דע חכמה לנפשך קבלה חיי שרה תשס"ז
דע חכמה לנפשך קבלה חיי שרה תשס"ז - - דע חכמה לנפשך קבלה חיי שרה תשס"ז המשך - - צוריק צו דע חכמה לנפשך קבלה בלעטל
דא"ח רעוא דרעוין פרשת חיי שרה תשס"ז
ויהיו חיי שרה מאה שנה ועשרים שנה ושבע שנים שני חיי שרה: ותמת שרה בקרית ארבע הוא חברון בארץ כנען ויבא אברהם לספד לשרה ולבכתה: (בראשית כ"ג, א'-ב')
ופירוש רש"י. בקרית ארבע. על שם ארבע ענקים שהיו שם אחימן ששי ותלמי ואביהם ד"א על שם ד' זוגות שנקברו שם איש ואישתו אדם וחוה אברהם ושרה יצחק ורבקה יעקב ולאה: ויבא אברהם. מבאר שבע לספוד לשרה ולבכתה ונסמכה מיתת שרה לעקידת יצחק לפי שע"י בשורת העקידה שנזדמן בנה לשחיטה וכמעט שלא נשחט פרחה נשמתה ממנה ומתה:
א] הנה עס איז ידוע אז אברהם אע"ה איז בבחי' מידת חסד, וואס חסד איז מרמז אויף די אור און די השפעת האור [חסד איז דער פשט משפיע זיין מעהר און מעהר], און יצחק אע"ה איז בבחי' מידת גבורה, וואס גבורה איז מרמז אויפן צימצום האור [גבורה איז דער פשט אז מען איז נישט משפיע נאר פאר וועמען עס קומט זיך מיט ישרות און משפט], וואס מיט די צוויי עיקריים איז געבויעט די גאנצע בריאה, דהיינו אז די עיקר הנהגת הבריאה איז מיט די צוויי בחי' אור און צימצום, וואס די שורש האור איז מיטן שם הוי"ה הק', און די שורש הצימצום איז מיטן שם אלהי"ם הק', און יעקב אע"ה וואס איז בבחי' מידת תפארת, איז נישט קיין נייע שורש, נאר ער איז דער ממוצע וואס איז כולל מידת החסד והגבורה, דהיינו די בריח התיכון וואס איז כולל די ביידע בחי' צוזאמען.
און עס ווערט געברענגט פון הגאון החסיד רבי הלל פאריטש'ער זצ"ל דער ביאור ענין הצימצום על פי די ווערטער פונעם הייליגן בעל התניא זי"ע, אז עס איז פארהאן ג' מדריגות אינעם צימצום, א' איז די ערשטע גילוי אור פון השי"ת צו אונז, וואס ווערט אנגערופן די אור אין סוף, דאס איז די ערשטע און גרעסטע צימצום, דהיינו אז השי"ת האט זיך מצמצם געווען און אנגעהויבן צו משפיע זיין אויף די בריאה פון זיין אור, און הגם מיר האבן נישט בכלל קיין השגה אינעם אור אין סוף, מיט דעם אלעם איז דאס כלפי הקב"ה דער עילת העילות גאהר א גרויסע צימצום פון זיין אור, ב' איז דער גילוי אור וואס השי"ת האט מגלה געווען זיין אור וואס איז בבחי' אין סוף דהיינו בלי גבול ותכלית, אינעם מקום הבריאה וואס איז בבחי' גבול ותכלית, ג' זענען די אלע ריבוי אורות און כלים וואס השי"ת האט מצמצם געווען די אלע אורות ביז אונזער וועלט די עולם העשיה[1], און דאס איז דער סוד הוי"ה הוא האלהי"ם, דהיינו אז די אלע אורות און השפעות וואס קומען פונעם שורש שם הוי"ה ב"ה, איז ממש איינס מיטן בחי' אלקים וואס אלקים איז די שורש פון אלע צימצומים, ווייל די גאנצע תכלית הבריאה גייט נאר מיט די אלע בחי' פון צימצומים, ווייל נאר דורך די צימצום קען מען מגלה זיין מעהר און מעהר פונעם שורש אור האלקי, ווייל די גאנצע בריאה דהיינו פון די העכסטע מדרגות ביז די נידריגסטע מקומות, איז דאך בעצם בריאת השי"ת הקב"ה, נאר כלפי חוץ זעהן אויס פארשידענע ענינים כאילו זיי געהערן ח"ו נישט צום בריאת השי"ת, אבער אין אמת'ן איז אלעס ממש בריאת הוי"ה ב"ה, וואס די גאנצע בריאה איז ממש נכלל אינעם מחשבה הראשונה און אינעם רצון הקדומה פון השי"ת צו באשאפן די וועלט, איז ממילא דער וואס איז זוכה און ער רייניגט אויס און איז מטהר די בריאה, און איז מגלה אז מלא כל הארץ כבודו כפשוטו ממש, דער איז מעהר און מעהר מגלה אלוקותו ית"ש אויפן וועלט, וואס דאס איז דאך דער תכלית הבריאה, לעת נעשה בחפצו כל אזי מלך שמו נקרא חפץ הקב"ה לעשות לו דירה בתחתונים דהיינו די עולם העשיה.
