דע חכמה לנפשך קבלה ויגש תשס"ז
דע חכמה לנפשך קבלה ויגש תשס"ז - - דע חכמה לנפשך קבלה ויגש תשס"ז המשך - - צוריק צו דע חכמה לנפשך קבלה בלעטל
דא"ח רעוא דרעוין פרשת ויגש תשס"ז פון ר' יצחק מאיר מארגנשטערן
ויגש אליו יהודה ויאמר בי אדני ידבר נא עבדך דבר באזני אדני ואל יחר אפך בעבדך כי כמוך כפרעה: (בראשית מ"ד, י"ח)
פירוש רש"י. ויגש אליו. דבר באזני אדני. (ב"ר) יכנסו דברי באזניך: ואל יחר אפך. מכאן אתה למד שדבר אליו קשות:
עס ווערט געברענגט אין זוה"ק (ח"א דף ר"ו.) אויפן פסוק ויגש אליו יהודה, תקרובתא עלמא דעלמא דהיינו אז עס איז געווארן א מורא'דיגע נאנטקייט צווישן הייליגע עולמות, ווייל סיי יהודה און סיי יוסף זענען געווען קעניגן, און עס איז געווארן אן אחדות צווישן זיי ביידע, ע"כ, דארף מען לכאו' צו פארשטיין וואס איז פשט אינעם מדרש וואס שטייט אז דבר אליו קשות דהיינו אז עס איז געווען א פייערדיגע מלחמה צווישן זיי ביידע, און נישט ווי עס ווערט געברענגט אינעם זוה"ק אז עס איז געווארן אן אחדות און א נאנטקייט צווישן זיי.
א] נאר דער ביאור הענין איז כידוע אז עס איז פארהאן צוויי אופנים אינעם יחוד העליון, א' איז דער בחי' פון יחוד פנימי וואס דאס איז דער אמת'ע יחוד העליון, ב' איז דער בחי' פון יחוד חיצוני וואס ווערט אויך אנגערופן יחוד דהכאה [בבחי' מכות], און דא ביי די הייליגע גרויסע באגעגעניש צווישן יוסף און יהודה, וואלט בעצם געדארפט זיין א יחוד פנימי, אבער אין אמת'ן איז געווען די בחי' פון דיבר אליו קשות, וואס דאס איז די בחי' פון יחוד דהכאה און יחוד חיצון.
דהנה כידוע אז דער עיקר אור הוי"ה און דער עבודה פונעם מענטש, זענען אייגעטיילט אין די פיהר חלקי הבריאה דהיינו מים אש רוח עפר, וואס מים איז בסוד אות י' פונעם שם הוי"ה בבחי' חכמה, אש איז בסוד ה' ראשונה בבחי' בינה, רוח איז בסוד ו' בבחי' חסדים דדעת בבחי' זעיר אנפין, עפר איז בסוד ה' אחרונה בבחי' גבורות דדעת בבחי' נוקבא (פע"ח שער ר"ח פ"ג)[1].
דהיינו אז דער תחילת העבודה דארף צו זיין בסוד אות י' וואס איז בבחי' חכמה בסוד מים, דהיינו אז דער עיקר ההתחלה דארף צו זיין, אז דער מענטש זאל אנערקענען אז די גאנצע בריאה איז בעצם ובאמת בלויז אלוקותו ית"ש בסוד מלא כל הארץ כבודו, און מען דארף זעהן ווי מעהר ממשיך צו זיין די מים העליונים וואס ווערן אנגערופן מימי הדעת ואור העליון, וואס דאס איז די בחי' פונעם אור אין סוף (עץ חיים שער א' ענף ב'), וואס די בחי' פון דעם איז די התגלות האמיתי והפנימי, אז דער אמת'ע שורש פון אונזער גאנצע בריאה הגשמי איז בלויז אלוקות ממש, און ווי עס ווערט געברענגט אין זוה"ק (ח"א י"ח:) אז בשעת מען איז מקבל עול מלכות שמים מיטן פסוק שמע ישראל הוי"ה אלוה"ינו הוי"ה אחד, דארף מען דער עיקר ממשיך זיין דער אמת'ע פנימי'דיגע גילוי אור האלוקות בבחי' אור אין סוף, אין אונזער נידריגע בריאה בחי' עשיה שבעשיה וואס ווערט אנגערופן בבחי' אות ד' פון אח"ד, וואס ד' איז בבחי' מלכות בבחי' דלה ועניה דלית לה מגרמה כלום, וואס כידוע איז כנסת ישראל בבחי' ובסוד מלכות, והיינו אז מען דארף מבטל זיין די גאנצע אייגענע ישות און מציאות, און מגלה זיין אז עס איז נישט פארהאן נאר מציאות כבוד ה', און מען דארף זיך אזוי שטארק מדבק זיין אין די עבודה, ביז דער מענטש וועט זעהן אין זיין גאנצע קומה איז בלויז מציאות הוי"ה ב"ה, און דאס איז די עבודה בבחי' חכמה כח מה בחי' ביטול בסוד מים התבטלות.
