסְל מִתְפַּלֵל גֶעוֶוען. אִיז גֶעוָוארְן גְרוֹיסֶע וָואלְקנְס, אוּן סֶע גֶעוֶוען גְרוֹיסֶע דוּנֶערְס. אוּן דֶער דוּנֶער הַארְגֶעט זֵיי זֵייעֶר אוֹיס. זֶענֶען גֶעהַארְגֶעט גֶעוָוארְן אַלֶע זַיינֶע שָׂרֵי מְלוּכָה וָואס זֶענֶען מִיט אִים גֶעוֶוען אוּן סֶע מֶער נִישְט גֶעבְּלִיבְּן נָאר דֶער מֶלֶךְ מִיט דֶעם אֵיינֶעם וָואס עֶר אִיז מִיט אִים גֶעוֶוען דָארְט אִין דֶעם עִיגוּל. הָאט עֶר אִים גֶעבֶּעטְן (דְהַיינוּ דֶער מֶלֶךְ הָאט גֶעבֶּעטן דֶעם זָקְן) אַז דֶער דוּנֶער זָאל אוֹיפְהֶערְן. הָאט אוֹיפְגֶעהֶערְט.
דער מלך פון די שדים שענקט דעם זקן א ספר פון אלע משפחות פון שדים
[רעדאַקטירן]הָאט דֶער מֶלֶךְ זִיךְ אָנְגֶערוּפְן אוּן הָאט גֶעזָאגְט צוּם זָקְן: אַז דוּ בִּיסְט יָא אַזוֹי אַ מֶענְטְשׁ. וֶועל אִיךְ דִיר שֶׁענְקֶען. א סֵפֶר פוּן אַלֶע מִשְׁפָּחוֹת פוּן דִי שֵׁדִים. וָוארְן סֶע פַארהַאנְדְן בַּעֲלֵי שֵׁמוֹת. וָואס זֵיי וֵוייסְן מֶער נִישְט נָאר פוּן אֵיין מִשְׁפָּחָה, אוּן אֲפִילוּ דִי מִשְׁפָּחָה וֵוייסְן זֵיי אוֹיךְ נִישְט אִין גַאנְצְן. אִיךְ וֶועל דִיר גֶעבְּן אַ סֵפֶר וָואס דְרִינֶען[2] שְׁטֵייעֶן אַלֶע מִשְׁפָּחוֹת. וָוארְן בַּיי דֶעם מֶלֶךְ זֶענֶען זֵיי אַלֶע פַארְשְׁרִיבְּן. אוּן אֲפִילוּ וֶוער סֶע וֶוערְט גֶעבּוֹירְן, וֶועט אוֹיךְ פַארְשְׁרִיבְּן בַּיי דֶעם מֶלֶךְ. הָאט דֶער מֶלֶךְ גֶעשִׁיקְט דֶעם אֵיינֶעם וָואס עֶר אִיז מִיט אִים גֶעוֶוען. נָאךְ דֶעם סֵפֶר (נִמְצָא הָאט עֶר זֵייעֶר רֶעכְט גֶעטָאן וָואס עֶר הָאט אִים אַרַיינְגֶעלָאזְט נָאךְ מִיט אֵיינֶעם וָוארְן זִיסְט[3] וֶועמֶען וָואלְט עֶר גֶעשִׁיקְט) הָאט עֶר אִים גֶעבְּרַאכְט דָאס סֵפֶר. הָאט עֶר גֶעעֶפֶענְט דָאס סֵפֶר, הָאט עֶר גֶעזֶען עֶס שְׁטֵייט דְרִינֶען אֶלֶף אַלָפִים וְרִבֵּי רְבָבוֹת זֵייעֶרֶע מִשְׁפָּחוֹת. הָאט דֶער מֶלֶךְ צוּ גֶעזָאגְט דֶעם זָקְן. אַז זֵיי זָאלְן קֵיין מָאל נִישְט מַזִיק זַיין דִי גַאנְצֶע מִשְׁפָּחָה פוּן דֶעם זָקְן. אוּן הָאט גֶעהֵייסְן בְּרֶענְגֶען אַלֶע פָּארְטְרֶעטְן פוּן זַיין גַאנְצֶער מִשְׁפָּחָה. אוּן אֲפִילוּ אַז עֶס וֶועט בַּיי זֵיי גֶעבּוֹירְן וֶוערְן אַ קִינְד. זָאל מֶען תֵּיכֶּף בְּרֶענְגֶען זַיין פָּארְטְרֶעט כְּדֵי זֵיי זָאלְן נִישְט מַזִיק זַיין קֵיינֶעם פוּן דֶער מִשְׁפָּחָה פוּן דֶעם זָקְן.