און דאס איז דער בחי' פון יצחק וואס יצחק אע"ה איז די שורש הגבורה והצימצום, אבער בפנימי' איז יצחק מלשון שחוק בסוד הפסוק אז ימלא שחוק פינו, וואס לעתיד לבא דעמאלס וועט מען געוואויר ווערן אז די אלע צימצומים און הסתרות והעלמות, און די אלע שווערע נסיונות ירידות און נפילות, וואס כלל ישראל איז אדורך אלע דורות אינעם גלות והסתר פנים, אלעס איז נאר געווען ווייל דייקא דורכן בחי' יצחק בחי' גבורה, קען נתגלה ווערן די אור השי"ת, כנ"ל אז די אור הקב"ה איז נישט מעגליך עס זאל נתגלה ווערן אן די צימצום פאר דעם, ממילא איז די שורש הצימצום בבחי' שחוק און שמחה, ווייל נאר אזוי קען נתגלה ווערן די אור השי"ת עד אין סוף[2].
ב] און די שורש פון די ג' צימצומים איז בבחי' תלת ראשין[3], דהיינו א' עתיק וואס איז בסוד רדל"א, ב' גולגלתא ג' מוחא סתימאה וואס זענען בבחי' מוחין דאריך, עתיק איז דער סוד פונעם שורש התענוג פון השי"ת, וואס די שורש השרשים פונעם תענוג השי"ת איז צו משפיע זיין אויפן וועלט השפעות טובות און דער עיקר האט זיך אנגעהויבן ביים מגלה זיין די גרויסע אור אין סוף בסוד נתאוה לו הקב"ה לעשות לו דירה בתחתונים, און דאס איז די ערשטע צימצום וואס השי"ת האט זיך מצמצם געווען צו מגלה זיין זיין גרויסע הארה, גולגלתא איז די בחי' וואס השי"ת האט מצמצם געווען זיין גרויסע אור וואס איז בבחי' אין סוף און בבחי' בלי גבול ותכלית, און משפיע געווען די גרויסע אור אין א מקום פון גבולים ותכלית דהיינו די מקום הבריאה, וואס די וועלט איז א מקום פון גבולים, מוחא סתימאה איז די בחי' פונעם הארת השי"ת און די גאנצע השתלשלות הבריאה מיט אלע גבולים און כלים ביז אונזער עולם העשיה.
און בדרך העבודה, איז פארהאן איינער וואס איז זיך מדבק אינעם תורה הק' מיט א גרויסע דביקות און מסירות נפש, דער איז זיך מדבק אינעם סוד פון מוחא סתימאה, דהיינו די צימצום פונעם גאנצן השתלשלות הבריאה ביז אונזער עולם העשיה, וואס דאס איז דער סוד התורה ווי דער פסוק זאגט ארוכה מני ארץ רחבה מני ים, דהיינו אז אינעם תורה הק' איז פארהאן אלע צימצומי והשתלשלות הבריאה[4], און אזוי אויך איז פארהאן איינער וואס איז דער עיקר עוסק בדחילו ורחימו אין מקיים זיין מצוות ומעשים טובים מיט מסירות נפש, דער איז זיך מדבק אינעם סוד פון גולגלתא, דהיינו דער צימצום וואס השי"ת האט מצמצם געווען די גרויסע אור אין סוף, אינעם מקום הבריאה וואס איז בבחי' גבול וסוף, וכידוע אז גולגלתא איז בסוד כתר דאריך [עיין לעיל בהגה'], וואס דאס איז דער סוד פון די תרי"ג מצוות מיט די שבע מצוות דרבנן, וואס צוזאמען באטרעפט דאס כמנין כת"ר[5], והיינו אז דורכן מקיים זיין די הייליגע מצוות השי"ת, איז מען דורדכעם ממשיך און מגלה די הייליגע אור אין סוף ותכלית וגבול אינעם מקום הצימצום ותכלית וגבול, און דערנאך וואס מען האט שוין זוכה געווען נתעלה צו ווערן סיי אין בחי' מוחא סתימאה און סיי אינעם בחי' גולגלתא, קען מען דערנאך זוכה זיין צו די גרויסע אור פון עתיקא סתימאה וואס איז בבחי' רישא דלא איתידע, דהיינו צו משיג זיין די שורש עצם תענוג העליון, וואס דער מענטש ווערט דעמאלס איין שטיק גילוי כבוד השי"ת, וואס דער גאנצע מציאות ביי איהם איז בלויז אלוקות ממש.
