דע חכמה לנפשך קבלה ויצא תשס"ז
דע חכמה לנפשך קבלה ויצא תשס"ז - - דע חכמה לנפשך קבלה ויצא תשס"ז המשך - - צוריק צו דע חכמה לנפשך קבלה בלעטל
דא"ח רעוא דרעוין פרשת ויצא תשס"ז פון ר' יצחק מאיר מארגנשטערן
ויצא יעקב מבאר שבע וילך חרנה: ויפגע במקום וילן שם כי בא השמש ויקח מאבני המקום וישם מראשותיו וישכב במקום ההוא: (בראשית כ"ח, י'-י"א)
וברש"י הק': וישם מראשותיו. עשאן כמין מרזב סביב לראשו שירא מפני חיות רעות התחילו מריבות זו עם זו זאת אומרת עלי יניח צדיק את ראשו וזאת אומרת עלי יניח צדיק את ראשו מיד עשאן הקב"ה אבן אחת וזהו שנ' ויקח את האבן אשר שם מראשותיו: וישכב במקום ההוא. לשון מיעוט באותו מקום שכב אבל י"ד שנים ששמש בבית עבר לא שכב בלילה שהיה עוסק בתורה:
א] לכאורה דארף מען צו פארשטיין כידוע אז יעקב אבינו ע"ה איז דאך דער מרכבה צו דער הייליגע ספי' פון תפארת דאצילות (זוה"ק ח"א קנ"ז:), וואס דער מידת תפארת איז דאך דער סוד פונעם תורה"ק[1], איז דאך ממילא א דבר פשוט אז יעקב אע"ה האט נישט מסיח דעת געווען פונעם תורה"ק אפי' אויף איין רגע, איז ווי קען דאס באמת זיין אז די נאכט האט זיך יעקב אבינו ע"ה יא צוגעלייגט, און אין אמת'ן טארן מיר בכלל נישט האבן קיין הו"א אז יעקב אבינו'ס ע"ה שלאף האט געמיינט אן איינפאכן שלאף, ווי מיר זעהן אין תיקוני זוה"ק (ל"ד.) אז וישכ"ב איז די אותי' וי"ש כ"ב, דהיינו אז דער עצם שלאף פון יעקב אע"ה איז געווען איין שטיק תורה דהיינו די כ"ב אותי' התורה הק', און ווי מיר האבן געזעהן ביי צדיקי אמת אז זייער גאנצע שלאף איז געווען איין שטיק העכערקייט, ווי דער הייליגע רבי ר' מיכל'ע דער זלאטשוב'ער מגיד זי"ע האט געזאגט, אז זיין גאנצע שלאף איז בלויז אן עליית נשמה און השגות פון מראות האלוקי מראות הנבואה, און ווי צדיקים זי"ע טייטשן (עיין בעש"ט ועיין אוהב ישראל) אויפן פסוק אכן יש הוי"ה במקום הזה ואנכי לא ידעתי, דהיינו אז יעקב אע"ה איז דא געוואהר געווארן אז מיטן שלאף קען מען אויך דינען השי"ת, אבער וואס איז דער פשט געווען פונעם עצם זיך גיין לייגן פון יעקב אע"ה.
ב] הנה עס איז באקאנט פונעם הייליגן אר"י זי"ע (עיין ע"ח שער ל"ט), אז דער סדר העבודה פון יעדער עובד השי"ת איז בדרך מיין נוקבין און מיין דוכרין, וואס דאס איז דער סוד פון די צוויי אותי' יו"ד, יו"ד העליון און יו"ד התחתון[2], וואס דאס איז געווען די עבודה פון יעקב אע"ה, בסוד י' עקב [יעקב] דהיינו מקשר זיין די אלע אורות וואס זענען בבחי' יו"ד העליון בבחי' כתר [כתר די ערשטע ספי' איז מרמז אויף די העכסטע מקום], ביזן עקב דהיינו ביז די נידריגסטע מקומות פון די חשכיות'דיגע וועלט, דהיינו אז דער צדיק האמת וואס לעבט שטענדיג מיט יחודי שמות הק' און אורות העליונים, וואס דאס ווערט אנגערופן בבחי' נהורא חיוורא [א ווייסע אור] דהיינו אז עס איז איהם גאהר ליכטיג, דארף צו וויסן אז דאס איז נישט דער תכלית, און ווי עס ווערט געברענגט פונעם הייליגן בעש"ט זי"ע, תענוג תמידי אינו תענוג, דהיינו אז ווען דער מענטש האט א געוויסע שטענדיגע תענוג און אור, איז דאס נישט דער ריכטיגע תענוג, וויבאלד ער איז דאך שוין צוגעוואינט צו די תענוג, און בפרט אז דער רצון השי"ת דער בורא כ"ע איז, אז דער מענטש זאל מאיר זיין די אלע יחודים און אורות העליונים אויף גאהר אן הויעכן פארנעם.