דער צווייטער דרך העבודה איז בסוד ה' ראשונה פונעם שם הוי"ה הק' בסוד בינה בבחי' אש, וואס אש איז מרמז אויפן עבודה פון יגיעה און התבוננות, דהיינו אז דער מענטש געבט זיך א טראכט וואס איז פשט אז השי"ת האט באשאפן די גאנצע בריאה, וואס ווערט אנגערופן בבחי' צימצום וגבול, און אין איהר דארף מען אריינשיינען די בחי' פון אור און בלי גבול, וואס דאס איז די בחי' פונעם אור אין סוף, עס וואלט דאך נאר געקענט זיין די בחי' פון אור און די בחי' פון בלי גבול, נאר דער ביאור הענין איז אז דער עיקר הבריאה איז באשאפן געווארן טאקע נאר צוליב דעם, אז דער מענטש זאל זיך פלאגן בכח האש צו מגלה זיין מעהר און מעהר די אור הבלי גבול, און דאס איז די בחי' פון דעם וואס דער גבורה דעתיק איז מלובש אינעם חכמה דאריך (עיין פתחי שערים נתיב גדלות זד"א ע'), דהיינו אז הגם די עבודה בבחי' חכמה כנ"ל איז גאהר גרויס, אבער טאמער דער מענטש וועט נאר דינען השי"ת מיטן בחי' העבודה בדרך התבטלות, וועט ער אבער נישט קענען צוקומען צו טיפע און העכערע השגות אינעם אור הוי"ה ב"ה, וויבאלד עס פעהלט איהם די חלק היגיעה אבער ווי נאר דער מענטש איז זיך מייגע און איז מגלה די אור השי"ת צו אין השגת התורה"ק צו אין השגת האלוקות, מיט אן אש קודש ווי איינע פון די מלאכי מעלה וואס באדינען השי"ת מיטן כח האש מיט יגיעה והתלהבות[2] בבחי' חשמל, און דערנאך טוהט ער זיך אינגאנצן מבטל זיין צו השי"ת און איז מגלה די אור האלוקי אין די גאנצע בריאה, ממילא קומט דאך אויס אז ער איז מגלה אסאך אסאך שטערקער די אור האלוקי, וויבאלד נאך זיין גאנצע עבודה זענען די השגות האלוקות אסאך אויף א גרעסערע פארנעם, און אין די גרויסע השגה שיינט ער אריין די אור הביטול בחי' חכמה, איז דאך די מדרגה אסאך שטערקער, און דאס איז די בחי' פון שמים [הימל], בסוד אש ומים, דהיינו אז הגם דער עיקר העבודה איז בבחי' מים בסוד חכמה, וואס דאס איז דאך די ערשטע און עיקר מדרגה, עכ"ז דורכן עבודה בסוד אש בבחי' בינה ווערט אסאך גרעסער די עבודה בסוד חכמה בחי' מים.