הערות שוליים
[רעדאַקטירן]- ↑ דהיינו כידוע ווען השי"ת האט באשאפן די בריאה, איז קודם געווען גרויסע הויכע אורות וואס אפי' אין כתבי האר"י הק' ווערט עס קוים דערמאנט בדרך רמז כדוג' עולם המלבוש, דערנאך האט השי"ת משפיע געווען די אור אין סוף, וואס די אור אין סוף איז די אור וואס איז שייך צו אונזער בריאה ממש, און דאס איז א מורא'דיקע צימצום פון השי"ת וואס ער האט זיך מצמצם געווען אינעם אור אין סוף, אבער מיר וואלטן נישט געקענט האבן קיין שום קיום אין די אור אין סוף, ווייל דאס איז א מורא'דיקע אור מיט א מורא'דיקע בהירות.
האט דערנאך השי"ת מצמצם געווען די אור און כביכול אוועקגענומען די גרויסע אור, און ממילא איז געווארן א מקום פנוי, דהיינו א מקום וואס איז ליידיק פונעם אור אין סוף, וואס אין די מקום הפנוי געפינט זיך די גאנצע בריאה, דהיינו פונעם עולם אדם קדמון ביז עולם העשיה. אבער די וועלט דארף דאך האבן די חיות האלוקות, ממילא השי"ת משפיע געווען א קו, דהיינו א צינור אינעם מקום הפנוי, וואס אין די צינור ווערט נשפע פונעם גרויסן אור אין סוף אינעם בריאה, און וויבאלד דאס איז נאר א קליין צינור, ממילא קען דאס די וועלט פארטראגן. און דערנאך האט השי"ת מצמצם געווען די אלע אורות, דהיינו עולם אדם הקדמון מיט אלע זיינע בחי' און אורות פרטיים, דערנאך די אלע השתלשלות העולמות ביז מיר האבן געקענט האבן א קיום אינעם עולם העשיה.
ממילא זעט מען דערפון אז די אלע צימצומים און התמרות, זענען נאר דערפאר וואס השי"ת וויל אונז מגלה זיין מער און מער פון זיין גרויסן אור, וואס די אור השי"ת קען נאר נתגלה ווערן דורכדעם וואס עס איז דא א צימצום האור, און אינעם צימצום קען דערנאך אריינשיינען די אור השי"ת, און אדרבה די גאנצע הסתר פנים וואס א איד גייט אדורך, איז בסך הכל א סימן אז א געוויסע גרויסע אור וויל אים אריינשיינען, און די אור קען נישט אריינשיינען צו אים מרב גדלותו ית"ש, ממילא קומט צו אים א צימצום, דהיינו אז השי"ת איז מסלק זיין פון אים, און דערנאך קען השי"ת אריינשיינען אין אים די גרעסטע אור.
ממילא דארף מען צו וויסן נישט צו פארפאסטן א געלעגנהייט פון א נסיון וירידה, נסיון מלשון נס להתנוסס ירידה לצורך עליה, און מען דארף זיך מחזק זיין מיט אמונה פשוטה, און בכח האמונה קען מען מגלה זיין די אור הגדול פון השי"ת.