דֶערְנָאךְ אַז סֶע גֶעקוּמֶען דִי צַייט פוּן דֶעם זָקְן אַז עֶר זָאל אַוֶועק גֵיין פוּן דֶער וֶועלְט. הָאט עֶר גֶערוּפן זַיינֶע קִינְדֶער. אוּן הָאט זֵיי צַוָואֶה גֶעלָאזְט. אוּן הָאט צוּ זֵיי אַזוֹי גֶעזָאגְט. אִיךְ לָאז אַייךְ אִיבֶּער דָאס סֵפֶר. אוּן אִיר זֶעט דאָךְ אַז אִיךְ הָאבּ כֹּחַ צוּ נִיצְן מִיט דֶעם סֵפֶר בִּקְדוּשָׁה. אוּן פוּן דֶעסְטְוֶועגְן פָארְט נִיץ אִיךְ דֶערְמִיט[4] נִישְט. נָאר אִיךְ הָאבּ אֶמוּנָה אִין הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ. זָאלְט אִיר אוֹיךְ דֶערְמִיט נִישְט נוּצן. אֲפִילוּ אַז עֶס וֶועט זִיךְ גֶעפוּנֶען אֵיינֶער פוּן אַייךְ, וָואס עֶר וֶועט קֶענֶען נוּצְן דֶערְמִיט בִּקְדוּשָׁה, זָאל עֶר פָארְט דֶערְמִיט נִישְט נוּצְן. נָאר עֶר זָאל הָאבְּן אֶמוּנָה אִין הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ. דֶערְנָאךְ אִיז דֶער חָכָם גֶעשְׁטָארְבְּן. אוּן דָאס סֵפֶר אִיז גֶעגַאנְגֶען בִּירוּשָׁה, אוּן עֶס אִיז אָנְגֶעקוּמֶען צוּ זַיין אֵיינִיקְל. אוּן עֶר הָאט גֶעהַאט כֹּחַ צוּ נוּצְן דֶערְמִיט בִּקְדוּשָׁה. נָאר עֶר הָאט גֶעהַאט אֶמוּנָה אִין הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, אוּן עֶר הָאט דֶערְמִיט נִישְט גענוּצְט, אַזוֹי וִוי דֶער זָקְן הָאט צַוָואָה גֶעלָאזְט.
אוּן דִי מְדַבְּרִים (דְהַיינוּ דִי וָואס זֵיי רֶעדְן אָן) וָואס עֶס אִיז פַארהַאנְדְן צְוִוישְׁן דִי שֵׁדִים. הָאבְּן אָנְגֶערֶעדְט דָאס אֵיינִיקְל פוּן דֶעם זָקְן, בַּאֲשֶׁר דוּ הָאסְט טֶעכְטֶער גְרוֹיסֶע. אוּן דוּ פַארְמָאגְסְט נִישְט זֵיי מְפַרְנֵס צוּ זַיין אוּן זֵיי חַתוּנָה מַאכְן. עַל כֵּן פָּארֶע[5] דִיךְ מִיט דֶעם סֵפֶר. אוּן עֶר הָאט נִישְט גֶעווּאוּסְט אַ זֵיי רֶעדְן אִים דָאס אָן. אוּן עֶר הָאט גֶעמֵיינְט, אַז זַיין הַארְץ רֶעדְט אִים דָאס אָן. אִיז עֶר גֶעפָארְן צוּ זַיין זֵיידְן אוֹיף זַיין קֵבֶר, אוּן הָאט אִים גֶעפְרֶעגְט: בַּאֲשֶׁר דוּ הָאסְט גֶעלָאזְט צַוָואָה אַז מֶען זָאל נִישְט נוּצְן מִיט דֶעם סֵפֶר. נָאר מִיר זָאלְן אֶמוּנָה הָאבְּן אִין הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ. הַיינְט, רֶעדְט מִיךְ אָן דָאס הַארְץ. אִיךְ זָאל דֶערְמִיט נוּצְן. הָאט אִים גֶעעֶנְפֶערְט זַיין זֵיידֶע: (וָואס עֶר אִיז גֶעשְׁטָארְבְּן) כָאטְשֶׁע דוּ קָאנְסְט נוּצְן דֶערְמִיט בִּקְדוּשָׁה. אִיז בֶּעסֶער אַ דוּ זָאלְסְט הָאבְּן אֶמוּנָה אִין הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ אוּן זָאלְסְט דֶערְמִיט נִישְט נוּצְן אוּן הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וֶועט דִיר הֶעלְפְן, הָאט עֶר אַזוֹי גֶעטָאן.