ולכן און וועגן דעם שיקט אמאהל השי"ת אינטער געוויסע נסיונות צו קנאה אדער תאוה אדער כבוד, וואס די אלע תענוגים זענען בעצם נידריגע תענוגים וואס זענען באשאפן געווארן דורך די שבירת הכלים וואס איז געווען בשעת בריאת העולם, און זענען אריינגעפאלן אין די עולמות בי"ע, וואס ווערט אנגערופן עלמא דפרודא[3], און דורך די אלע ניצוה"ק איז פארהאן די אלע חשכיות און בילבולים אויף די וועלט בכלל און אויף יעדע עובד השי"ת בפרט, און דאס וויל טאקע השי"ת אז מיר זאלן מעלה זיין און מאיר זיין די ניצוה"ק, און זיי מעלה זיין אויפן מקום המתוקן, און דערפאר האט א איד שוועריגקייטן אינעם עבודת השי"ת, בסוד אור אוכמא [א שווארצע ליכטיגקייט] כדי אזוי דערנאך וועט ער שרייען צו השי"ת מן המיצר קראתי י'ה, אז השי"ת זאל איהם שוין מאכן ליכטיג און איהם ארויסציעהן פון די אלע הסתרות און העלמות, און די עבודה איז בסוד מעלה זיין מיין נוקבין דהיינו השתוקקות און צימאון צו השי"ת [בסוד הפסוק ואל אישך תשקתך דהיינו אז א נקבה איז זיך משתוקק צום זכר], און דורכדעם טוהט השי"ת אבינו אב הרחמן שיינען און ליכטיג מאכן די וועג מיט אן אור גדול בסוד אור חיוורא, בבחי' מיין דוכרין דהיינו השפעות גדולות פון השי"ת, און דאס איז די שטענדיגע עבודה פון די מים התחתונים וואס שרייען און וויינען אנן בעי למהוי אונז ווילן מיר אויך זיין נעבן השי"ת אזוי ווי די מים העליונים (פסיקתא רבתי פר' כ'), דהיינו די צימאון און השתוקקות וואס די אלע נידעריגע עולמות האבן, אז זיי ווילן זיך דערנענטערן צום בורא כ"ע מיט אפענע גילויים בסוד הראנו הוי"ה חסדך, און ממילא דורכדעם וואס דער איד איז זיך משתוקק צו השי"ת, און השי"ת טוהט איהם באלייכטן און באווייזן דעם דרך הישר, און ממילא איז דער איד דער עובד השי"ת דורכדעם מקדש שם שמים אויף די וועלט, און עס ווערט ממילא אסאך שטערקער די עצם אור החיוורא בבחי' יחודא עילאה, ווייל ביז יעצט איז טאקע דער אור היחודא עילאה געווען גרויס, אבער יעצט נאך וואס דער מענטש האט א ירידה און ער בעט זיך איין ביי השי"ת, און השי"ת טוהט איהם באלייכטן די וועג, איז דער פשט פון דעם אז אינעם חשכות שיינט אריין די אור השי"ת, ממילא ווערט דאס אור החיוורא אסאך אסאך שטארקער ביתר שאת ויתר עוז, ווייל דאס אור דארף איהם באלייכטן ביז זיין יעצטיגן מקום אין די נידריגע מצב (עיין זוהר חדש שה"ש מאמר ב' נהורין).