און דאס זענען בכללות דריי צימצומים, א) די עצם גלוי אור אין סוף. ב) די התגלות האור אין סוף אינעם קו [צינור כנ"ל]. ג) השתלשלות ביזן עולם העשיה. - ↑ און ווי צדיקים זי"ע פלעגן זאגן, אז יסוד השמחה הוא המתקת הדינים, דהיינו משל למה הדבר דומה, צו א אעמאן בעל יסורים נוראה ווואס איז געלעגן מיט זיין גאנצע משפחה פארשמאכט אין תפיסה אויף א מורא'דיקע אכזריות'דיקע אופן, און פלוצלונג אין איין מינוט איז ער ארויס מאפילה לאור גדול, און איז געווארן א גרויסער גביר, מיט עושר ואושר וכו' וכו', אזא איינער איז פול מען מאל בשמחה ווי דער גביר וואס האט פארדינט א גרויסע סכום געלט וכדומה, ווייל די גרעסטע שמחה קומט דייקא ארויס נאכן ארויסגיין פונעם צימצום, און דין בסוד אז ימלא שחוק פינו. וד"ל.
- ↑ כידוע אז אזוי ווי עס פאראן י' ספי' [כתר, חכמה, בינה, חסד, תפארת, נצח, הוד, יסוד, מלכות], און ה' פרצופין [אריך-כתר, אבא-חכמה, אימא-בינה, ז"א-ו' מידות, נוקבא-מלכות], איז אויך פאראן תלת ראשין, דהיינו דריי עיקרי שורש הכתר העליון, א) רישא דלא איתידע [רדל"א], וואס דאס איז בבחי' עתיק, דהיינו די פנימי' הכתר וואס שטייט העכער די אלע ספירות. ב) גולגלתא, וואס איז בבחי' כתר דאריך אנפין, וואס אריך איז די חצוניות הכתק. ג) מוחא סתימאה, וואס איז בבחי' חכמה דאריך אנפין, כידוע אז יעדע ספי' פאר זיך האט אויך אין זיך י' ספי' פרטיים.
און בינה דאריך ווערט נישט אויסגערעכנט, הגם בינה געהערט צו די מוחין דאריך אנפין, אבער כידוע אז איז די קומה פון אריך אנפין, איז די מקום פון בינה נישט אין קאפּ [ראש] נאר אין האלדז [גרון], ממילא איז דאס נישט פון די ג' ראשין. און דער ביאור הענין איז, וויבאלד די ג' ראשין איז בבחי' רחמים גדולים עד אין קץ ממש, און בינה איז דאך בצד שמאל, בינה מינה דינין מתערין, ממילא קען דאס שוין נישט ווערן גערעכנט צווישן די ג' ראשין, משא"כ עתיק דהיינו רדל"א כנ"ל, רעכנט זיך מיט זיין גאנצע קומה, דהיינו אפי' מיט בינה, ווייל עתיק איז בבחי' רחמים גדולים עד אין קץ מיט דיינע אלע פרטיים. וד"ל. - ↑ און בעצם איז די תורה הק' אליינס ווערט דאך אויך אנגערופן בסוד חכמה, חכמת התורה, וואס דאס איז דער סוד פון מוחא סתימאה [מח חכמה], און ווי מיר ווייסן פון אסאך מקומות אז אינעם תורה"ק איז פאראן די אלע סודות הבריאה, איסתכל באורייתא וברא עלמא, און אלע פרטי נשמות ישראל געפינט זיך דאך אין די אותי' התוה"ק, או ווי חז"ל הקד' זאגן אז דער ערשטער וועג זיך צו ראטעווען פון יצה"ר, וואס דער יצה"ר ווערט אנגערופן בבחי' עולם העשיה דעשרה דקליפה, זאגן חז"ל משכהו לביהמ"ד, ווייל תורה מגנא ומצלא, סיי בעידנא דעסיק און סיי בעידנא דלא עסיק בה, ווייל כנ"ל אז דער תורה"ק איז כולל אין זיך די גאנצע השתלשלות הבריאה. וד"ל.
- ↑ און אויסער דעם איז דער לשון מצוה צוותא, דהיינו לשון מחובר, וואס ווען א איד טוט א מצוה ווערט ער מחובר און איינס מיט השי"ת, ווי חז"ל זאגן מנין שהקב"ה מניח תפילין וכו', איז דער פשט, אז דער איד וואס ליידט תפילין כדבעי וכיאה, ווערט ער א מרכבה פארן הייליקן שכינה לייחד שם י"ה בו"ה, און ער אליינס ווערט בבחי' הקב"ה מניח תפילין [עיין פרשת לך לך], און דערפאר ווערן די מצוות גערעכנט בבחי' כתר, בבחי' אור אין סוף, ווייל דורך קיום המצוות קען מען מגלה זיין די גרעסטע אור. ודו"ק.