דער מלך פון שדים טוט א טובה מיט דעם אייניקל פון דעם זקן==
וַיְהִי הַיּוֹם. אִיז דֶער מֶלֶךְ פוּן דֶער מְדִינָה וָואס דָארְט אִיז גֶעזֶעסְן דָאס אֵיינִיקְל פוּן דֶעם זָקְן. אִיז דֶער מֶלֶךְ קְרַאנְק גֶעוָוארְן. הָאט עֶר זִיךְ גֶעפָּארְט מִיט דָאקְטוֹירִים. אוּן זֵיי הָאבְּן אִים נִישְט גֶעקֶענְט טָאן קֵיין רְפוּאָה. מַחְמַת גְרוֹיסֶע הִיצְן וָואס אִיז גֶעוֶוען דָארְט אִין דֶער מְדִינָה. דֶערִיבֶּער הָאבְּן נִישְט גֶעהָאלְפְן דִי רְפוּאוֹת. הָאט דֶער מֶלֶךְ פוּן דֶער מְדִינָה גוֹזֵר גֶעוֶוען אַז יִידְן זָאלְן פַאר אִים מִתְפַּלֵל זַיין. הָאט אוּנְזֶער מֶלֶךְ גֶעזָאגְט. (דְהַיינוּ דֶער מֶלֶךְ פוּן שֵׁדִים) בַּאֲשֶׁר דָאס אֵיינִיקְל הָאט זִיךְ כֹּחַ צוּ נוּצְן מִיט דֶעם סֵפֶר בִּקְדוּשָׁה. אוּן עֶר נוּצְט פָארְט נִישְט דֶער מִיט. דְרוּם[6] בַּאדַארְפְן מִיר אִים אַ טוֹבָה טָאן. אוּן הָאט גֶעהֵייסְן מִיר אַז אִיךְ זָאל דָארְט וֶוערְן אַ וָואלְקְן. כְּדֵי דֶער מֶלֶךְ (פוּן דֶער מְדִינָה) זָאל הָאבְּן אַ רְפוּאָה. פוּן דִי רְפוּאוֹת וָואס עֶר הָאט שׁוֹין גֶענוּמֶען אוּן פוּן דִי רְפוּאוֹת וָואס עֶר וֶועט נָאךְ נֶעמֶען. אוּן דָאס אֵיינִיקְל הָאט דֶערְפוּן גָאר נִישְט גֶעוואוּסְט. אוּן מַחְמַת דֶעם בִּין אִיךְ דָא גֶעוֶוען אַ וָואלְקְן. (דָאס הָאט אַלְץ דֶערְצֵיילְט דֶער וָואלְקְן צוּם שָׁלִיחַ).
אוּן דֶער וָואס הָאט פְרִיעֶר נִישְט גֶעהַאט קֵיין כֹּחַ אִין דִי פִיס. אִיז זֵיי נָאךְ גֶעגַאנְגֶען. אוּן הָאט דָאס אַלְץ גֶעהֶערְט. הָאט מֶען אִים גֶעבְּרַאכְט צוּם מֶלֶךְ (דְהַיינוּ דֶעם וָואס עֶר אִיז גֶעוָוארְן אַ וָואלְקְן הָאט מֶען אִים גֶעבְּרַאכְט צוּם מֶלֶךְ) הָאט דֶער מֶלֶךְ גֶעהֵייסְן. אַז מֶען זָאל בַּיי אִים אָפּ נֶעמֶען דֶעם כֹּחַ. אוּן מֶען זָאל אוּמְקֶערְן צוּ דֶעם מֶלֶךְ (וָואס זֵיי הָאבְּן בַּיי אִים דֶעם כֹּחַ אַוֶועקְגֶענוּמֶען וַוייל עֶר הָאט גֶעבּוֹיט אוֹיף זֵייעֶר אָרְט כַּנַּ"ל) הָאט מֶען אִים אוּמְגֶעקֶערְט דֶעם כֹּחַ. אִיז צוּרִיקְגֶעקוּמֶען דֶער זוּן פוּן דִי שֵׁדִים (וָואס דֶער פָאטֶער אוּן דִי מוּטֶער הָאבְּן גֶעוֵויינְט נָאךְ אִים כַּנַּ"ל) אוּן עֶר אִיז גֶעקוּמֶען זֵייעֶר אָפְּגֶעמוּטְשְׁט[7] אָן כֹּחַ, וָוארְן מֶען הָאט אִים דָארְט זֵייעֶר גֶעפַּיינִיגְט. הָאט עֶס אִים זֵייעֶר פַארְדְרָאסְן[8] אוֹיף דֶעם מְכַשֵׁף וָואס עֶר הָאט אִים דָארְט אַזוֹינֶע[9] יִסוּרִים אָן גֶעטָאן.