ג] און ווי מיר ווייסן אז די גאנצע גאולה שלימה איז בעיקר דורך די דריי בחי' פון משה רבינו ע"ה און יוסף הצדיק ע"ה און דוד המלך ע"ה (זוה"ק ח"ב ק"מ.), והיינו אז יוסף הצדיק'ס אור איז בבחי' אור חיוורא בסוד יחודא עילאה, און דוד המלך'ס אור איז בבחי' אור אוכמא בסוד יחודא תתאה, און משה רבינו'ס אור איז די מקשר צווישן די צוויי בחי', כידוע אז משה רבינו איז בבחי' יעקב אבינו ע"ה, נאר יעקב אע"ה איז בבחי' מלבר דהיינו בחיצוני' און משה רבינו ע"ה איז בבחי' מלגאו דהיינו בפנימי'[4].
דהיינו כידוע אז בעצם איז יוסף הצדיק דער עיקר בכור פון די י"ב שבטי י-ה, כידוע אז יעקב אע"ה'ס עיקר עקרת הבית איז געווען רחל אמנו ע"ה, והיינו אז דאס איז זיכער אז דער עיקר התכלית איז צו לעבן מיטן בחי' פונעם אור חיוורא, וואס דאס איז דער בחי' פון שויתי הוי"ה לנגדי תמיד, דהיינו אז די שם הוי"ה זאל שטענדיג שיינען און לייכטען פארן מענטש, נאר כדי צו פארגרעסערן די אור החיוורא ויחודא עילאה, דארף מען צוקומען צום אור אוכמא דהיינו צו די אלע חשכיות, כדי דער עובד ה' זאל זיך מחזק זיין מיט אמונה פשוטה, און דורכדעם צו באלייכטן אז דער אור חיוורא זאל אריינשיינען אינעם אור אוכמא, וואס אויף צו באלייכטן דעם מקום החושך, באדארף דער אור חיוורא זיין גאהר שטארק און גרויס.
און ווען עס וועט קומען די זמן הגאולה שלימה ומלאה הארץ דעה את הוי"ה, דעמאלס וועט זיין דער יחוד צווישן יהודה און יוסף, בסוד הפסוק נועדו המלכים יחדיו והיו לעץ אחד דהיינו משיח בן יוסף און משיח בן דוד [יהודה איז בבחי' משיח בן דוד], דעמאלס וועט זיין דער בחי' אז דוד מלך ישראל חי וקים, דהיינו אז נישט נאר אז ווען עס קומט צו גיין א שווערע זמן טוהט מען זיך מחזק זיין מיט אמונה פשוטה, און דורכדעם טוהט מען מאיר זיין דאס אור חיוורא, נאר דער מענטש ווערט אין די מדרגה אז עס איז שוין בכלל נישט קיין עבודה ביי איהם, אז ער דארף זיך נעמען צום עבודת החיזוק און מאיר זיין דעם אור חיוורא אינעם אור איכמא, נאר דער גאנצע עצמי' פונעם מענטש ווערט איין שטיק יחוד האורות דהיינו די אור חיוורא מיטן אור איכמא, און יעדע שוועריגקייט וואס קומט איהם אינטער איז בעצם בכלל נישט קיין שוועריגקייט, ווייל גלייך און באלד זעהט ער דער פנימי' הענין און דער סיבה פונעם חשכות, און ער טוהט גלייך די עבודה דערפאר, און דער מענטש ווערט אין א מצב וואס ער לעבט מיטן געדאנק אז דער אור אוכמא איז בסך הכל א כלי [בחי' מנורה] צום אור חיוורא [נרות המנורה].