ב] און די צירוף פון די צוויי דרכי העבודה דהיינו בבחי' חכמה מים ובבחי' בינה אש, דאס איז די בחי' פון יוסף און יהודה, דהיינו אז די בחי' פון יוסף איז די בחי' פון חכמה [יסוד צד הימין המשפיע בחי' חכמה צד הימין המשפיע], וואס די עבודה פון חכמה איז די התבטלות צום אור הוי"ה, וואס טוהט מגלה זיין די נהורא חיוורא, דהיינו כנ"ל אז חכמה איז די בחי' פון מגלה זיין אז די גאנצע בריאה איז בלויז איין שטיק אלוקות ממש, און מיט די עבודה ווערט מען אין א מצב פון התבטלות אמיתית, וואס דורכדעם קומט מען צו צו די אמת'ע מנוחה ושלוה, ווייל אלעס דהיינו יעדע כלל און יעדע פרט איז בלויז אלוקות, אבער מיט די עבודה פעהלט אויס פארן מענטש די עבודה פון יגיעה, וואס דורכן יגיעה קומט מען צו מגלה צו זיין די תכלית המטרה וואס מען דארף אויפטוהן אויפן וועלט, וואס טאמער דער מענטש איז זיך נישט מייגע אינעם עבודה קומט ער נישט אן צו דעם, ממילא דארף מען זיך מדבק זיין אויך אינעם עבודה בבחי' בינה בבחי' יהודה, וואס יהודה איז מגלה די אור השי"ת בבחי' נהורא אוכמא, דהיינו די טונקעלע ליכטיגקייט, דהיינו אז די עבודה איז יגיעה ועמילות זיך צו פלאגן אינעם עבודת השי"ת, און אפי' עס גייט נישט ווי מען וויל און עס איז בבחי' חושך ואפילה מיט ירידות און בילבולים, דאך שניידט מען אלעס אדורך מיט יגיעות ווי אן אמת'ע געטרייע עבד נאמן, און מען זיכט צו משיג זיין מעהר און מעהר אינעם עבודת השי"ת, אבער די עבודה אליינס איז נישט גענוג, ווייל דורכדעם קומט אויס אז דער מענטש איז נישט צופרידן מיט זיך און ער לעבט אין חשכות און איז כסדר בבחי' כעס אויף זיך זעלבסט, ממילא דארף מען זיך מדבק זיין אויך אין די עבודה בבחי' חכמה, און מגלה זיין די אור האלוקות בלי גבול אויף די גרעסטע השגות וואס ער האט משיג געווען דורך זיין יגיעה בבחי' גבול, וואס דאס איז די אמת'ע קישוט היחוד, וואס דורכדעם איז ער אויך ממילא זוכה צו מנוחת אמת ואמונה און ריהוגקייט, און דאס איז דער גרויסע יחוד וואס דער זוה"ק רופט אן תקרובתא עלמא בעלמא.
ג] און טאקע דערפאר, וויבאלד דער עיקר תכלית העבודה איז צו מקשר זיין ביידע בחי', סיי בחי' יוסף נהורא חיוורא צו מגלה זיין די אור האלוקי, און סיי די עבודה בבחי' יהודה נהורא אוכמא דהיינו די עבודה בבחי' עמל ויגיעה, דערפאר האט השי"ת מגלה געווען די צוויי בחי' פון רוח און עפר, וואס זיי זענען בבחי' דעת וואס איז כולל אין זיך צד ימין בחי' רוח און צד שמאל בחי' עפר, וואס דער רוח איז מרמז און אויך דער שורש פונעם ז"א [זעיר אנפין] בבחי' זכר, און עפר איז מרמז און אויך די שורש פונעם מלכות בחי' נוקבא, וואס די ז"א און די נוקבא ווערן אנגערופן קינדער פון אבא ואימא דהיינו חכמה בינה, וכידוע אז די קינדער זיי זענען די עיקר מעוררים אויף די יחוד פון די עלטערן (עיין אוצרות חיים שער הנקודים), און ווי מיר זעהן אז השי"ת האט באשאפן א גשמי'דיגע וועלט, און דייקא דורך די גשמי'דיגע פשוט'ע בריאה ווערט נתעורר די העכסטע גרעסטע אורות און השפעות און יחודים, ווייל כנ"ל אז דורך די קינדער ווערן די עלטערן נתעורר זיך צו מייחד, און דאס איז די עבודה בבחי' רוח בסוד חסדים דדעת בבחי' זעיר אנפין [וואס בעצם איז דער זעיר אנפין כולל סיי די חסדים און סיי די גבורות, נאר די חסדים האלט ער ביי זיך און די גבורות שיקט ער משפיע צו די נוקבא], וואס רוח איז דער סוד האויר, וואס די מקור פונעם רוח איז די אויר העליון וואס דאס איז די בחי' פונעם נשמת רוח חיים וואס ווערט נמשך פון השי"ת, אונז צו מקשר זיין צו אונזער שורש השרשים בסוד הפסוק ורוח אלה"ים מרחפת על פני המים, און ווי מיר זעהן אז א יעדע ליכט איז צוזאמענגעשטעלט פון שמן און שלהבת וואס דאס איז מרמז אויף חכמה און בינה, אבער זייער קיום קען נאר זיין דורכן יניקה פונעם אויר אונעם רוח, והיינו אז דער מענטש דארף זיך כסדר מדבק זיין אין זיין שורש בסוד הפסוק ויפח באפיו נשמת חיים, וואס דאס איז דער סוד הרוח זיך שטענדיג מדבק זיין אינעם שורש החיים בסוד דעת התקשרות, און צו וויסן אז דער עיקר תכלית העבודה איז צו מעורר זיין די יחוד העליון פון חכמה בינה, וואס דאס קומט דורכן עבודה בסוד מים און בסוד אש.