הָאט עֶר אָנְגֶעזָאגְט זַיינֶע קִינְדֶער, אוּן זַיין מִשְׁפָּחָה, אַז זֵיי זָאלְן תָּמִיד לָאקֶערְן אוֹיף דֶעם מְכַשֵׁף. אוּן צְוִוישְׁן דִי שֵׁדִים אִיז דָאךְ אָבֶּער דָא מְדַבְּרִים (דְהַיינוּ דִי רֶעדֶערְס) זֶענֶען זֵיי גֶעגַאנְגֶען, אוּן הָאבְּן אָפְּגֶעזָאגְט דֶעם מְכַשֵׁף, אַז זֵיי לָאקֶערְן אוֹיף אִים, כְּדֵי עֶר זָאל זִיךְ הִיטְן. הָאט דֶער מְכַשֵׁף גֶעטָאן תַּחְבּוּלוֹת. אוּן עֶר הָאט גֶערוּפְן נָאךְ מְכַשְׁפִים וָואס זֵיי וֵוייסְן נָאךְ מִשְׁפָּחוֹת כְּדֵי עֶר זָאל זִיךְ הִיטְן פוּן זֵיי. הָאט עֶס זֵייעֶר פַארְדְרָאסְן דֶעם זוּן מִיט זַיין מִשְׁפָּחָה אוֹיף דִי מְדַבְּרִים. נָאךְ וָואס זֵיי הָאבְּן אוֹיסְגֶעזָאגְט דֶעם סוֹד דֶעם מְכַשֵׁף.
גאר נישט געבליבן פון די שדים
[רעדאַקטירן]אַמָאל הָאט זִיךְ גֶעטְרָאפְן. אַז זֵיי זֶענֶען אִין אֵיינֶעם גֶעגַאנְגֶען אוֹיף דֶער וַוארְטֶע[10] בַּיי דֶעם מֶלֶךְ, פוּן דֶער מִשְׁפָּחָה פוּן דֶעם זוּן, אוּן פוּן דִי מְדַבְּרִים. זֶענֶען גֶעגַאנְגֶען דִי מִשְׁפָּחָה פוּן דֶעם זוּן אוּן הָאבְּן גֶעמַאכְט אַ בִּילְבּוּל אוֹיף דִי מְדַבְּרִים הָאט דֶער מֶלֶךְ אוֹיסגֶעהַרְגֶעט דִי מְדַבְּרִים. הָאט עֶס דִי אִיבְּרִיקֶע מְדַבְּרִים פַארְדְרָאסְן. זֶענֶען זֵי גֶעגַאנְגֶען אוּן הָאבְּן גֶעמַאכְט אַ מְרִידָה (דְהַיינוּ אַ גְרוֹיסֶע קְרִיג) צְוִוישְׁן אַלֶע מְלָכִים[11]. אִיז גֶעוָוארְן צְוִוישְׁן דִי שֵׁדִים הוּנְגֶער אוּן חַלָשׁוֹת אוּן חֶרֶב אוּן דֶבֶר. אוּן סֶע גֶעוָוארְן מִלְחָמוֹת צְוִוישְׁן אַלֶע מְלָכִים. אוּן דוּרְךְ דֶעם אִיז גֶעוָוארְן עֶרְד צִיטֶערְנִישׁ אִיז אַיינְגֶעפַאלְן דִי גַאנְצֶע עֶרְד. אִיז דֶער בּוֹים גֶעוָוארְן אָנְגֶעטְרוּנְקְען גָאר אִין גַאְנְצְן. אִיז פוּן זֵיי (דְהַיינוּ פוּן דִי שֵׁדִים) גָאר נִישְׁט גֶעבְּלִיבְּן. אוּן זֵיי זֶענֶען גֶעוָוארְן גָאר נִישְׁט. אָמֵן.
רמזי המעשה
[רעדאַקטירן]אַשְׁרֵי הָאִישׁ אַשֶׁר לֹא הָלַךְ וְכוּ' לֹא עָמַד וּבְמוֹשַׁב לֵצִים וְכוּ' וְהָיָה כְּעֵץ שָׁתוּל עַל פַּלְגֵי מָיִם וְכוּ' גָאר דִי מַעֲשֶׂה אִיז מְרוּמָז אִין דֶעם קַפִּיטְל. וֶוער עֶס הָאט אוֹיגְן לָאז זֶען אוּן וֶוער עֶס הָאט אַ הַארְץ לָאז פַארְשְׁטֵיין. וָואס אוֹיף דֶער וֶועלְט טוּט זִיךְ.