און דאס איז דער פשט פון די הייליגע מעשי אבות סימן לבנים וואס מיר זעהן דא, אז יעקב אבינו ע"ה דער בחור האבות יעקב שלימתא, הגם ער איז געווען שקוע אינעם תורה"ק י"ד שנים בישיבת עבר, עכ"ז איז ער די גאנצע צייט געווען דבוק נאר אינעם יחודא עילאה דהיינו מיטן אור התורה אש לבנה בסוד אור חיוורא, אבער די עבודה פון יעקב אע"ה איז דאך געווען פאר גאנץ כלל ישראל עד סוף כל הדורות[5], ממילא האט ער געדארפט ארויסגיין פון ארץ ישראל ארץ הקודש, און אראפגיין אין גלות בסוד וילך אל חרן, וואס חרן איז די בחי' פון חרון אף ה', דהיינו צו די עלמא דפרודא די וועלט וואס איז פוהל מיט חשכות און בילבולים, און דייקא אין די מקום האט ער געפראוועט די עבודה פון שינה פון שלאפן, וואס שלאפן איז אויך מרמז אויף אחד מס' ממיתה הסתלקות המוחין, און דייקא אין די אופן איז ער געווען בבחי' ויש כ"ב כנ"ל וי"ש כ"ב, דהיינו אז ער האט ממשיך געווען די יחודא עילאה דהיינו די אור פון די כ"ב אותי' התורה"ק אינעם יחודא תתאה, און דורך די עבודה האט ער זוכה געווען צו מראות הנבואה והתגלות האלוקות[6], און תקנת תפילת ערבית, וואס דאס איז דער בחי' פון יעקב י' עקב, דהיינו ממשיך צו זיין די אלע גרויסע גילויים בחי' אות י' דהיינו בסוד ספי' כתר אור חיוורא, אינעם עקב דהיינו אין אלע חשכיות וואס זענען בבחי' עקביים, און דאס איז וואס יעקב אע"ה האט געזאגט צו די רועי צאן הידעתם את לבן, דהיינו אז יעקב אע"ה האט זוכה געווען צום אור הדעת און צו מראות הנבואה, דהיינו זיך צו מקשר זיין שטענדיג צום לובן העליון, און מגלה זיין אז בעצם אינטערן חשכות ליגט א מורא'דיגע אור לובן העליון, און ווי מיר זעהן פון צדיקי אמת זי"ע אז דער גאנצע עבודה פון יעקב אע"ה ביי לבן הרשע מיט די שעפאלאך איז אלעס געווען מיט יחודים נוראים, און דאס זענען די אלע אורות וואס שיינט אריין אינעם גלות דהיינו די הייליגע ימי חנוכה הבעל"ט און אזוי אויך די ימי הפורים הק' הבעל"ט, וואס די אלע הייליגע מורא'דיגע אורות און ניסים זענען דאך אראפגעקומען נאר צו אונז גלות אידן, וואס אונזער עבודה איז צו מאכן פונעם חשכות א כלי קיבול אויפן פארגרעסערן די אור החיוורא און יחודא עילאה, וואס דאס איז מרמז אויפן אור ימי החנוכה הק', צו אראפברענגן די אור הקדוש אינטער די צעהן טפחים, און באלייכטן די אור אוכמא מיט אמונה פשוטה בסוד אור החנוכה, און דורכדעם וועט אויסקומען אז דער גאנצע מטרה פונעם אור אוכמא איז נאר, אז דאס זאל זיין א כלי שרת צו באשיינען דעם אור חיוורא עס זאל שיינען אויף א שטערקערן פארנעם, און דאס איז דער עצם ההמתקה פונעם אור אוכמא, כידוע אז די פארב שווארץ ווען עס ווערט נמתק ווערט עס בלוי מלשון תכלת תכלית, דהיינו אז דאס איז דער ערשטע תכלית אויפן בריאה, און אן דעם יסוד ווי קען מען דען בכלל אדורכגיין אזעלעכע שווערע צימצומים און חשכות.
הערות שוליים
[רעדאַקטירן]- ↑ ווי די גמרא אין מס' שבת רופט אן די תורה"ק אורייתא תליתאי [תורה נביאים כתובים], וואס תפארת איז די דריטע מידה, און ווי מיר זען ביי יעקב אע"ה אז ער איז באקרוינט געווארן מיטן כתר תורה, ווי דער פסוק זאגט איש תם יושב אוהלם.
- ↑ כידוע אז דער עיקר עבודה איז נישט נאר מייחד זיין יחודים עילאים אויפן עולם העליון, נאר אויך צו ממשיך די אורות און השפעות אויף דער וועלט, און דאס ווערט אנגערופן די צירוף פון דם הוי'"ה און שם אדנ"י יאהדונה"י, וואס די שם הוי"ה איז מרמז אויף די יחודים אין די עולמות העליונים, און דער שם אדנ"י [אדון הכל] איז מרמז אויף די יחודים אין דעם עולם התחתון, און דאס איז דער סוד פון יו"ד העליון, דהיינו דער יו"ד פונעם שם הוי"ה הק', און יו"ד התחתון, דהיינו דער לעצטער יו"ד פונעם שם אדנ"י.