און נאך וואס דער מענטש האט שוין זוכה געווען צו די בחי' פון חכמה און בינה און חסדים דדעת, דארף מען צו וויסן אז נאך אלעס איז מען בבחי' עפר ואפר, וואס עפר איז מרמז אויפן מידת מלכות די אינטערשטע ספי', וואס דאס איז בסוד הפסוק הכל הולך אל מקום אחד הכל היה מן העפר והכל שב אל העפר, און דאס איז געווען דער עיקר עבודה פון דוד מלך ישראל חי וקים, דהיינו צו זיין באמת מיטן מידת השפלות, און צו מכיר זיין בהכרה אמיתית אז די אלע מדרגות וואס מען האט זוכה געווען איז בלויזע מתנות פון השי"ת, און ער פאר זיך בעצם לויט זיינע מעשים איז נישט ראוי צו די אלע מדרגות, און נאכמעהר די אלע מדרגות דהיינו די מתנות וואס ער האט זוכה געווען פון השי"ת, איז נישט דער פשט אז ער האט די קלענסטע השגה אינעם גדלות השי"ת, אדרבה ואדרבה אינעם עצמי' השי"ת ווער קען דען בכלל האבן אן השגה, און די אלע השגות וואס ער האט יא זוכה געווען, דאס איז נאר השגות וואס השי"ת האט משפיע געווען אויף איהם אז ער זאל קענען פארשטיין און זעהן מיטן ראיה האלוקי א געוויסע השגה, אבער אין השי"ת זעלבסט קען מען נישט האבן די קלענסטע השגה אויך נישט, און נאכמעהר די גרעסטע השגות וואס מען קען נאר האבן אין השי"ת איז ווי טונקל און חושך כלפי די אמת'ע אור השי"ת (תיקוני זוה"ק תיקון ע'), און דער וואס ער מיינט אז ער האלט שוין אינעם מדרגה אז ער האט אן השגה אינעם עצמי' הבורא ב"ה, און ער קען שוין אליינס דינען השי"ת, דער פארמאגט נישט א כלי קיבול צו קענען מקבל זיין אין דעם די אור רוח חי החיים, ווייל די גרעסטע כלי קיבול איז די בחי' פונעם סוד העפר, און צו אנערקענען אז פאר זיך אליינס זענען מיר גארנישט כדי, און אלעס איז בלויז רחמים וחסדים פון השי"ת, און ווי חז"ל זאגן קדושתי למעלה מקדושתכם (בר"ר פר' צ' פסקה ב'), און דורכן אמת'ע הכרה איז מען זוכה אז השי"ת זאל משפיע זיין אויפן מענטש אור רוח הנבואה הק'.