- ↑ כידוע אז אינעם עולם האצילות איז פאראן די עיקר קומה השלימה פון די י' ספי' הקדושים, וואס דאס ווארט אצילות איז מלשון אצל, דהיינו נעבן, דהיינו אז דאס איז דער אייציקער עולם וואס איז נעבן די מרכבה פון השי"ת ממש, משא"כ די נידעריקע עולמות בי"ע זענען אפּגעטיילט פונעם אצילות. און הגם מיר שטייען גאר ווייט פון דעם, כידוע אז אונזער עולם העשיה איז נאר דער נידערסטער חלק פונעם עולם העשיה, דהיינו עשיה שבעשיה, אבער עכ"ז אקעגן אצילות זענען די אלע עולמות בבחי' עלמא דפרודא. ודו"ק.
- ↑ א) דהיינו יוסף הצדיק איז בבחי' מידת יסוד, וואס יסוד איז דאך די כולל פון אלע ו' מידות פונעם פרצוף זעיר אנפין [ז"א], דהיינו אז ווען דער ז"א איז משפיע אויפן נוק' דהיינו מלכות, גייען די אלע השפעות דרוכן מידת יסוד, בסוד הפסוק וואס יוסף המשביר האט געזאגט הא לכם זרע, ממילא קומט דאך אויס אז יוסף איז בבחי' מיין דוכרין, דהיינו די השפעה פון זכר, וואס מיין דוכרין איז מרמז אויפן אור עליון וגדול, ווי חז"ל הק' זאגן יותר ממה שהעגל רוצה לינוק הפרה רוצה להניק, דהיינו אז דער אור פונעם משפיע איז גאר גרויס, וואס דאס איז אויך בחי' פון יחודא עילאה, דהיינו די בחי' פון לעבן מיט אן הערלעכקייט און מיט א לויטערקייט.
אבער משא"כ דוד המלך ע"ה איז בבחי' מלכות, וואס מלכות איז בסוד נוקבא, דהיינו די מקבל פון אלע השפעות פונעם ז"א, וואס דאס איז דער סוד פון יחוד קודשא ב"ה [ז"א] ושכינתיה [נוקבא], און דאס איז דער פשט אז מלכות איז בבחי' לית לה מגרמא כלום, ווייל וואס זי האט בדרך כלל איז נאר וואס זי מקבל פונעם ז"א, דהיינו מיין דוכרין [חוץ פון א צייט פון נסירה ואכמ"ל].
און אזוי אויך אונזער בריאה בבחי' מלכות, ווייל אונז פאר זיך זעלבסט פארמאגן אונז דאך גארנישט, נאר אונזער גאנצע השפעה קומט נאר וואס מיר זענען מקובל פון די העכערע ספירות הק'. או חוץ פון דעם ווערט געברענגט איז אין א געוויסע בחי' איז כלל ישראל בבחי' מידת מלכות [אין מלך בלא עם, כלל ישראל מוסיף כחח בפמליא של מעלה ע"י מיין נוקבין] ואכהמ"ל. און ממילא אז אונזער בריאה בבחי' אור אוכמא, דהיינו די טיקעלע אור, ווייל דאס איז דאך דער פשט פון די מיין נוקבין, דהיינו אז אונז פעלט אויס א סאך השפעות טובות, און דערפאר האבן מיר השתוקקות און צימאון דאס מקבל זיין, דהיינו אז מיר זענען אין דער חשכות בבחי' שכינתא [בחי' מלכות] בגלותא, בסוד ואנכי הסתר אסתיר פני וגו' [אנכי בחי' מלכות ואכהמ"ל], אין דאס איז די בחי' פון יחודא תתאה, דהיינו צו מייחד זיין און מקדש זיין שם ה' אין די שווערסטע מצבים.
ב) און דער תכלית איז אז דער מענטש זאל זען אריינצושיינען דעם אור חיוורא אינעם אור אוכמא, דהיינו אז מען זאל לעבן מיט ישוב הדעת, און נישט פארלוירן וווערן ווען עס קומט צו גיין א שווערע מינוט, און מען איז במצב נפילה וירידה, נאר מען דארף צו וויסן אז דייקא אויף די מינוטן זענען מיר אראפּגעקומען אויף דער וועלט, דהיינו זיך צו מחזק זיין מיט אמונה שלימה און תשובה שלימה מיט שמחה כי לא ידח ממנו נידח, און ממילא מיט די עבודה טוט ער אריינשיינען אינעם חשכות דעם אור הגדול, און ממילא ווערט דער אור החשכות א כלי קיבול צו דעם אור הגדלות. און נאכמער, דער אור הגדלות זעלבסט ווערט אסאך אסאך גרעסער און שטארקער, ווייל ער דארף אריינשיינען אין אסאך טיפערן מקום, און דאס איז די עיקר העבודה פון מעלה זיין ניצוה"ק, און דורכדעם שיינט דעם אור פון משה רבינו ע"ה.
דהיינו אז משה רבינו ע"ה איז בבחי׳ ספי׳ דעת, [כידוע אז יעדער גדול הדור איז בבחי' משה שפיר קאמרת, און אזוי אויך האט משה רבינו ע"ה אויסגעלייזט כ"י פונעם גלות הדעת, ואכהמ"ל], וואס ספי' דעת איז אינעם קו האמצעי [דהיינו אזוי ווי תפארת איז דער ממוצע צווישן חסד און גבורה, און יסוד איז דער ממוצע צווישן נצח און הוד, אזוי איז דעת די ממוצע צווישן חכמה און בינה], און אזוי אןיך איז תפארת אינעם קו האמצעי, וכידוע אז יעקב איז בבחיק תפארת, אבער דאס את נאר בחיצוני' דהיינו אז יעדע ספי' פאר זיך איז א מרכבה צו איינע פון די ז' רועים, און טאקע בחיצוני' איז משה רבינו ע"ה דער מרכבה אויף ספי' נצח, אבער ווען עס קומט צו די עבודה פון יחודי המפירות הק', וואס דעמאלס דארף מען אלס צוקומען צום קו האמצעי, וואס דורכן קו האמצעי ווערט די המתקה צווישן צד הימין און צד השמאל, וכידוע אז די אלע השפעות וואס דער ז"א איז משפיע אויף דער נוקבא, דאס קומט נאר דערנאך וואס דער ז"א באקומט מוחין פון די מוחין עילאין, [כידוע אז דער ז"א פאר זיך איז בבחי' זעיר, דהיינו אז זיינע מוחין זענען צו קליין אןיף צו קענען מאכן יחודים און משפיע זיין השפעות, כידוע אז די מוחין געבן דעם עיקר כח אויף צו מאכן יחודים און משפיע זיין השפעות], און די עיקר השפעת המוחין קומען דורכן דעת, וואס דער דעת איז דער ממוצע צווישן חכמה און בינה דהיינו אבא ואימא, און אויסער דעם איז דער דעת אינעם קו האמצעי וואס אינעם דעת איז פאראן די גרעסטע גילוי פונעם כתר העליון וואס איז אויך אינעם קו האמצעי, און אזוי דערנאך איז דער דעת משפיע בעיקר אינעם מידת תפארת, און שפּעטער איז דער יסוד משפיע אויף דער נוקבא. וד"ל. - ↑ וואס דאס איז דאך דער סוד פון תפילת מעריב וואס יעקב אע"ה האט מתקן געווען, בבחי' לילה בבחי' חשכות, און טאקע דערפאר איז תפילת ערבית בעצם נאר א תפילה ברשות, צו מרמז זיין אויף די שוואכע דורות, וואס דעמאלס דארף מען זיך באניצן נאר מיט אמונה פשוטה בסוד ואמונה כל זאת וואס מען זאגט נאך קרי"ש. וד"ל.
- ↑ בדרך רמז כידוע וואס עס ווערט געברענגט פונעם בעש"ט הק' זי"ע, אז איינמאל בשעה ער איז געווען בהסתלקות המוחין האט ער זיך באניצט מיטן זאגן בתמימות די כ"ב אותי' התורה הק', בבחי' וי"ש כ"ב, און דורכדעם האט יעקב אע"ה זוכה געווען צו התגלות מראות הנבואה, כידוע (עיין פר' תולדות) אז דער עיקר מדרגת הנבואה איז מען זוכה ווען דער גאנצע גשמי' ווערט איין שטיק יחודא עילאה בסוד הפסוק זה הוי"ה קוינו לו ויושיענו וגו'. וד"ל.