און דאס איז וואס רבינו הרה"ק הבעש"ט זי"ע האט געזאגט אז הגם ער איז זוכה צו לערנען די תורת הוי"ה פון הקב"ה אליינס, מיט דעם אלעס האט ער מורא יעדע מינוט אז ער זאל נישט אריינפאלן אינעם שאול תחתית רח"ל, ווייל ער האט אמת'דיג מכיר געווען אז אלע מדרגות זענען נאר בלויז חסדי השי"ת, און ווי חז"ל הק' זאגן נתאוה לו להקב"ה לעשות לו דירה בתחתונים, דהיינו אז דאס איז פשוט די רצון השי"ת צו מגלה זיין פון זיין גרויסע אור אויף פשוט'ע מענטשן, אבער איך פאר זיך איז גארנישט ווערד צו די אלע מדרגות, ממילא וויבאלד עס איז דאך נאר רחמי שמים, איז פונקט אזוי ווי השי"ת קען מיר אויפהייבן העכער און העכער ברום המעלות, אזוי אויך הסתרת פניך הייתי נבהל און מען קען אין איין רגע אריינפאלן ממש אין שאול תחתית רח"ל, און דאס איז די מדרגה בבחי' עפר, און ווי עס ווערט געברענגט אז מלכות די אינטערשטע ספי' איז בעצם איהר שורש אינעם רדל"א [רישא דלא איתידע] דהיינו די העכסטע ספי', וכנ"ל אז בעצם די כלי קיבול צו די אלע הויעכע השגות איז נאר די מידת השפלות, צו וויסן מיר פאר זיך זענען מיר גארנישט ווערד אליינס זוכה צו זיין צו די אלע השגות נאר אלעס איז נאר א מתנה פון השי"ת, און נאר אזוי קען מען זוכה זיין צו אלע הויעכע מדרגות, און ווי עס ווערט געברענגט אין ליקו"מ (ח"ב ע"ב) אז דער עיקר תחיית המתים לעת"ל וועט זיין נאר די חלק השפלות פונעם מענטש בסוד הפסוק הקיצו ורננו שוכני עפר, דהיינו אז די חלק העפר פונעם מענטש דאס וועט אויפשטיין ביי תחיית המתים, און דאס איז די בחי' פון גבורות שבדעת בסוד נוקבא, ווייל עפר בעצם איז בבחי' גבורה אבער דייקא מיטן כח העפר האט דער מענטש דער גרעסטע התקשרות מיט השי"ת, ווייל דאס איז דער אמת'ע כלי מחזיק ברכה, און דאס איז געווען די עבודה פון נדב ואביהוא, וואס פון זייער גרויסע השתוקקות זענען זיי אויסגעגאנגען פונעם אור הוי"ה ב"ה, און דערנאך זאגט דער פסוק וידם אהרן דהיינו אז אהרן הכהן איז צוגעקומען צו די מדרגה, אז הגם מען האט גרויסע אורות און גילויים, דאך דארף מען זיין בבחי' לך דומיה תהילה בסוד העפר וכנ"ל, און ווי דער בעש"ט הק' זי"ע האט געזאגט אז בעצם וואלט ער געקענט ארויפגיין אויף יענע וועלט אזוי ווי ער שטייט יעצט און לעבט, נאר ער וויל פשוט אדורכגיין די עבודה פון ואל עפר תשוב, דהיינו כנ"ל אז נאך אלע גרויסע מדרגות, דארף מען צו וויסן אז די שליסל צו די אלע מדרגות, איז די בחי' פון ואל עפר תשוב וואס דאס איז די אור פון תחיית המתים והגאולה שלימה.
הערות שוליים[רעדאַקטירן]
- ↑ כידוע אז דער דעת איז דער מקשר צווישן חכמה און בינה, דהיינו אז פון חכמה באקומט ער דעם חלק צד הימין דהיינו חסד און איז דאס משפיע אויפן ז"א וואס איז צד הימין כלפי דער נוקבא, און פון בינה איז דער דעת מקבל דעם צד השמאל, און איז משפיע אויפן ז"א כדי ער זאל דאס משפיע זיין און געבן פאר דער נוקבא בחי' דין.
- ↑ און ווי עס ווערט געברענגט אז פון דער יגיעה פון דער עבודה פון די מלאכים, רינט פון זיי שווייס און פון דער זיעה ווערט באשאפן נהר דינור, וואס איז היפך די עבודה בבחי' חכמה וואס איז דרך פון התבטלות מיט מנוחה און רוהיקייט. וד"ל.